اختلال دو قطبی و ادواری خویی: نوسانات خلقی شدیدی که بین دورههای شیدایی) شادی و خوشی افراطی که به نشئه تعبیر میشود) و افسردگی بهوجود میآید، نشانه اصلی اختلال دو قطبی است. چنانچه نوسانات خفیف باشد و کمتر بر عملکرد آدمی تأثیر بگذارد، به آن اختلال خلقی ادواری یا ادواری خویی گفته میشود.
اختلال خلقی یا افسردگی فصلی: نوعی از افسردگی است که معمولاً در پاییز و زمستان تجربه میشود و یکی از عوامل مهم آن نور ناکافی است. احتمالاً نور ناکافی تغییراتی را در بعضی از هورمونها بویژه «ملاتونین» ایجاد میکند و از طرفی تغییرات دما و نور به هم خوردن ساعت درونی بدن که الگوهای خواب و بیداری را کنترل میکند، را به دنبال دارد و این تغییرات منجر به بروز این اختلال میشود. نظریه پردازان و محققان در مورد علل افسردگی نظریههای مختلفی را عنوان کردهاند. یکی از این نظریهها، نظریه شناختی است که طبق آن ، کسانی که رویدادهای منفی را به عللی به خودشان نسبت میدهند (مثلاً میگویند «تقصیر خودم است») و عوامل پایداری را مطرح میکنند (همیشه همینطور خواهد شد) که زمینههای متعددی از زندگی آنان را دربر میگیرد، بیش از کسانی که چنین شیوه منفینگری ندارند در معرض افسردگی هستند. همچنین در نظریه روانکاوی در مورد علل ابتلا به افسردگی، به افسردگی به عنوان واکنش در برابر فقدان مینگرند. در این نظریه اعتقاد بر این است که افراد افسرده در دوران کودکی خود، مهر و محبت کافی از والدین خود دریافت نکردهاند و بنابراین فقدانهای دوره بزرگسالی موجب به جریان افتادن احساسات طردشدگی و ناشایستگی میشود.
همچنین میتوان درباره علل افسردگی به موارد دیگری از جمله نابهنجاری در برخی مواد شیمیایی در مغز که میتواند به بروز علائم افسردگی از جمله تحریکپذیری، خستگی و... کمک میکند اشاره نمود. و باید گفت بدون شک سایر شبکههای مغزی هم در بروز افسردگی دخیل هستند. علل دیگر افسردگی به شخصیت فرد برمیگردد. در واقع افراد باعزت نفس پایین که براحتی تحت تأثیر استرس قرار میگیرند به نظر میرسد بیشتر تحت تأثیر افسردگی قرار میگیرند. علاوه بر علل گفته شده میتوان به عوامل محیطی مانند مواجهه مداوم با خشونت، یا فقر اشاره کرد که فرد مستعد به افسردگی را بیشتر به این بیماری دچار میکند. شرایط استرس زا در زندگی از دیگر علل ابتلا به افسردگی است. مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی، تنهایی، مشکلات اقتصادی و... نیز از علل دیگر است. وجود بیماریهای مزمن نیز از علل افسردگی است. مشکلات زناشویی نیز میتواند یکی از علل این بیماری باشد.
با اندكي اضافه و تلخيص برگرفته از روزنامه ايران، سال بيست و يكم، شماره 5998، دوشنبه 19 مرداد 1394، صفحه15