شعار سال: خشکسالی و تنش آبی همچون بسیاری از نقاط خوزستان، به نخلستانهای شادگان نیز رسیده و نخلستانهای شادگان به دلیل تنش آبی و عدم تأمین حق آبه رو به نابودی رفته اند. کشاورزان برای آبیاری نخلها از آب فاضلاب و بعضا آب شور پساب کارخانههای نیشکر استفاده میکنند که باعث خشک شدن درختان شده و همه نخلها در حال مردن هستند.
از سوی دیگر کشاورزانی که با این رنج فراوان محصول خود را به دست میآورند با چالشی به نام «بازار عرضه» مواجه هستند؛ لذا بسیاری از اهالی روستاهای این شهرستان به دلیل اینکه بسیار نگران وضعیت موجود هستند و آینده نامعلومی را برای خود پیشبینی میکنند، راه «کوچ» به شهرستانهای دیگر را برگزیده اند.
در چند روز اخیر به بهانه اخباری که در خصوص خشک شدن نخلهای شادگان منتشر شد این موضوع مورد حساسیت رسانههای مختلف قرار گرفت و ما را بر آن داشت تا قضیه را از جهاد کشاورزی خوزستان پیگیری کنیم.
جالب است بدانید که رئیس جهاد کشاورزی این استان در پاسخ به سؤالی در خصوص خشک شدن علت نخلها گفت: «من فقط یک مورد در شادگان شنیده ام و امروز به بازرسین دستور داده ام از آنجا بازدید داشته باشند و بررسی کنند که چقدر واقعیت دارد. موردی دیگری در ارتباط با خشک شدن نخلها نداشته ایم. این طوری که من شنیده ام آن هم خیلی جزئی است. پیش بینی ما این است که نسبت به سال قبل تولید خرمای بهتری داشته باشیم. با توجه به اینکه کیفیت آب کشاورزی ما نسبت به سال قبل بهتر است».
فرماندار شادگان: تلف شدن نخیلات یک پروسه زمانی چند ساله است.
اما فرماندار شادگان توضیحات روشن تری از این قضیه ارائه داد اظهار داشت: ما عقیده داریم واقعیتها را باید گفت؛ هرچقدر که تلخ باشند. چون حاصل خواسته ما نیستند و بعضی وقتها اتفاقاتی میافتد که باید پیگیری و حل شود. بحث تلف شدن نخیلات شادگان و به طور کلی فیزیک نخل، طوری است که خشک شدن آن حاصل اتفاق یک دوره یا دو دورهای آب نیست و معمولا یک پروسه زمانی چند ساله است. ما الآن نخلی نداریم که به خاطر نرسیدن آب در این سه ماه بمیرد. اگر نخلی بر اثر این خشکسالیها بمیرد، در چند سال آینده است. چون نخل بر اثر چند عامل میمیرد که یکی سن آن و دیگری نرسیدن آب در چند دوره است.
امید صبری پور تأکید کرد: اعتباراتی که دولت برای مشکلات خشکسالی استان خوزستان کنار گذاشته بود تخصیص داده شده و اقدامات خوبی را دارند انجام میدهند، ولی واقعیت این است که در شهرستان به یک ورود جدی نیاز داریم. چون حدود ۵۰ سال پیش حق آبه نخیلات شادگان مصوب شده و دولت وقت توافقنامهای را برای نخیلات و تالاب شادگان امضا کرده است. این یکی از نکاتی است که باید اجرایی شود.
آب به نخیلات شادگان رسید
وی افزود: حق آبه واقعی و مورد نیازی که باید به شادگان برسد طی چند سال اخیر نرسیده بود و امسال با اقداماتی که صورت گرفته با اینکه خشکسالی بود، دیروز آب به آخرین حوضه نخیلات شادگان رسید و مردم همراهی کردند و اتفاقات خوبی افتاد و الآن تقریبا اکثر نخیلات شادگان را آبیاری کرده ایم. ولی به دلیل فرآیند چند سال گذشته، مطمئنا هر ساله شاهد تلف شدن بخشی از نخیلات میشویم.
