شعار سال: قیمت جدید خرید تضمینی گندم روز گذشته توسط وزیر جهاد کشاورزی ۵۰۰۰ تومان در هر کیلو اعلام شد که نسبت به قیمتی که توسط شورای اقتصاد قبلا اعلام کرده بود یک هزار تومان افزایش داشت، خاوازی افزایش قیمت گندم را اتفاقی بزرگ در بخش کشاورزی خواند.

وزیر جهاد کشاورزی گفت: مقرر شد با عنایت به کمبود شدید بارندگی و حمایت از کشاورزان عزیز گندمکار، مبلغ هزار تومان به قیمت تضمینی گندم (۴۰۰۰ تومان) به عنوان جایزه تحویل، تقدیم شود.

اکنون چند نکته و نگرانی درباره قیمت جدید وجود دارد: نخست اینکه دولت هزار تومان افزایش قیمت را به عنوان جایزه تسریع در تحویل در نظر گرفته و در حقیقت نرخ واقعی خرید تضمینی نیست و گندمکاران نگران هستند که متولیان خرید که فعلا شرکت بازرگانی دولتی است در زمان خرید محصول و تحویل پول، اما و اگر مطرح کند و به زبان ساده با نرخ ۵ هزار تومان گندم کشاورزان را محاسبه نکند.

نکته دوم؛ مبلغ هزار تومان افزایش پس از بسته شدن پرونده بودجه کشور مطرح شده و معلوم نیست محل تامین آن از کجاست و این نگرانی و تردید وجود دارد که پول کشاورزان به موقع پرداخت نشود. پرداخت با تاخیر پول گندمکاران در سال‌های گذشته که تا چند ماه هم طول می‌کشید باعث می‌شد گندم به جای سیلو‌های دولتی به انبار دلال‌ها و واسطه‌هایی که نقدی حساب می‌کنند برود.

خرید دلالان و واسطه‌ها طی دو سال گذشته عاملی بود که باعث شد پیش بینی دولت از میزان خرید تضمینی درست از آب در نیاید و نتواند بیش از ۸ میلیون تن از کشاورزان خریداری کند، در حقیقت این محصول استراتژیک به جای اینکه در چرخه مصرف کشور باشد از مرز‌های کشور قاچاق می‌شد که آقای وزیر هم روز گذشته در جمع خبرنگاران بر آن صحه گذاشت.

نکته سوم؛ هزار تومان افزایش قیمت گندم به عنوان پاداش مطرح شده و نرخ واقعی نیست بنابراین دولت در سال آینده برای محاسبه نرخ خرید تضمینی گندم، همان ۴۰۰۰ تومان را مبنا قرار خواهد داد که به ضرر کشاورزان است.

نکته چهارم؛ نمایندگان کشاورزان از قیمت جدید هم ناراضی هستند و برخلاف نظر وزیر آن را نه تنها عاملی برای تشویق و ترغیب کشاورزان نمی‌دانند بلکه با توجه به هزینه‌های بالای تولید، کاملا غیر منطقی می‌دانند.

محمد شفیع ملک‌زاده، رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور در واکنش به تصمیم ستاد هماهنگی اقتصادی دولت مبنی بر افزایش هزار تومانی قیمت خرید تضمینی گندم آن‌هم به عنوان جایزه سرعت در تحویل گفت: این نرخ منطقی نیست و قیمت گندم نباید کمتر از ۵۵٠٠ تومان باشد هر چند با توجه به کاهش عملکرد گندم به دلیل خشکسالی و افزایش سرسام‌آور هزینه‌های مستقیم و جانبی تولید، قیمت تمام شده هر کیلوگرم گندم در سال جاری بیشتر از ۸،۰۰۰ تومان برآورد شده است.

