شعار سال: صالح قاسمی، نویسنده مجموعه کتاب پژوهشی «جنگ جهانی جمعیت» با اشاره به اینکه مهاجرفرستی کشورما در حوزه نخبگان و مهاجرپذیری ما در حوزه نیروی کار ساده است، گفت: «مهاجرت» یکی از ارکان سیاست‌های جمعیتی همه کشور‌های دنیاست یعنی هم جزء متغیر‌هایی است که می‌تواند بر جمعیت کشور‌ها تاثیر بگذارد به این معنی که اگر مهاجر فرستی کشوری بسیار زیاد باشد بر نرخ جمعیت آن کشور تاثیر می‌گذارد و هم اینکه جزء سیاست‌هایی است که کشور‌های دنیا به عنوان راهبرد به آن نگاه می‌کنند.

او افزود: مدیریت مهاجرت، سیاست‌های اقتصادی و فرهنگی سه رکن سیاست‌های جمعیتی دنیا هستند، در کشور ما نیز موضوع مهاجرت اهمیت بسیار بالایی دارد به این جهت که ما از وجهی مهاجرپذیر هستیم و از وجهی دیگر مهاجر فرست، اما مهاجرپذیری ما در سطح نیروی کار ساده است و معمولا از کشور‌های همسایه مانند افغانستان، پاکستان، عراق و کشور‌های آفریقایی اتفاق می‌افتد و مهاجرفرستی ما در حوزه نخبگان و کارشناسان است یعنی بیشتر مهاجرینی که از کشور می‌روند، صاحب یک تخصص یا سرمایه هستند و هدف اصلی آنان این روز‌ها مهاجرت به آمریکا و کانادا است.

قاسمی با انتقاد از نبود متولی درخصوص تحولات جمعیت تصریح کرد: موضوع مهاجرت در کشور ما مانند موضوع تحولات جمعیت، متولی خاصی ندارد هرچند که شورای اجتماعی وزارت کشور، جهاد دانشگاهی و برخی از مجموعه‌های علمی و مطالعاتی پژوهش‌هایی انجام می‌دهند، اما ما از نداشتن یک نهاد متولی در مدیریت مهاجرت داخلی و خارجی رنج می‌بریم و آسیب می‌بینیم.

او ادامه داد: برای مثال در مهاجرت داخلی، جابجایی نیروی کار به درستی انجام نمی‌شود و ۷۰ درصد جمعیت در ۴۰ درصد مساحت قابل سکونت، ساکن شده است یعنی جمعیت به درستی توزیع نشده لذا کلانشهر‌هایی را داریم که متراکم از جمعیت هستند و حاشینه نشینی دارند و از طرفی شهر‌هایی را داریم که در حال خالی شدن از سکنه هستند و صنعت کشاورزی آن‌ها در حال نابود شدن است علاوه بر این در مهاجرت خارجی هم مشکلات بسیاری داریم که نه رصد و نه مدیریت می‌شوند.

این پژوهشگر تحولات جمعیت درخصوص آمار مهاجرت در ایران گفت: در موضوع آمار مهاجرت اعداد و ارقام متفاوتی شنیده می‌شود که علت آن نبود یک دستگاه متولی مشخص است، اما آنچه می‌توانیم، بگوییم این است که میزان مهاجرفرستی کشور ما در سال حدود ۳۵ هزار نفر است البته این درحالی‌ست به لحاظ روانی و باور عمومی جامعه تصور این است که ما بسیار مهاجر فرست هستیم، اما آمار‌ها این را نشان نمی‌دهند و تقریبا شبیه به همین رقم مهاجرپذیری نیز داریم که البته همانطور که اشاره کردم مهاجرفرستی ما نخبگان و مهاجرپذیری ما نیروی کار ساده است.

او افزود: باید با کار رسانه‌ای و روشنگری هدفمند حقیقت موضوع را به مردم اعلام کنیم که تصور آنان درست نیست و اینکه گمان می‌کنند همه می‌خواهند از ایران خارج شوند و خیلی‌ها هم می‌روند واقعیت ندارد، دقیقا مانند امنیت واقعی و امنیت روانی که در کشور آمریکا فضای رسانه‌ای باعث شده مردم فکر کنند امنیت بالایی دارند، اما سال‌ها چند ده هزار نفر با اسلحه کشته می‌شوند و کشور خودمان که به لحاظ خشونت‌ها و آسیب‌های اجتماعی همه فکر می‌کنند امنیت نداریم، اما در واقعیت اینگونه نیست در مهاجرت هم همین است یعنی آمار مهاجرت بسیار کمتر از تصور مردم است.

قاسمی از کاهش میل به مهاجرت در ایران خبر داد و بیان کرد: میل به مهاجرت در کشور ما در چندین سال اخیر زیاد بوده، اما از سال ۱۳۹۸ به بعد این میل کاهش پیدا کرده است، چون از زمانی که پاندمی کرونا در دنیا فراگیر شد، باتوجه به ناکارآمدی بسیاری از کشور‌ها مخصوصا کشور‌هایی که سرآمد در علم پزشکی بودند، اما هزاران تلفات در روز دادند، تمایل مردم ایران به مهاجرت کمتر شد لذا باید گفت مهاجرت در ایران تحت تاثیر کرونا قرار گرفته است به گونه‌ای که طی یکسال و نیم گذشته این میل به مهاجرت نه تنها افزایش پیدا نکرده بلکه کاهش نیز داشته، چون واقعیت این است که عملکرد کشور ما در پاندمی کرونا قابل قبول بوده است.

این پژوهشگر تحولات جمعیت درباره بیشترین بازه سنی که مهاجرت می‌کنند گفت: دلایل مهاجرت متعدد است؛ یک عده با هدف تحصیل مهاجرت می‌کنند و به عنوان دانشجو می‌روند که ممکن است برگردند، عده‌ای برای بیزینس و تجارت مهاجرت می‌کنند و عده‌ای دیگر برای اقامت دائم با این توضیح باید گفت مهاجرین علمی در کشور ما دربازه سنی ۲۰ تا ۳۸ سال هستند، اما «بیزینس مَن»‌ها که با هدف تجارت مهاجرت می‌کنند میانگین سنی بالای ۴۰ سال دارند.

شعار سال؛ با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار: ۲۲ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۱۶۱۰۳۲، www.borna.news