حسن حسن‌خانی، استاد اقتصاد دانشگاه قم و پژوهشگر اقتصاد تحریم، ضمن موافقت با ممنوعیت واردات کالاهای لوکس بویژه تلفن‌های همراه‌ لوکس‏، گفت: با توجه به آمارهای رسمی‌ سامانه همتا، کمتر از ۹ درصد تلفن‌های همراه وارداتی بالای ۳۰۰ یورو است اما بیش از ۳۰ درصدی از ارز اختصاصی به این بخش را به خود اختصاص می‌دهد. امروز ما با شدیدترین تحریم‌ها مواجهیم، بنابراین باید واردات کالاهای لوکسی را ممنوع کنیم. وی افزود: با وجود سامانه همتا رصد مناسبی روی بازار تلفن همراه به وجود آمده بود، به همین دلیل سیاست‌گذار تصمیم گرفت در ابتدای مسیر ممنوعیت‌های وارداتی را از این کالا شروع کند اما باید رفته‌رفته این ممنوعیت‌ها درباره دیگر کالاهای لوکس و غیرضروری اجرایی شود. از اصلی‌ترین این کالاها می‌توان به غذای سگ و گربه یا برخی دخانیات اشاره کرد. 

حسن‌خانی اظهار داشت: اگر در سال‌های اخیر زیرساخت‌های نظارتی مناسبی به وجود می‌آمد می‌توانستیم با شوک‌های قیمتی ناشی از اعلام ممنوعیت‌ها مقابله کنیم و سیاست‌گذار ترسی از اعلام محدودیت وارداتی نداشت. ممنوعیت واردات کالاهای لوکس بخشی از فلسفه اقتصاد مقاومتی است و در دوران تحریم ناگزیر باید به این سمت حرکت کنیم. واقعیت این است که ایران حداقل به ۴۰ میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی و کالاهای واسطه تولید، مصرفی و دارو نیاز دارد که این مقدار ارز باید با مدیریت قطره‌چکانی به بخش‌های مورد نیاز اختصاص داده شود. وی تاکید کرد: وقتی در شرایط خشکسالی قرار داشته باشیم، آب را بدون برنامه رها نمی‌کنیم و آن را به صورت قطره‌ای مدیریت می‌کنیم، کشور ما در حال حاضر از لحاظ ارزی چنین شرایطی را دارد. خیلی از مسؤولان و مردم با توجه به عادی شدن واژه تحریم به دلیل تکرار زیاد آن طی سال‌های اخیر هنوز مفهوم دقیق تحریم را متوجه نشده‌اند. تحریم‌های حال حاضر بشدت با تحریم‌های قبلی متفاوت است. در تحریم‌های قبلی منافذ و راه‌هایی برای دور زدن تحریم وجود داشت اما به مرور زمان با آشکار شدن این منافذ، اغلب آنها مسدود شده و می‌توان گفت تحریم‌ها امروز به بلوغ خود رسیده‌ است. حسن‌خانی در تشریح ملاک‌های مورد نظر برای تعیین لوکس بودن یک کالا، اظهار داشت: قیمت بیش از عرف و نیاز پایین دو معیار اساسی برای لوکس بودن یک کالاست که هر دوی آنها در برخی تلفن‌های همراه دیده می‌شود، مثلا تنها 4 درصد واردات حجمی ‌موبایل در سال ۹۸ مربوط به محصولات شرکت اپل بوده است اما سهم ارزی که برای آن از کشور خارج شده بسیار زیاد است. طبیعی است سیاست‌گذار واردات این کالا را باید در شرایط تحریم متوقف کند. اگر هم تاکنون این کار را انجام نداده از روی بی‌عرضگی بوده است. وی اظهار داشت: در شرایطی که ارز برای واردات کیت انسولین و دارو به سختی تامین می‌شود چه دلیلی دارد که خودروی پورشه یا موبایل آنچنانی وارد کشور شود؟ پیشنهاد این است که علما و فقها با توجه اینکه کشور مورد تحریم قرار دارد و حاکمیت اسلامی ‌مورد هجوم قرار گرفته است، با ورود به این موضوع، استفاده از کالاهایی را که فاصله بسیار زیادی با عرف دارند، حرام اعلام کنند.