حق آبه نخیلات شادگان باید کامل و جامع اختصاص داده شود
فرماندار شادگان با تأکید بر اینکه حق آبه نخیلات شادگان باید کامل و جامع اختصاص داده شود، افزود: نخل مانند صیفی جات جزو کشتهای فصلی نیست که بگوییم اگر امسال و سال آینده به آن آب ندادم اشکال ندارد و نمیکارم! بلکه نخل حاصل زحمت حداقل ۳۰ ساله مردم شهرستان است و اگر این نخل بمیرد یعنی یک موروث پدری مرده و اگر نخل جدیدی بکارید حداقل پنج تا ۱۰ سال باید منتظر باشید که این نخل ثمر بدهد و بتوانید امرار معاش کنید.
وی ادامه داد: کم آبی در شادگان لطمه واقعی به کشاورزی و همه موضوعات مردم شادگان میزند و انتظاری که ما داریم و موضوعی که به شدت دنبال آن هستیم بحث «تأمین حق آبه واقعی نخیلات شادگان» است که در دهههای قبل امضا شده و مورد تأیید نظام هم هست. باید این حق آبه تأمین شود که ما مشکل نداشته باشیم.
صبری پور تأکید کرد: الآن در زمینه آب تلاشهای خوبی صورت گرفته، ولی مطمئنا کافی نیست. کم آبی یک معضل جهانی شده، ولی ما باید اولویت بندی کنیم که قضیه ما چیست. ما تأمین آب کشتهای فصلی را پیگیری میکنیم و یا برای تأمین حق آبه نخیلات شادگان کار میکنیم؟ آبرسانی به نخیلات شادگان یک موضوع حیاتی و مثل توجه به بیمار بستری در آی سی یو است.
نخلدار خوزستانی: سدّسازیها موجب از بین رفتن حق آبه تالاب شادگان و نخلستانهای اطراف تالاب شده است.
اما فیصل عامری، یکی از نخلداران خوزستان نیز در خصوص علت تلف شدن نخلهای خوزستان گفت: تعداد نخلهای شادگان را بین یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا دو میلیون نفر گفته اند. این نخلستانها در سالهای قبل خیلی بیشتر بوده و حتی شش میلیون نفر هم گفته میشود. اما من از بین رفتن خیلی از آنها را دیده ام. علتش این است که در سالهای قبل از انقلاب یک موج عدم صادرات و عدم خرید محصول بود و مردم نخلستانها را ترک کردند.
وی افزود: بعد از انقلاب نیز سدّسازیهای مهلکی را در حوضه رودخانه جراحی شاهد بوده ایم که از شعبههای پیوستن مارون-بهبهان و رود اعلاء رامهرمز است و اینها شامل سدّ و بندهای زیادی شده اند که موجب از بین رفتن حق آبه تالاب شادگان و نخلستانهای اطراف تالاب شد و توسعه کشاورزی در بالادست هم مزید بر علت بود که زمینهای دیم و مرتعی را در بهبهان، جایزان و رامشیر تبدیل به زمینهای کشاورزی آبی کردند. متأسفانه روستاهای زیادی از شادگان که آب لوله کشی، برق، آسفالت و گاز دارند هم خالی از سکنه شده اند.
چیزی که از نخلهای شادگان مانده یک تنه خشک و غیرمثمر استعامری تأکید کرد: چیزی که از نخلهای شادگان مانده یک تنه خشک و غیرمثمر است که اگر هم ثمری بدهد خیلی کم و نامرغوب است. علتش خشک شدن رودخانه و برگشت پسابهای مهلک نهر مالح شامل پسابهای کشاورزی، صنعتی و بیمارستانی شرق اهواز تا شهرستان باوی و پسابهای شیلات آزادگان و سه طرح نیشکر شرق کارون است. همه اینها دست به دست هم داده اند و حدود ۲۰ درصد از تالاب شادگان را تبدیل به یک دریاچه نمک از نزدیک نهر بحره در اهواز تا خلیج فارس نموده اند که این دریاچه باعث شد آب شور ثقلی و زیرزمینی به نخلستانهای شادگان نفوذ کند.
