چهارشنبه ۰۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 24 
شعارسال: سلامتی از مهمترین نعمت های الهی محسوب می شود که بسیاری از مردم به دلیل برخورداری همیشگی از آن، گاهی ارزش این نعمت را به خوبی درک نمی کنند و شاید ندانند گذران زندگی بدون برخورداری از این داشته های گرانقدر به چه میزان مشکل است.
بینایی از جمله توانایی هایی به شمار می رود که برخی از آن به عنوان دریچه یا پنجره بدن یاد می کنند. این حس به عنوان یکی از مهم ترین انواع حس های پنج گانه، قابلیت درک اشیایی را به انسان می دهد که از بدن وی فاصله دارد اما برخی به صورت مادرزادی یا بر اثر رخدادهای غیر مترقبه این توانایی را از دست می دهند. باید دانست، بسیاری از نابینایی ها قابل پیشگیری و برخی نیز قابل درمان هستند. انواع نابینایی و کم بینایی با توجه به نوع بیماری، روش های پیشگیری و درمان ویژه ای دارد. به عنوان نمونه در نابینایی های ارثی، می توان با انجام دادن مشاوره های پیش از ازدواج، مانع از بروز آن شد و در انواع اکتسابی آن با مراجعه به موقع به پزشک متخصص و رعایت مسایل ایمنی و بهداشتی از بروز و شدت یافتن آن جلوگیری به عمل آورد.
اگرچه محرومیت از داشتن یکی از انواع حس ها مانند بینایی فرد را در آزادی عمل محدود می کند اما نابینایان با تقویت توانایی های دیگر خود به راحتی می توانند تصویری ذهنی از مکان و رویداد مورد نظر بسازند و از عهده کارهای شخصی و روزانه خویش برآیند.
«تصویرسازی» و «تخمین زدن» دو راهکار عمده برای حرکت و حدس مکان اشیاء برای نابینایان است. البته استفاده از عصا نیز به افراد روشندل برای پیشگیری از خطر برخورد با موانع کمک می کند. با وجود اینکه استفاده از این ابزار کمکی، پیشینه ای طولانی دارد اما کاربرد آن به شکل کنونی برای شناخت نابینایان به سال های پس از جنگ جهانی اول باز می گردد. در 1921 میلادی «جیمز بیگز» عکاسی از بریستول انگلیس که در اثر یک سانحه ، بینایی خود را از دست داده بود، از عصای سفید به منظور در امان ماندن از آسیب وسایل نقلیه در خیابان های اطراف محل زندگی اش استفاده کرد و دلیل انتخاب این رنگ مشاهده آسان آن برای همگان بود. پس از وی دو تن از پژوهشگران برجسته آمریکایی به نام «ناول پری» ریاضیدان و «جاکوپس تن بروک» حقوقدان، موفق شدند در 15 اکتبر قانون «عصای سفید» را در نشست مشترک سازمان آموزشی، علمی، فرهنگی ملل متحد(یونسکو) و شورای جهانی نابینایان به تصویب برسانند و از آن پس این تاریخ به عنوان «روز جهانی نابینایان» نامگذاری شد.
منصور شادکام درباره موارد ذکر شده در قانون عصای سفید، گفت: کشورهای بسیاری مفاد قانون «عصای سفید» را قبول کرده اند و تمام یا بخشی از آن را به عنوان قانون اجرا می کنند. «حق استفاده آزادانه از خیابان ها، پیاده روها، حق استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی مانند هواپیما، قطار، اتوبوس و کشتی، حق فعالیت و کار در بخش های دولتی و غیر دولتی با شرایط مساوی مانند دیگر افراد جامعه و تشویق نابینایان از طرف دولت ها برای شرکت در امور اجتماعی و اقتصادی» از جمله حقوق مطرح شده در مصوبه یونسکو و شورای جهانی نابینایان محسوب می شود.