پس از اینکه شورای اقتصاد، نرخ گندم را در شهریور گذشته کیلویی ۴۰۰۰ تومان اعلام کرد موجی از انتقادات کشاورزان و اتحادیه‌های مرتبط و فعال در این حوزه را در پی داشت که از نظر آن‌ها افزایش هزینه‌ها به حدی است که این قیمت کفاف نخواهد داد آن‌ها هزینه تولید یک کیلو گندم را از ۶ تا ۸هزار تومان می‌دانستند که دلیل اصلی آن افزایش قیمت نهاده‌ها پس از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی آن‌ها بود.

قانونگذار با تصویب اصلاحیه قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی در سال گذشته، شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی را به عنوان مرجع قانونی تعیین کرد که در این شورا کشاورزان خبره هم وجود دارند.

حسین توکلی نیک عضو شورای مرکزی سازمان همبستگی کشاورزان ایران هم در اعتراض به قیمت تضمینی گندم می‌گوید: «این نرخ کافی نیست و در آن قانون خرید تضمینی که تاکید می‌کند قیمت خرید به اندازه نرخ تورم باشد رعایت نشده است.»

 

پیامد‌های ناگوار قیمت پایین گندم برای کشور

۱- افزایش قاچاق

مناسب بودن قیمت خرید تضمینی گندم از نظر کارشناسی هم توجیه دارد هر چه قیمت گندم در داخل نسبت به کشور‌های همسایه کمتر باشد قاچاق از مرز‌ها بیشتر می‌شود بنابراین برای کنترل قاچاق باید قیمت گندم در داخل مناسب باشد.

۲- مصرف دام و طیور

اگر قیمت گندم پایین‌تر باشد دامداران این محصول را جایگزین خوراک دام خواهند کرد که از بازار آزاد به قیمت‌های تا ۱۵ هزار تومان هم خریداری می‌کنند و طبیعی است که گندم ۵ هزار تومانی جایگزین شود. بر اساس آماری که وزیر جهاد کشاورزی روز گذشته گفت: «سال ۹۸ به میزان ۵۸۰ هزار تن گندم خوراک دام شده است.» افزایش نرخ خوراک دام در بازار‌های جهانی طی ۴ ماه گذشته تا ۳۰ درصد بوده و در داخل کشور هم به دلایل مختلف که عمده‌ترین آن وابستگی ۷۰ درصدی به واردات است قیمت‌های زیادی دارد.

۳- کاهش انگیزه کشاورزان

و نهایتا اگر قیمت گندم پایین باشد میل و انگیزه کشاورزان برای تولید این محصول اساسی و استراتژیک که در جهان رقابت بسیار سختی برای تولید آن شکل گرفته وجود نخواهد داشت و به جای آن محصولات آب بر و کم تاثیر در تامین امنیت غذایی کشور کشت خواهند کرد؛ و در آخر کاهش ۴۳ درصدی بارش‌های امسال خبر ناخوشایندی برای تولید گندم کشور است که ۸۰ درصد زمین‌های دیم ما را شامل می‌شود، دیمکاری همه چیز به باران بستگی دارد و پیش بینی تولید گندم نسبت به سال گذشته توسط وزیر ۱۲ میلیون تن اعلام شد که نسبت به سال گذشته کاهش دارد؛ بنابراین در چنین وضعیتی سیاست‌های دولت باید به گونه‌ای باشد که بتواند همه دانه‌ها گندم را از کشاورزان بخرد به جای اینکه در انبار دلالان بماند و یا به خارج از مرز‌ها برود، امنیت غذایی کشور وابسته به این محصول استراتژیک است که ۴۲ درصد پروتئین کشور را تامین می‌کند و البته ۴۰ درصد زمین آبی را هم اشغال کرده است.

حال این سوال مطرح است که آیا سیاست خرید تضمینی و حمایت دولت از گندم به گونه‌ای است که در شرایط کاهش بارندگی ۴۳ درصد و پیش بینی کاهش تولید، جایگزینی گندم با خوراک دام و قاچاق از کشور بتواند خرید تضمینی ۸ میلیون تنی را که آقای وزیر قول داده عملی کند؟

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از اگروفودنیوز، تاریخ انتشار: ۱ اردیبهشت ۱۴۰۰، کدخبر: - agrofoodnews.com