جمعه ۰۷ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 26 
اگرچه در ابتدای شیوع کرونا باور بر این بود که این ویروس به زودی از بین خواهد رفت، اما با طولانی شدن حضورش و جهش‌های پی‌درپی امید‌ها از نابودی این ویروس کمرنگ شد و شرایطی را با مرگ‌های روزانه، خانه‌نشینی طولانی و تعطیلی مراکز آموزشی فراهم کرد که به گفته کارشناسان علاوه بر مشکلات یادشده سلامت روان افراد را هم تحت تاثیر قرارداده است.
شعارسال: اگرچه در ابتدای شیوع کرونا باور بر این بود که این ویروس به زودی از بین خواهد رفت، اما با طولانی شدن حضورش و جهش‌های پی‌درپی امید‌ها از نابودی این ویروس کمرنگ شد و شرایطی را با مرگ‌های روزانه، خانه‌نشینی طولانی و تعطیلی مراکز آموزشی فراهم کرد که به گفته کارشناسان علاوه بر مشکلات یادشده سلامت روان افراد را هم تحت تاثیر قرارداده است.
کارشناسان معتقدند، بررسی‌ها در پاندمی کرونا، نشان از افزایش مشکلات رفتاری، وسواس، اضطراب، ترس، اختالالت روان و افسردگی دارد.
البته به گفته حاتمی رئیس سازمان نظام روانشناسی یکی از بیشترین مراجعات افراد به مشاوران و روانشناسان در دوران کرونا، مربوط به نوجوانان و مشکلات آنان با خانواده‌ها، عدم انطباق با آموزش مجازی، دور بودن از دوستان و همکلاسی‌ها وهمسن‌وسالان خود در این دوران بوده است.
تاثیر منفی آموزش‌مجازی
از آنجا که روابط اجتماعی به نوجوانان کمک می‌کند تا خود را برای ورود به دوره جوانی و بزرگسالی آماده کند، متاسفانه در وضعیت فعلی و آموزش از راه دور و عدم ارتباطات این فرصت از نوجوانان گرفته شده و بعضا دچار انزوا شده‌اند.
از سوی دیگر آموزش مجازی باعث شده نوجوانان وقت زیادی را به بهانه آموزش در این محیط سر کنند که این خود نیز از دلایل تنهایی و انزوا است.
البته به گفته حاتمی رئیس سازمان نظام روانشناسی یکی از بیشترین مراجعات افراد به مشاوران و روانشناسان در دوران کرونا، مربوط به نوجوانان و مشکلات آنان با خانواده‌ها، عدم انطباق با آموزش مجازی، دور بودن از دوستان و همکلاسی‌ها وهمسن‌وسالان خود در این دوران بوده است.
تاثیر منفی آموزش‌مجازی
از آنجا که روابط اجتماعی به نوجوانان کمک می‌کند تا خود را برای ورود به دوره جوانی و بزرگسالی آماده کند، متاسفانه در وضعیت فعلی و آموزش از راه دور و عدم ارتباطات این فرصت از نوجوانان گرفته شده و بعضا دچار انزوا شده‌اند.
از سوی دیگر آموزش مجازی باعث شده نوجوانان وقت زیادی را به بهانه آموزش در این محیط سر کنند که این خود نیز از دلایل تنهایی و انزوا است.
مهشید رابطیان فوق تخصص روانشناسی کودکان و نوجوانان با اشاره به اینکه میزان مراجعه نوجوانان در دوران کرونا به روانپزشکان و متخصصان این حوزه افزایش داشته است می‌گوید: «بسیاری از نوجوانان به دلیل دیر مراجعه کردن به پزشک و روانشناسان دارو مصرف می‌کنند و رفتار‌های پرخاشگری، احساس اظطراب و استرس در آن‌ها نهادینه شده است و با رفتاردرمانی هم قابل درمان نیست.»
وی معتقد است که حضور بی‌رویه در شبکه‌های اجتماعی و انزواطلبی بیان کننده اعتیاد به اینترنت و فضای مجازی است که آسیب‌های آن بسیار گسترده و در برخی موارد جبران‌ناپذیر نیست هست.
در همین خصوص محمدرضا نیک‌نژاد کارشناس آموزش در خصوص وضعیت روحی نوجوانان در ایام کرونا در گفتگویی با بیان اینکه یکی از کارکرد‌های آموزش‌وپرورش برقراری ارتباط اجتماعی بین نوجوانان است، می‌گوید: «زندگی‌های آپارتمان‌نشینی، تک فرزندی واشتغال پدرومادر‌ها و حالا هم آموزش از راه دور منجر به ایجاد احساس تنهایی و انزواطلبی در نوجوانان شده است.»
