شعار سال: «حسن بهشتی پور» تحلیل‌گر ارشد مسائل بین‌الملل در گفت‌وگویی درباره اجرای مکانیزم ماشه و ارتباطش با لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران که از روز یکشنبه عملیاتی می‌شود، اظهار داشت: مکانیزم ماشه اجرا نشده است؛ مکانیزم ماشه زمانی اجرا می‌شود که شورای امنیت در جلسه‌ای مشخص، تصمیم بگیرد که شش قطعنامه‌ای که ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد قرار دارند را بازگردند. جلسه برگزار نشده و آمریکا در تشکیل جلسه برای تصویب قطعنامه شکست خورده است؛‌ همچنین از میان ۱۵ عضو شورای امنیت سازمان ملل، ۱۳ عضو در نامه رسمی به رئیس دوره‌ای شورای امنیت، گفتند چون آمریکا از برجام خارج شده است، نمی‌تواند مکانیزم ماشه را راه‌اندازی کند.

وی افزود: دلیل بعدی، موضع‌گیری دبیرکل سازمان ملل است، در نامه‌ای که رئیس دوره‌ای شورای امنیت از نیجر به دبیرکل ارائه داد گفت که شورای امنیت در موقعیتی نیست که بتواند برای مکانیزم ماشه تشکیل جلسه دهد؛ تحریم‌هایی که آمریکا اکنون در حال اعمال آنها است از پیش بوده و در ادامه همان تحریم‌های قبلی است، اینگونه نیست که بگوییم این کار یک موفقیت ویژه‌ برای آمریکا به ارمغان آورده است؛ بنابراین اگر مکانیزم ماشه فعال می‌شد به این صورت بود که قطعنامه‌های شش‌گانه شورای امنیت سازمان ملل باید اجرایی می‌شد اما نه تنها نشد بلکه هیچ کشوری هم درخواست فعال‌سازی آن را نداده است و آمریکا در اقلیت محض قرار گرفته است و به صورت سرخود همان تحریم‌های ثانویه که در موضوع مالی انجام می‌دهد را به سایر مسائل تعمیم داده و اجرایی می‌کند.

این تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجه با بیان اینکه آلمان یا سایر کشورها اکنون از فروش تجهیزات به ما خودداری می‌کند موضوع تازه‌ای نیست و از پیش نیز اروپا ما را تحریم کرده‌ بود، اظهار داشت: این موضوع هیچ ربطی به این قطعنامه‌ها ندارد. حتی پیش از ۱۲ سال گذشته اروپایی‌ها با ما تجارت تسلیحاتی نداشته‌اند، بنابراین آلمان روغن ریخته را نذر امامزاده کرده و موضعی گرفته که بتواند آمریکا را قانع کند و گفته که ما از فروش قطعات هواپیما به ایران خودداری می‌کنیم.

وی خاطر نشان کرد: در قطعنامه ۲۲۳۱ پیش‌بینی شده است که در پایان زمان مشخص شده در قطعنامه [۲۷ مهرماه]،  تحریم‌های تسلیحاتی ایران تمام می‌شود و این موضوع نیازمند تصویب دوباره قطعنامه‌ای برای اعلام اتمام آن نیست، برای همین است که آمریکا این چنین تلاش می‌کند که مکانیزم ماشه را راه بیندازد. بعد از مهر ماه تحریم‌‌های تسلیحاتی ایران خود به خود پایان یافته تلقی می‌شود.

بهشتی‌پور تصریح کرد: اینکه آیا با ایران ارتباط تجاری در این زمینه شکل می‌گیرد یا نه؛ بستگی به کشورها دارد اما تفاوتش با قبل این است که از نظر حقوق بین‌الملل؛ ایران منع قانونی ندارد چراکه برنامه‌های شورای امنیت به ویژه وقتی تحت فصل هفتم منشور سازمان ملل باشد، ضمانت نامه اجرایی دارند.

