حبیب الله دهمرده نماینده مردم زابل در مجلس شورای اسلامی با اشاره به برنامه ریزی دولت افغانستان برای کنترل کامل آب رودخانه هیرمند و مشکلاتی که از این طریق نصیب مردم منطقه سیستان می‌شود، گفت: متاسفانه تاکنون حتی یک طرح آمایش سرزمینی و یک نقشه راه معین برای منطقه سیستان طراحی نشده تا تکلیف این منطقه و مردم آن مشخص شود.

وی ادامه داد: اساس شکل‌گیری منطقه سیستان، رودخانه هیرمند بوده است و زندگی مردم این منطقه در همه ابعاد به این رودخانه وابسته است و تاریخ شهادت می‌دهد که در طول قرن‌ها مردم سیستان در کنار هیرمند با زندگی شرافتمندانه برای بشریت دستاورد کسب کرده‌اند.

* بحران ۱۸ ساله خشکسالی در سیستان

استاندار سابق سیستان و بلوچستان، با بیان اینکه حدود ۱۸ سال است زندگی مردم سیستان به سبب کنترل آب هیرمند از سوی افغانستان با مشکل و مخاطره مواجه شده است، گفت: حدود ۱۷ الی ۱۸ سال است که منطقه سیستان به صورت پیوسته با بحران خشکسالی مواجه است و متاسفانه یک اقدام ریشه‌ای برای حل معضل کم آبی و غلبه بر بحران خشکسالی در این منطقه صورت نگرفته است.

وی تصریح کرد: البته هر انسان منصفی شهادت می‌دهد که نظام مقدس جمهوری اسلامی طی سال‌های اخیر اقدامات فنی و عمرانی و علمی زیادی برای مردم منطقه سیستان انجام داده است اما هنوز برای رفع مشکل کم آبی و تعیین تکلیف آب رودخانه هیرمند، اقدامی جدی به عمل نیامده است.

* قرارداد غیرمنطقی سال ۱۳۵۰، تنها سند موجود برای تعیین تکلیف آب رودخانه هیرمند

دهمرده با اشاره به عدم انعقاد قراردادی با افغانستان به منظور تعیین تکلیف آب رودخانه هیرمند، گفت: تنها قراردادی که در رابطه با تعیین تکلیف آب رودخانه هیرمند با طرف افغانستانی منعقد شده به سال ۱۳۵۰ باز می گردد که در پی بروز یک خشکسالی ۶ ماهه قراردادی میان دولت وقت کابل و رژیم طاغوت منعقد شد که البته آن قرارداد چندان منطقی نبود و به موجب آن، ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب نصیب ایران می‌شد.

نماینده مردم زابل در مجلس شورای اسلامی افزود: پس از قرارداد سال ۱۳۵۰، هیچگونه قراردای که متضمن حتی یک متر مکعب آب باشد نه پیرامون رودخانه هیرمند و نه درباره دریاچه هامون میان ایران و افغانستان منعقد نشد.

وی با اشاره به مختل شدن زندگی و معیشت مردم منطقه سیستان به سبب مشکلات مرتبط با تامین حق آبه رودخانه هیرمند، اظهار کرد: اقتصاد و معیشت مردم منطقه سیستان از سالیان دور مبتنی بر کشاورزی و دام پروری بوده است، از اینرو وقتی خشکسالی پیش می آید و یا آب رودخانه هیرمند به ایران سرازیر نمی شود، فقر نیز برای مردم سیستانی ایجاد می‌گردد.

* مهاجرت ۲۵ درصدی مردم سیستان در سه سال اخیر

دهمرده با بیان اینکه در سه سال اخیر حدود ۲۵ درصد مردم سیستان مهاجرت کرده و به حاشیه نشینی در دیگر شهرها روی آورده‌اند، گفت: مهاجرت مردم سیستان به شهرهای دیگر که به دلایل مرتبط با کم آبی و مشکلات اقتصادی است، هم برای مناطق مهاجرپذیر مشکل‌آفرین است و هم برای خود مردم سیستان که بسیار شریف و باعزت هستند، دردسرساز است.

* دولت چه برنامه‌ای برای رفع معضل کم آبی و مشکلات اقتصادی مردم سیستان دارد؟

استاندار سابق سیستان و بلوچستان با طرح این سوال از دولت یازدهم که چه طرح و برنامه‌ای برای رفع معضل کم آبی و مشکلات اقتصادی مردم سیستان داشته‌ است؟ بیان داشت: زمینه‌ها و ظرفیت‌های اقتصادی برای توسعه و آبادانی منطقه سیستان در ابعاد مختلفی اعم از کشاورزی، دامپروری، گردشگری، تجارت و ترانزیت کالا بسیار مهیا و فراهم است اما باید از دولت محترم سوال کرد که برای ایجاد زیرساخت جهت بالفعل شدن استعدادهای فوق الذکر در منطقه سیستان چه طرح و برنامه‌ای در دستور کار دارند؟

وی ادامه داد: منطقه سیستان بهشت باستان شناسان است، همین شهرسوخته به تنهایی می‌تواند دنیا را اداره کند، اما متاسفانه با وجود تمام این استعدادها و قابلیت‌ها، هیچگونه زیرساختی برای توسعه گردشگری در منطقه سیستان ایجاد نشده است.