نیک‌نژاد با تاکید بر اینکه آموزش یک فرآیند جمعی است که باعث رشد روحی نوجوانان میشود، ادامه می‌دهد: «در وضعیت آموزش فعلی وآموزش از راه دور نوجوانان از ارتباطات چهره‌به‌چهره و تعاملات اجتماعی محروم هستند. شوخی و تفریحات نوجوانان در فضای آموزش حضوری موجب کاهش بحران‌های سن بلوغ که یکی از آن‌ها گوشه‌گیری و انزواطلبی است میشود که نوجوان امروز از این فرصت بی‌بهره است.»
وی به غفلت والدین به دلیل افزایش مشغله‌های روزافزون زندگی اشاره می‌کند و می‌افزاید: «یکی از راه‌های کنترل نوجوانان پیش از معضل کرونا رصد رفتار آن‌ها ازجمله گرایش به تنهایی و دور از جمع بودن توسط مربیان مدرسه و اطلاع‌رسانی به والدین بود که در وضعیت کرونایی امکان چنین کاری وجود ندارد.»
البته دلایل گرایش به تنهایی صرفا به شرایط ذکر شده و نوجوانان محدود نمی‌شود، زیرا افزایش آمار‌های مرگ‌ومیرناشی از ویروس کرونا و سوگواری‌های پی‌درپی وعدم ارتباطات برای تسکین و همدردی ناشی از این این امر منجر به تنهایی و درخودماندگی میشود که هرکسی با هرده سنی امکان دارد در این وضعیت قرار بگیرد.
افسردگی از پیامد‌های زندگی کرونایی
همچنین طیبه حاجی‌محمد یزدی مشاور خانواده با اشاره به اینکه یکی از پیامد‌های کرونا افسردگی است به خبرنگار مامی‌گوید: «جولان کرونا در جامعه و به دنبال آن تغییر سبک زندگی اجباری و فشار‌های اقتصادی، ناآرامی‌های را رقم زده است که ناخودآگاه افراد را دچار نشخوار ذهنی و یافتن سوالاتی در مورد وضعیت حال و آینده می‌کند. به این ترتیب شرایط برای پروش افکارمنفی و تکرار آن در ذهن و گرایش به تنهایی فراهم میشود.»
وی با بیان اینکه دل‌پریشانی، استرس و اظطراب و انزوا از پیامد‌های کرونا و نشانه‌های عمومی افسردگی است، ادامه می‌دهد: «اینکه بگوییم هرکسی دچار این علائم بود افسرده است اشتباه است، زیرا بعضا بیماری‌های جسمی به عنوان مثال مشکلات تیروئیدی هم می‌تواند چنین علائمی داشته باشد؛ لذا در صورت بروز چنین رفتار‌هایی فرد ابتدا باید به پزشک مراجعه کرده و آزمایش بالینی دهد و پس از تشخیص پزشک در مورد اینکه بیماری جسمی است یا روحی مراحل درمانی را در پیش بگیرد.»
نیک‌نژاد با تاکید بر اینکه آموزش یک فرآیند جمعی است که باعث رشد روحی نوجوانان میشود، ادامه می‌دهد: «در وضعیت آموزش فعلی وآموزش از راه دور نوجوانان از ارتباطات چهره‌به‌چهره و تعاملات اجتماعی محروم هستند. شوخی و تفریحات نوجوانان در فضای آموزش حضوری موجب کاهش بحران‌های سن بلوغ که یکی از آن‌ها گوشه‌گیری و انزواطلبی است میشود که نوجوان امروز از این فرصت بی‌بهره است.»
وی به غفلت والدین به دلیل افزایش مشغله‌های روزافزون زندگی اشاره می‌کند و می‌افزاید: «یکی از راه‌های کنترل نوجوانان پیش از معضل کرونا رصد رفتار آن‌ها ازجمله گرایش به تنهایی و دور از جمع بودن توسط مربیان مدرسه و اطلاع‌رسانی به والدین بود که در وضعیت کرونایی امکان چنین کاری وجود ندارد.»
البته دلایل گرایش به تنهایی صرفا به شرایط ذکر شده و نوجوانان محدود نمی‌شود، زیرا افزایش آمار‌های مرگ‌ومیرناشی از ویروس کرونا و سوگواری‌های پی‌درپی وعدم ارتباطات برای تسکین و همدردی ناشی از این این امر منجر به تنهایی و درخودماندگی میشود که هرکسی با هرده سنی امکان دارد در این وضعیت قرار بگیرد.
