شعار سال:  یکی از بزرگترین سؤالات منتقدین احیای تالاب بین‌المللی انزلی با روش “بایوجمی”، دانستن جزئیات موادی بود که در این طرح استفاده شده است؛ شرکت “نانو صنعت پرشیا” براساس ادعایی که مطرح و بلافاصله هم تحت حمایت مستقیم عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت، هرگز حاضر به فاش کردن محتویات واژه نامفهوم و خودساخته “بایوجمی” نشد، در این میان متخصصان طبق پیشینه فعالیت‌های این شرکت گمان کردند که عمده‌ترین و مهم‌ترین ماده تشکیل‌دهنده آن می‌تواند “نانو دی‌اکسید تیتانیوم” باشد، تا اینکه پس از بررسی‌های انجام شده، آثاری از ماده سمّی “کلرید نقره” در این طرح نیز یافت شد!

کلرید نقره در مجاورتِ نور خورشید به کلر و نقره تجزیه می‌شود و این در حالیست که سمّی بودن نقره در محیط‌های آبی، محرز و غیرقابل انکار است.

 

اجرای طرح “بایوجمی” در تالاب انزلی که در خرداد سال ۱۳۹۸ با دستور دادستان عمومی و انقلاب انزلی متوقف شد، یکی از موضوعاتی است که مناقشات بسیاری را به دنبال داشته است، مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه طرح مذکور به صورت آزمایشی در استخر‌های پرورش ماهی شیلات اجرا شده، بر بی‌خطر بودن اجرای آزمایشی آن در تالاب انزلی تأکید کردند، اما کارشناسان معتقدند ورود “دی‌اکسید تیتانیوم” به تالاب انزلی، پیامد‌های جبران‌ناپذیری به همراه دارد که لزوما با آزمایش‌های کوتاه‌مدت نمی‌توان برآورد دقیقی از اثرات مخرب زیست‌محیطی آن ارائه کرد.

نکته جالب آنکه، مسئولان محیط زیست و مجری این طرح، ابتدا ماده مورد استفاده در این طرح را «نانو دی‌اکسید تیتانیوم» معرفی کرده بودند، اما پس از آنکه هشدار‌ها نسبت به مخاطرات استفاده از ذرات نانو در چنین طرحی بالا گرفت، عبدالرضا کرباسی عضو هیئت علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران و معاون پیشین دریایی سازمان حفاظت محیط زیست که مسئولیت ارزیابی اجرای طرح بایوجمی در استخر‌های پرورش ماهی را بر عهده داشته، اعلام کرد که ذرات ماده بایوجمی ماهیت نانو نداشته و شرکت مجری که “نانو صنعت پرشیا” نام دارد، برای موثرتر جلوه دادن این طرح، به جای استفاده از عنوان “دی‌اکسید تیتانیوم” از عنوان “نانو دی‌اکسید تیتانیوم” استفاده کرده است!

توضیحی که بیش از گذشته اعتماد‌ها را از این طرح و مجریانش سلب کرد، تا جایی که بعد‌ها مشخص شد قرار بوده در فاز اول اجرای این طرح، ۶۰ هزار لیتر دی‌اکسید تیتانیومی که ماهیت نانو نداشته است، به محدوده‌ای ۵۰ هکتاری از تالاب انزلی وارد شود که البته ۱۲ هزار لیتر از آن پیش از توقف طرح در پناهگاه حیات وحش سرخانکل به تالاب انزلی ریخته شده است!

از طرف دیگر جلال پوراحمد جکتاجی؛ مدیر گروه سم‌شناسی و داروشناسی دانشکده داروسازی شهید بهشتی درباره اثرات مخرب زیست‌محیطی تیتانیوم، گفته است که” تیتانیوم فلزی سمی است و بر سلامت جانوران و گیاهان اثراتی به جا می‌گذارد که در طولانی مدت قابل تشخیص است؛ تالاب انزلی زیستگاه گیاهان و آبزیان متعددی است که در معرض مسمومیت این فلز قرار خواهند گرفت؛ پرندگانی که از آبزیان این تالاب تغذیه می‌کنند و از همه مهم‌تر انسان‌هایی که از ماهیان تالاب استفاده می‌کنند، همه بخشی از زنجیره غذایی وابسته به تالاب هستند.

از سوی دیگر علاوه بر مخاطرات زیست‌محیطی اجرای طرح “بایوجمی”، مبالغ کلان و هنگفتی نیز با درخواست و پیگیری‌های عیسی کلانتری از سازمان برنامه و بودجه برای اجرای این طرح هزینه شده است تا جائیکه وی با علم به مخالفت متخصصانی که به منظور ارزیابی این طرح، به سازمان حفاظت محیط زیست دعوت شده بودند، در نامه‌ای به محمدباقر نوبخت، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، خواهان تحقق دست‌کم ۱۲۵ میلیارد تومان برای اجرای فاز نخست این طرح شده است؛ طرحی که مجری آن شرکت نانو صنعت پرشیاست و دست‌کم دو نفر از اعضای هیئت مدیره نانو صنعت پرشیا به نمایندگی از خانه کشاورز که ریاست آن برعهده کلانتری است در این شرکت عضویت دارند.

 

طرح پاکسازی تالاب بین‌المللی انزلی

همزمان با موج انتقادات نسبت به اجرای طرح پاکسازی تالاب بین‌المللی انزلی که به نوعی می‌توان از آن به تخریب گسترده این تالاب نیز یاد کرد، به عنوان نخستین رسانه، با تهیه گزارش‌ها و پرونده‌های خبری مفصلی به موضوع اثرات مخرب زیست‌محیطی اجرای طرح بایوجمی ورود کرد تا جائیکه سید رحمان سیدزاده دادستان دادستان بندرانزلی توقف طرح موسوم به بایوجمی در تالاب انزلی را براساس مستندات علمی اساتید دانشگاه‌ها مورد تأکید قرار داد و گفت: سازمان حفاظت محیط زیست و مجری طرح بایوجمی، گیلان را با آزمایشگاه اشتباهی گرفته‌اند.

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور نیز درباره پیامد‌های اجرای طرح “بایوجمی” از سوی سازمان محیط زیست گفته بود که ” سازمان محیط زیست باید بداند دستگاه قضایی در این طرح قاطعانه خواهد ایستاد و تا زمانی که همه ابعاد مسئله روشن نشود و کارشناسان متخصص موضوع را تأیید نکنند، اجازه ادامه طرح داده نخواهد شد، بنابراین زمانی اجازه ادامه کار داده خواهد شد که همه مراکز علمی و دانشگاهی این موضوع را تأیید و بی‌خطر بودن آن را رسماً اعلام کنند”.

حالا و با توجه به تأثیرات مخرب اجرای طرح تخریب تالاب بین‌المللی انزلی، موسوم به “بایوجمی” اجرای این طرح با حکم قطعی شعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری دو شهرستان خمینی‌شهر متوف شد.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از اقتصاد روز، تاریخ انتشار: ۲۹فروردین ۱۴۰۰، کد خبر: eghtesaderooz.com