حسن‌خانی همچنین افزود: اگر بخواهم تفاوت تحریم‌های حال حاضر را با تحریم‌های سابق مقایسه کنم باید بگویم که ما دیگر هیچ منفذی نداریم. شبکه صراف‌های ما در دوبی از کار افتاده است و دیگر در آنجا هیچ لنگری نداریم. سلیمانیه، هرات و جاهای دیگر هم آن قابلیت‌های منطقه‌ای را ندارند. ما هر چقدر هم که در سلیمانیه فعال باشیم که البته محدودیت‌هایی هم برای فعالیت در آنجا داریم، به آن شرایطی که در دوبی داشتیم دیگر نمی‌رسیم. وی با توجه به گران شدن کالاهای لوکس پس از وضع ممنوعیت بر واردات آنها اظهار داشت: مثلا از فردای وضع ممنوعیت، قیمت آیفون 3 برابر می‌شود. اولا مگر کسانی که آیفون و کالاهای لوکس را می‌خرند چند درصد مردم هستند؟ دوما ما با افزایش قیمت کالاهای لوکس، مالیات بر ثروتمندان وضع می‌کنیم. آیا این ایرادی دارد؟ کسی که توانایی خرید آیفون را ندارد، برایش فرقی نمی‌کند که آیفون یک میلیون تومان باشد یا ۱۰ میلیون تومان! حالا آیفون از ۱۰ میلیون بشود ۲۰ میلیون؛ چه مشکلی پیش می‌آید؟ اگر ما از فردا به کسی که خودروی پورشه سوار می‌شود بگوییم برای هر لیتر بنزین باید ۱۵ هزار تومان بپردازی، آیا این اثر تورمی ‌دارد؟ مگر ما چند عدد پورشه در کشور داریم؟

حسن‌خانی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با توجه به گران شدن گوشی‌های بالای ۳۰۰ یورو پس از وضع ممنوعیت واردات آنها و پرچمدار بودن‌شان در بازار تلفن همراه، آیا احتمال تاثیرگذاری قیمت این موبایل‌ها بر قیمت موبایل‌های میان‌رده و رده‌های پایین وجود دارد، ‌بیان کرد: خیر! نحوه قیمت‌گذاری کالاها عمدتا بر اساس کالاهای پایین‌تر شکل می‌گیرد. مثلا شما اگر بخواهید از تهران به اصفهان به صورت زمینی سفر کنید ۳ گزینه پیش روی شما وجود دارد؛ تاکسی‌های سواری، اتوبوس و قطار. اگر قیمت تاکسی‌های سواری افزایش یابد، معمولا مردم به سمت استفاده از اتوبوس که ارزان‌ترین وسیله است، می‌روند اما اگر قیمت پایه یعنی قیمت اتوبوس بالا برود به تبع آن قیمت تاکسی هم بالاتر می‌رود. اینطور نیست که با افزایش قیمت بالاترین کیفیت، بقیه هم به دنبال آن قیمت‌شان بالا برود، بلکه ماجرا برعکس است. شما اتوبوس را گران بکنید در لحظه قیمت سواری هم اضافه می‌شود. قیمت قطار هم که البته دستوری است. 

وی در بخش پایانی سخنان خود گفت: اگر کشور اقتضائات شرایط تحریم را رعایت نکند، حتما دچار مشکلاتی می‌شویم که تا به امروز مثالش را ندیده‌ا‌یم. به دلیل محدودیت ارز هیچ راهی جز اعمال سیاست‌های محدودیت تقاضا نداریم.

 

شعار سال،‌ با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه وطن امروز، به تاریخ: ۲۱ تیر ۱۳۹۹، کد خبر: ۲۲۱۶۵۸، www.vatanemrooz.ir