با توجه به مشکلات پیش روی این قشر نباید تنها به برنامه ای برای برگزاری مراسم روز جهانی نابینایان بسنده کرد، بلکه بایستی روند رسیدگی پیوسته و همیشگی باشد و هنوز راه طولانی تا تحقق تمامی حقوق شهروندی نابینایان وجود دارد. باید توجه داشت، در حال حاضر نابینایان بخش بزرگی از جامعه را تشکیل می دهند و میان 130 تا 150 هزار روشندل مطلق و نزدیک به 750 هزار تن افراد با اختلالات بینایی در کشور وجود دارد که نیاز به برنامه ریزی و رسیدگی دارند. البته تا کنون در زمینه شمار نابینایان آمار دقیقی ارایه نشده اما لازم است تا برای همین تعدادی که آمار آنها وجود دارد، اقدام های ضروری به منظور ایجاد اشتغال و رفاه صورت پذیرد و نهادهای مسوول، دولت و مجلس شورای اسلامی بایستی برای بهبود شرایط زندگی و فعالیت نابینایان بکوشند و نیازهای این قشر را برطرف سازد.
قائم مقام انجمن نابینایان ایران با اشاره به مشکل ها و دغدغه های پیش روی نابینایان، بیان داشت: در واقع انتقال فرهنگ، حرفه آموزی، ایجاد اشتغال و مناسب سازی دغدغه اصلی نابینایان است که بایستی هر کدام از این موارد را جداگانه تشریح کرد تا مسوولان میزان تحقق هر یک از آنها را بررسی کنند. در بحث انتقال فرهنگ؛ رسانه ها و خبرگزاری ها باید با فرهنگ سازی لازم و برنامه هایی مشخص توانمندی های قشر روشندل را به جامعه معرفی کنند تا بتوان از این افراد در فضای شغلی بهره برد، در غیر این صورت مشکل اشتغال آنان برطرف نخواهد شد. برای تحقق موضوع حرفه آموزی نابینایان؛ سازمان بهزیستی، فنی و حرفه ای و سازمان کار و رفاه اجتماعی باید تلاش کنند تا با همکاری یکدیگر شغل هایی که این قشر توانایی دارند تا آن را انجام دهند، به این افراد آموزش دهند.
افراد نابینا در اسلام از کرامت بالایی برخوردار هستند و اگر به حدیث ها و روایت های امامان معصوم توجه شود این موضوع به روشنی قابل مشاهده است. چنانکه پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: «هر فردی، نابینایی را تا چهل قدم همراهی کند، گناهانی که تاکنون کرده است، آمرزیده خواهد شد.» البته سخن حضرت محمد(ص) تنها به معنا کمک کردن در راه رفتن به نابینایان نیست، بلکه این همیاری بایستی در زمینه های گوناگون اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در رفتار افراد تجلی پیدا کند.
وی در ادامه افزود: قانون حمایت از معلولان که در سال های گذشته برای تصویب به مجلس شورای اسلامی ارایه شده بود به دلیل برخی از نقص ها به تصویب نرسید که می توان این موضوع را نیز به عنوان یکی دیگر از کاستی ها در مسیر بهبود وضعیت معیشت نابینایان دانست. جامعه معلولان انتظار دارند که این قانون با انجام دادن اصلاحات ضروری دوباره به مجلس ارایه و تصویب شود. لازم است این قانون، کامل و از ضمانت اجرایی بالایی برخوردار باشد تا اینگونه گشایشی در مسیر زندگی نابینایان شکل بگیرد.