افسردگی از پیامد‌های زندگی کرونایی
همچنین طیبه حاجی‌محمد یزدی مشاور خانواده با اشاره به اینکه یکی از پیامد‌های کرونا افسردگی است به خبرنگار مامی‌گوید: «جولان کرونا در جامعه و به دنبال آن تغییر سبک زندگی اجباری و فشار‌های اقتصادی، ناآرامی‌های را رقم زده است که ناخودآگاه افراد را دچار نشخوار ذهنی و یافتن سوالاتی در مورد وضعیت حال و آینده می‌کند. به این ترتیب شرایط برای پروش افکارمنفی و تکرار آن در ذهن و گرایش به تنهایی فراهم میشود.»
وی با بیان اینکه دل‌پریشانی، استرس و اظطراب و انزوا از پیامد‌های کرونا و نشانه‌های عمومی افسردگی است، ادامه می‌دهد: «اینکه بگوییم هرکسی دچار این علائم بود افسرده است اشتباه است، زیرا بعضا بیماری‌های جسمی به عنوان مثال مشکلات تیروئیدی هم می‌تواند چنین علائمی داشته باشد؛ لذا در صورت بروز چنین رفتار‌هایی فرد ابتدا باید به پزشک مراجعه کرده و آزمایش بالینی دهد و پس از تشخیص پزشک در مورد اینکه بیماری جسمی است یا روحی مراحل درمانی را در پیش بگیرد.»
یزدی عنوان می‌کند: «بسیاری از بیماری‌های اختلال روانی مثل خودشیفته‌گی‌و اسکیزوفرنی نیزعلائمی مشابه با افسردگی دارند و برخی با تصور اینکه افسرده هستند خودسرانه یا به توصیه دوستان دارو‌هایی مصرف می‌کنند که از عوارض آن آگاهی ندارند.»
هیچ پژوهشی در خصوص عوارض پساکرونا انجام نشده است
این مشاور خانواده با تاکید بر اینکه متاسفانه برخی نظرات غیر تخصصی مبنی بر اینکه در شرایط فعلی غالب جامعه دچار بحران‌های‌های روحی و افسردگی شده‌اند، می‌گوید: «هنوز هیچ پژوهش تخصصی در مورد عوارض پسا کرونا با رویکرد بیماری‌های روحی و روانی صورت نگرفته‌است.»
وی با بیان اینکه متاسفانه عده‌ای افراد اخبار نادرست و غیرکارشناسی و غیرموثق را در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌کنند می‌افزاید «این امر موجب گسترش یاس و ناامیدی در جامعه میشود. در شرایط فعلی جامعه و بحران بیماری کرونا حس‌انسان دوستی ایجاب می‌کند حتی اگر فردی هم از وضعیت موجود ابراز ناامیدی ونارضایتی می‌کند با همدردی و جملاتی نظیر اینکه این دوران گذرا و در تمام دنیا یکسان است، سعی کنیم آینده روشنی را برایش متصور شویم تا امید به زندگی را از دست ندهد.»
حال نکته حائز اهمیت و سوالی که مطرح میشود این است، «آیا پس از تشخیص بیماری روحی توسط متخصص همه بیماران توانایی پرداخت هزینه‌های روان‌درمانی را دارند؟
هیچ پژوهشی در خصوص عوارض پساکرونا انجام نشده است
این مشاور خانواده با تاکید بر اینکه متاسفانه برخی نظرات غیر تخصصی مبنی بر اینکه در شرایط فعلی غالب جامعه دچار بحران‌های‌های روحی و افسردگی شده‌اند، می‌گوید: «هنوز هیچ پژوهش تخصصی در مورد عوارض پسا کرونا با رویکرد بیماری‌های روحی و روانی صورت نگرفته‌است.»
وی با بیان اینکه متاسفانه عده‌ای افراد اخبار نادرست و غیرکارشناسی و غیرموثق را در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌کنند می‌افزاید «این امر موجب گسترش یاس و ناامیدی در جامعه میشود. در شرایط فعلی جامعه و بحران بیماری کرونا حس‌انسان دوستی ایجاب می‌کند حتی اگر فردی هم از وضعیت موجود ابراز ناامیدی ونارضایتی می‌کند با همدردی و جملاتی نظیر اینکه این دوران گذرا و در تمام دنیا یکسان است، سعی کنیم آینده روشنی را برایش متصور شویم تا امید به زندگی را از دست ندهد.»