وی با اشاره به شکست آمریکا در به تصویب رساندن قطعنامه علیه ایران با ۱۳ رای که دو رای از آن رای منفی چین و روسیه بوده‌ است، گفت: آمریکا شکست مفتضحانه‌ای خورد اما در ایران کسی به این موضوع توجه نمی‌کند و گمان می‌کنند که سازمان ملل نوکر آمریکا است و کلیشه‌ای تحت این عنوان که آمریکا بر همه دنیا از جمله سازمان ملل مسلط است، درست کرده‌اند و نمی‌تواند باور کنند که چطور کشوری مثل "سنت کیتس و نویس" که پیش‌تر مستعمره انگلیس بوده، اکنون کشور مستقلی در آمریکای مرکزی است و کل جمعیت استان به اندازه محله افسریه تهران است به ایران در مقابل آمریکا رای ممتنع داده است؛ بنابراین ۱۳ کشور که متحد و غیرمتحد آمریکا بوده‌اند در مقابلش رای مخالف و ممتنع دادند و آمریکا نتوانست آن تحریم‌هایی را که می‌خواست برای همیشه علیه ایران اجرایی کند به تصویب برساند. صراحتاً در قطعنامه ۲۲۳۱ آمده که از تاریخ ۲۷ مهرماه تحریم‌های ایران لغو می‌شود و حتی نگفته که به حالت تعلیق در می‌آید بنابراین نیازی نیست که دوباره جلسه‌ای تشکیل و قطعنامه برای آن تصویب شود.

این کارشناس ارشد مسائل بین‌المللی اظهار داشت: اینکه آیا کشورها می‌آیند فوری با ما به تجارت تسلیحاتی می‌پردازند؛ نه اینگونه نیست؛ بلکه بستگی به سیاست آن کشور و نوع رابطه‌اش با آمریکا دارد؛ اما تفاوتش این است که مانع حقوقی بین‌المللی از سر ایران برداشته می‌شود یعنی اگر صادرات یا واردات اسلحه کنیم، خلاف مقررات بین‌المللی انجام نداده‌ایم و دست چین و روسیه برای اینکه با ما مبادله تسلیحاتی داشته باشند کاملا باز می‌شود و از این جهت منعی ندارند.

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه روسیه و چین موضعی حمایتی از ایران داشته‌اند آیا بعد از برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی با ایران به تجارت خواهند پرداخت، یادآور شد: بستگی به منافعشان دارد آنها نمی‌آیند به خاطر ایران با آمریکا درگیر شوند. مگر پیش‌تر با ایران مبادلات نداشته‌اند؟ هم اکنون هم که این تحریم‌ها لغو نشده‌ با ایران مبادله دارند و منافع‌شان اقتضا کرده که با ایران مبادلات داشته باشند. آنها به خاطر ایران چنین کاری را نمی‌کنند بلکه به دلیل منافع خودشان است، چرا که بعد از مواد مخدر سودآورترین مبادلات تجاری مربوط به تجارت تسلیحاتی است.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی ادامه داد: نه تنها چین و روسیه بلکه کشورهای دیگری هم هستند که در مبادلات تسلیحاتی با ایران به آمریکا وقعی نمی‌گذارند؛ چرا‌که شرکت تولیدکننده تسلیحات مبادله‌ای با آمریکا ندارد؛ شرکت‌هایی به وحشت می‌افتند که با آمریکا مبادله داشته باشند و اگر توسط آمریکا شناسایی‌ شوند، ممکن است تحت تحریم‌های این کشور قرار بگیرند. آمریکا نمی‌تواند کل دولت روسیه یا چین را تحریم کند. هم اکنون نیز کلی از شرکت‌های چینی در آمریکا و همچنین شرکت‌های آمریکایی در چین و روسیه فعالیت دارند و فقط شرکتی که با ایران در ارتباط است را تحریم می‌کنند.

وی افزود: چین و روسیه به دنبال این نیستند که ببینند آمریکا چه می‌گوید بلکه به دنبال تأمین منافع خودشان هستند، اگر منافعشان اقتضا کند، تسلیحات ایران را تامین کرده و اصلاً نگاهی به آمریکا نخواهند داشت. اما برداشته شدن تحریم‌ها مهم است چرا که اگر پیش از آن اقدامی می‌کردند، خلاف قطع‌نامه‌ای که خودشان در شورای امنیت به آن رای داده‌اند، رفتار کرده بودند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایلنا، تاریخ انتشار: 24 مهر 1399، کد خبر: -، ilna.news