مناسب سازی فضای اجتماع، گام دیگری در مسیر رسیدن به حقوق شهروندی نابینایان است. افراد دارای معلولیت بینایی نیاز دارند که در اجتماع حضور یابند، کارهای روزمره خود را انجام دهند از این رو، به استفاده از بیمارستان، فرودگاه، مترو، راه آهن و دیگر مکان های عمومی احتیاج پیدا می کنند. بنابراین، مناسب سازی فضای عمومی امری ضروری به نظر می رسد. برای رسیدن به این هدف باید پله ها و پیاده روهای خیابان ها به منظور استفاده افراد روشندل تغییر کند و در کنار آنها مسیری مناسب برای رفت و آمد معلولان ایجاد شود. بایستی مسوولان مربوطه دست کم، ماهی یکبار میزان رفاه و دیگر نیازهای نابینایان را بررسی کنند تا با استفاده از اطلاعات به دست آمده برنامه ای مناسب به منظور بهبود شرایط آنان طرح شود.
شادکام با تاکید بر توانایی های بالا و منحصر به فرد نابینایان، درباره چگونگی شکوفایی استعدادهای این افراد، تصریح کرد: برای استفاده از توانایی روشن ضمیران و شکوفا شدن استعداد آنها، نیازی به هزینه بالا نیست، بلکه با تهیه نرم افزاری گویا به منظور دسترسی به رایانه و فضای اینترنت می توان به آسانی از توانمندی این گروه بهره برد. اکنون در جامعه، نابینایانی مشغول به کار هستند که توانسته اند در حوزه کاری خود افتخارهای قابل توجهی کسب کنند. به عنوان نمونه در حوزه قالیبافی افراد نابینایی مشغول به فعالیت هستند که علاوه بر حضور فعال در این عرصه به عنوان کارآفرین نمونه نیز انتخاب شده اند. برای این افراد نقشه هایی به صورت گویا طراحی شده و از طرفی روی کلاف های رنگ، نام و شماره آن با خط بریل نگاشته شده است. از این رو بایستی اطلاع رسانی های لازم در زمینه افتخار آفرینی و موفقیت های این افراد به جامعه صورت گیرد تا اعتماد عمومی برای واگذاری مسوولیت به روشندلان افزایش یابد.
قائم مقام انجمن نابینایان ایران درباره شرایط استخدامی نابینایان در شرکت ها و سازمان های دولتی و خصوصی، یادآور شد: اکنون شماری از روشندلان در سازمان های گوناگون به عنوان کارمند پذیرفته شده اند. این شرکت ها، نهادهایی هستند که مدیران آن آگاهی و شناخت کافی از توانایی های این افراد را به دست آورده اند. به عنوان نمونه پس از تغییر مدیر کل نهاد کتابخانه های کشور در دولت یازدهم، این نهاد تا کنون 30 تن از روشندلان را در کتابخانه های ویژه نابینایان استخدام کرده است. به طور کلی می توان گفت، رویکرد مدیران و مسوولان در فرآیند استخدام تعیین کننده به شمار می رود.
نابینایان ممتازی در طول تاریخ وجود داشته اند که با افتخار آفرینی نام خویش را در تاریخ ماندگار کردند؛ به عنوان مثال «ابابکر» شاگرد ممتاز امام جعفر صادق(ع) نابینا بود. رودکی و حکیم سنایی از جمله شاعران نابینای کشور بودند که کتاب های برجسته ای از خود به یادگار گذاشتند. اکنون استادان نابینای توانمندی در دانشگاه ها فعالیت می کنند و از طرفی شماری از دانش آموزان رتبه برتر جزو افراد نابینای کشور هستند.
وی در پایان، آینده قشر نابینا را روشن ترسیم کرد و گفت: با توجه به اینکه مطبوعات و رسانه ها نسبت به سال های گذشته اطلاع رسانی مناسب تری انجام می دهند، آینده نابینایان رو به بهبودی است اما هنوز هم برای رسیدن به کمال مطلوب راه زیادی پیش روی مسوولان قرار دارد که امیدواریم با رسیدگی و همکاری همه جانبه، روند آسان سازی زندگی برای روشندلان سریع تر پیموده شود.
با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 23مهر1395، کدخبر: 82266329: www.irna.ir