وی ادامه داد: این دریاچه به اضافه تالاب ناصری که در قسمت خرمشهر واقع شده و پسابهای نیشکر امیرکبیر و دهخدا در آن تخلیه میشود، حجم عظیمی از نمک را در دو قسمت کارون ایجاد کرده اند. از نظر اختلاف سطح اینها بالاتر از کارون هستند و نفوذ اینها به کارون موجب شوری کارون از قسمت سویسه اهواز تا پایین دست کارون شده و بی اثر در از بین رفتن نخلستانها و کشاورزی آبادان و خرمشهر نیستند.
این کشاورز خوزستانی افزود: در قسمت آبادان هم برگشت آب شور دریا به علت سدّسازی در سرچشمههای کارون و کرخه (که از طریق تالاب هورالعظیم به دجله وارد میشود) و سدّسازیهای ترکیه، سوریه و عراق باعث از بین رفتن نخلستانهای آبادان و خرمشهر شده است.
رئیس هیأت مدیره اتحادیه نخلداران استان خوزستان: نخیلات شادگان کلا از بین رفته اندجاسم حزباوی، رئیس هیأت مدیره اتحادیه نخلداران استان خوزستان، نیز در این خصوص گفت: من تعجب میکنم که جهاد کشاورزی استان میگوید نخیلات شادگان خسارت جزئی دیده اند. اصلا به نخیلات شادگان آب نمیرسد و کلا از بین رفته اند. بازدید میدانی داشته باشند و از نزدیک میبینیم که نخلی نمانده و کشاورزان مستأصل هستند. بالادست رود مارون سدّ زده اند و اصلا آبی به شادگان نمیرسد. نخیلات آبادان و خرمشهر را هم آب شور از بین برده است.
وی تأکید کرد: عزیزان برای اینکه چند روزی بیشتر بر مسند مسئولیت بمانند این حرف را میزنند. برای هر چیزی آدم باید انگیزه داشته باشد. شادگان و روستاهای شادگان و ماهشهر شدیدا از بی آبی رنج میبرند، آب ندارند و نخیلات آنها قبل از اینکه موعد خرما برسد پژمرده شده و حالت خشکیدگی پیدا کرده و خرمشهر و آبادان هم به همین شکل است. اگر جهاد میگوید خسارت جزئی بوده از حقیقت به دور هستند.
حزباوی با بیان اینکه این بیماری شدت و ضعف دارد، تصریح کرد: نخلستانهایی که نزدیکتر به آب هستند کمتر صدمه میبینند، اما نخلهایی که فاصله زیادی تا منابع آبی دارند یقینا صدمات زیادی را متحمل شده اند. چون در کشور این وضعیت پیش آمده ما خرماکاران نمیخواستیم کاری کنیم که بعضیها سوء استفاده کنند.
عدم خرید به موقع خرما از کشاورزان نخلکاروی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به عدم خرید به موقع و با قیمت مناسب خرما از کشاورزان نخلکار، گفت: مسئولین فکری به حال محصول خرمای ما کنند که روی دست ما مانده است. امسال به خاطر شرایط گرما، قبل از موعد برداشت خرما داریم و متأسفانه تا این لحظه به حال خرمای درجه یک اهواز، کارون، باوی و حمیدیه که روی دست ما مانده است، هیچ فکری نکرده اند.