حال نکته حائز اهمیت و سوالی که مطرح میشود این است، «آیا پس از تشخیص بیماری روحی توسط متخصص همه بیماران توانایی پرداخت هزینه‌های روان‌درمانی را دارند؟
هزینه‌های سنگین روان‌درمانی و مشکلات اقتصادی مانعی برای درمان بیماران
مهشید رابطیان اظهار می‌کند «ازآنجا که پروسه درمان بیماری‌های روحی طولانی است و نیاز به پیگیری مداوم دارد بسیاری از افراد به دلیل مشکلات اقتصادی و افزایش فشار‌های ناشی از آن در ایام کرونا تمایلی برای درمان ندارند. برخی هم که برای روان‌درمانی اقدام می‌کنند پس از چند جلسه ادامه روند درمان را نیمه‌کار‌ها می‌کنند.»
وی با عنوان اینکه فشار‌های اقتصادی بر میزان مراجعه خانواده‌ها و فرزندانشــان به روانپزشک و مشاور، تأثیر گذاشــته است، ادامه می‌دهد «عدم درمان و نیمه‌رها کردن روند درمان بیماری‌های روحی تفاوتی با یکدیگر ندارد، زیرا درمان بیماری‌های روحی زمان‌بر است و فرد تا بهبودی کامل که تشخیص آن با روان‌درمانگر و متخصص است باید تحت نظر باشد و حداقل دو هفته یکبار معاینه شود. توجه نکردن به مشکالت مربوط به روان، جسم را هم تحت الشــعاع خود قرار خواهد داد و با تضعیف قوای ذهنی، سیستم ایمنی بدن افراد هم ضعیف میشود و احتمال ابتلا به بیماری کرونا بیشتر خواهد شد.»
از هر سویی مشکلات مردم جامعه را بررسی کنیم در نهایت به گره کور نابه‌سامانی و ضعف اقتصادی می‌رسیم که در بستر جامعه ریشه دوانده است؛ و ختم کلام، آنچه تاسف‌بار وغم‌انگیز است بی‌تدبیری و عدم توجه مسئولان نسبت به فراهم کردن شرایط و زیرساخت‌های درمان این‌گونه بیماری‌ها است که نه تحت پوشش بیمه درمانی قرار می‌گیرد و نه حتی در وضعیت فعلی که بیماری کرونا پایدار و ماندگار است و بیماری روحی از عوارض همه‌گیری این ویروس به واسطه شرایط و تغییراجباری سبک زندگی است.
شعارسال، بااندکی تلخیص واضافات برگرفته ازخبرگزاری آنا، تاریخ انتشار:۱۵ مرداد ۱۴۰۰، کدخبر:۵۹۷۶۵۵، www.ana.press
مهشید رابطیان اظهار می‌کند «ازآنجا که پروسه درمان بیماری‌های روحی طولانی است و نیاز به پیگیری مداوم دارد بسیاری از افراد به دلیل مشکلات اقتصادی و افزایش فشار‌های ناشی از آن در ایام کرونا تمایلی برای درمان ندارند. برخی هم که برای روان‌درمانی اقدام می‌کنند پس از چند جلسه ادامه روند درمان را نیمه‌کار‌ها می‌کنند.»
وی با عنوان اینکه فشار‌های اقتصادی بر میزان مراجعه خانواده‌ها و فرزندانشــان به روانپزشک و مشاور، تأثیر گذاشــته است، ادامه می‌دهد «عدم درمان و نیمه‌رها کردن روند درمان بیماری‌های روحی تفاوتی با یکدیگر ندارد، زیرا درمان بیماری‌های روحی زمان‌بر است و فرد تا بهبودی کامل که تشخیص آن با روان‌درمانگر و متخصص است باید تحت نظر باشد و حداقل دو هفته یکبار معاینه شود. توجه نکردن به مشکالت مربوط به روان، جسم را هم تحت الشــعاع خود قرار خواهد داد و با تضعیف قوای ذهنی، سیستم ایمنی بدن افراد هم ضعیف میشود و احتمال ابتلا به بیماری کرونا بیشتر خواهد شد.»
از هر سویی مشکلات مردم جامعه را بررسی کنیم در نهایت به گره کور نابه‌سامانی و ضعف اقتصادی می‌رسیم که در بستر جامعه ریشه دوانده است؛ و ختم کلام، آنچه تاسف‌بار وغم‌انگیز است بی‌تدبیری و عدم توجه مسئولان نسبت به فراهم کردن شرایط و زیرساخت‌های درمان این‌گونه بیماری‌ها است که نه تحت پوشش بیمه درمانی قرار می‌گیرد و نه حتی در وضعیت فعلی که بیماری کرونا پایدار و ماندگار است و بیماری روحی از عوارض همه‌گیری این ویروس به واسطه شرایط و تغییراجباری سبک زندگی است.
شعارسال، بااندکی تلخیص واضافات برگرفته ازخبرگزاری آنا، تاریخ انتشار:۱۵ مرداد ۱۴۰۰، کدخبر:۵۹۷۶۵۵، www.ana.press
برگزیده ها