* فرصت‌هایی که به تهدید تبدیل شدند

دهمرده در ادامه با اشاره به مشکلات دریاچه هامون، گفت: دریاچه هامون و بادهای ۱۲۰ روزه منطقه سیستان در زمانی یک فرصت برای حصول توسعه و رفاه بودند اما امروز به سبب غفلت و عدم برنامه ریزی به تهدید تبدیل شده‌اند.

وی تصریح کرد: به سبب خشکسالی، نصیب مردم از بادهای ۱۲۰ روزه‌ای که در منطقه سیستان می‌وزد، ریزگردهای عجیب و غریبی است که ۱۰۰ برابر حدمجاز می‌باشد و زابل را به آلوده ترین شهر جهان تبدیل کرده است.

* ظریف جواب قانع کننده‌ای نداد

نماینده مردم زابل در مجلس شورای اسلامی با اشاره به طرح سوال از وزیر امور خارجه در بهارستان پیرامون تعیین تکلیف آب رودخانه هیرمند و رفع مشکلات آبی مردم سیستان، اظهار کرد: آقای ظریف در پاسخ به سوال نمایندگان سیستان پیرامون تعیین تکلیف آب رودخانه هیرمند و رفع مشکلات آبی مردم این منطقه، جواب قانع کننده‌ای ارائه نداد.

وی تاکید کرد: همه حرف من به آقای ظریف این است که با وجود اینکه چند میلیون افغانستانی در داخل خاک ایران زندگی می‌کنند و ما به اقتضای فرهنگ مهمان نوازانه خود، آن‌ها را تکریم می‌کنیم اما آیا وزارتخانه متبوع آقای ظریف توانسته یک مترمکعب قرارداد حق آبه با دولت افغانستان برای رفاه حال مردم منطقه سیستان منعقد کند؟

دهمرده افزود: آیا آقای ظریف و دستگاه تحت تکفلش توانسته به همین میزان از آب شربی که مهاجران عزیز و گرامی افغانستان در داخل خاک ایران استفاده می‌کنند، برای مردم منطقه سیستان ایران حق آبه از کابل بگیرد؟

* طی ۱۵ سال گذشته همواره رودخانه هیرمند خشک بوده

نماینده مردم زابل در مجلس با اشاره به تلاش افغان‌ها برای کنترل کامل آب هیرمند با احداث سازه‌ها و سدهای مختلف در بستر این رودخانه، تصریح کرد: طی ۱۵ سال گذشته همواره رودخانه هیرمند خشک بوده است؛ بنابراین اعتراض و ناراحتی مردم منطقه سیستان طبیعی است چرا که کشاورزی و دام پروری آن ها به سبب فقدان آب راکد شده است و صنعت و تجارتی هم که وجود ندارد.

استاندار سابق سیستان و بلوچستان با اشاره به ضروت برنامه ریزی مدون از سوی دولت برای رفع مشکلات آبی مردم سیستان گفت: اگر دولت برنامه و اراده‌ای برای رفع معضل کم آبی و بی‌آبی مردم سیستان ندارد حداقل شرایط مساعد را برای کوچ مردم این منطقه به گونه‌ای که شان آن‌ها حفظ شود، فراهم آورد.

* قابلیت‌های ترانزیتی و تجاری منطقه سیستان

دهمرده با اشاره به قابلیت ترانزیت کالا و تجارت در منطقه وسیع مرزی سیستان، بیان داشت: با فعال شدن محور ترانزیتی چابهار،میرک و زابل، شرق کشور متحول می‌شود؛ اما شاهد هیچگونه طرح و برنامه‌ای در این رابطه با وجود انسداد مرزی نیستیم.

وی با بیان اینکه مسئول صفر تا صد تامین حق آبه مردم سیستان و انعقاد قرارداد با دولت افغانستان به منظور تعیین تکلیف آب رودخانه هیرمند، وزارت امور خارجه و شخص آقای ظریف است، گفت: مردم منطقه سیستان پیوسته پیرامون حق آبه هیرمند از من سوال می‌کنند و من باید بگویم که دولت یا نخواسته و یا نتوانسته به اندازه یک متر مکعب جهت تامین حق آبه هیرمند با دولت افغانستان قرارداد امضا کند.

نماینده مردم زابل در مجلس شورای اسلامی در پایان با بیان اینکه با گذشت حدود سه سال از روی کارآمدن دولت یازدهم طرح مشخصی برای منطقه سیستان ارائه نشده است، خاطرنشان کرد: دولت باید یک نقشه راه مشخص برای توسعه و آبادانی منطقه سیستان و رفع مشکلات و معضلات مرتبط با کم آبی این منطقه ارائه دهد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی گندم خبر، تاریخ انتشار: شنبه 17 مهر 1395 ، کدخبر: 378 ، www.gandomkhabar.ir