رئیس هیأت مدیره اتحادیه نخلداران استان خوزستان افزود: تولیدکنندگان خرما را به گروه خشکبار برده اند که شامل کشمش، گردو، فندق و... است. هیچ سنخیتی بین محصول ما و خشکبار نیست، ولی ناخواسته ما را وارد این گردونه کرده اند و جالب این است که نمایندهای از ما در اتحادیه خشکبار وجود ندارد و بر وفق میل خودشان قیمت تعیین میکنند و کشاورز همیشه مظلوم است.
وی یادآور شد: الآن فصل تعیین قیمت است و هر ساله با استانداری، جهاد کشاورزی، تعاون روستایی و کارگاههای بسته بندی جلساتی برگزار میکنیم و آنالیز قیمتی برای شهرستانهای خرماخیز آبادان، خرمشهر، شادگان، ماهشهر و اهواز میدهند که بدون در نظر گرفتن سود کشاورز است. کسی در هیچ جای دنیا پیدا نمیشود که کار کند و سودش را در نظر نگیرد و این بلا فقط بر سر کشاورز نخلکار آمده است. سال گذشته ما آنالیز خرمای استعمران درجه یک را کیلویی ۱۲ هزار تومان داشته ایم و آقایان اتحادیه خشکبار زیر بار نرفتند و گفتند ما هفت هزار و ۳۰۰ تومان میخریم. یعنی هیچ اهمیتی هم برای کسانی که این آنالیز را تهیه کردند قائل نشدند.
یکی از دلایل خشک شدن درختان خرما رسیدن آب شور به آنها استحزباوی اظهار داشت: ما امسال مشکل کم آبی داشتیم و هرچه سطح آب کارون پایین برود شوری آن بالا میآید و مقاومت نخل خرما در برابر شوری هم حدی دارد. یکی از دلایل خشک شدن برگ سبز درختان رسیدن آب شور به آنها است. جالب این است که آب و برق خوزستان سال گذشته هکتاری ۵۳ هزار تومان حق آبه از ما میگرفت و امثال این رقم را به ۶۰۰ هزار تومان افزایش داده اند. نشستی با آنها داشتیم که آیا کیفیت آب بهتر شده است؟! قیمت محصول خرمای ما بالا رفته است؟! به چه دلیل این افزایش غیر معقول و غیر منطقی را انجام داده اید؟
وی ادامه داد: این درختی که هم ارزش غذایی و هم ارزش ارزآوری دارد، چرا مورد بی توجهی قرار میگیرد؟ ما کشت مستمر داریم که یک سرمایه ملی است. واقعا با این شیوه نمیشود نخلکاری کرد. اکثر کشورهای خلیج فارس پاجوش خرما را از آبادان برده اند و الآن در صحرای لم یزرع خلیج فارس حرف اول را میزنند. برای اینکه دولت محصول آنها را میخرد و بخشی که قابل فروش است را میفروشد، بخشی را به صنایع تبدیلی تبدیل میکنند و بخشی هم که کیفیت پایین دارد به خوراک دام میدهند.
رئیس هیأت مدیره اتحادیه نخلداران استان خوزستان گفت: آبادان قبل از جنگ شش و نیم میلیون نفر نخل داشته و الآن به یک میلیون رسیده؛ آن هم نخلی که عمر مفید خود را گذرانده است. چون هرچه از عمر نخل بگذرد هم کیفیت و هم کمیّت محصول آن پایین میآید. کسانی هم که قبلا نخل میکاشتند از دنیا رفته اند. الآن حرف اول خرمای درجه یک را شهرستان اهواز، باوی، حمیدیه و کارون میزنند. برای اینکه فاکتورهای آب و زمین مناسب را دارند. فقط انتظار مساعدت از واحدهای تصمیم گیری مثل جهاد کشاورزی، تعاون روستایی و اتاق بازرگانی داریم که محصول ما را به موقع و با قیمت عادلانه بخرند.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از جماران، تاریخ انتشار: ۱۰ مرداد ۱۴۰۰، کدخبر: ۱۵۱۹۶۵۷، www.jamaran.news