شعار سال: بالاخره بعد از سه روز، چهارشنبه اشرف غنی پیدا شد. او به همراه خانواده اش به امارات سفر کرده و برخی از منابع می‌گویند که کیسه‌هایی پر از پول با خود برده است. رییس جمهور سابق افغانستان حالا دیگر کاملا از رسمیت افتاده و ایالات متحده حامی سر سخت او اولین کشوری‌ست که گفته دیگر دولت او را به رسمیت نمی‌شناسد. هیات دولت او هم حالا به دنبال پناهندگی در قطر است.

کسی حرف‌های غنی را باور نمی‌کند

رییس جمهور پیشین افغانستان دیروز بالاخره در صفحه تلویزیون ظاهر شد تا با مردم کشورش که آن‌ها را در سخت‌ترین شرایط گذاشته و فرار کرده بود، حرف بزند. حرف‌های غنی در شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد. او در میان حرف هایش گفت: طالبان به ما قول دادند که وارد پایتخت نمی‌شوند، اما زودتر از موعد در اطراف کاخ ریاست جمهوری بودند، "نگهبانانم به من گفتند که کودتا شده است. طالبان و افراد ناشناخته داخل ارگ شدند. اتاق به اتاق می‌گشتند. قرار بود که مانند ۲۵ سال قبل حادثه خونینی رخ دهد. من بی‌عزتی افغانستان را نمی‌خواستم. مجبور شدم از افغانستان خارج شوم. برای جلوگیری از ورود افرادی که با زبان بیگانه صحبت می‌کردند، کسی مقاومت نکرد.


اشاره او به حادثه‌ای است که طالبان در دهه نود میلادی رقم زد. در آن زمان ژنرال نجیب‌الله رییس جمهور افغانستان در کابل ماند و در حالی که به سازمان ملل پناهنده شده بود توسط نیرو‌های طالبان ربوده و به مرگ شکنجه کردند، سپس جسد او را در پشت خودرویی بستند و در خیابان‌های کابل به نمایش گذاشتند. آن‌ها روز بعد به منظور نشان دادن به مردم که یک دورهٔ جدید آغاز شده، اجساد نجیب را در روبروی ارگ بر روی تیر‌های چراغ راهنمایی آویزان کردند.

غنی در بخش دیگری به ادعا‌ها در مورد حمل پول پاسخ داد:من با لباس، کفش و عمامه ام بیرون آمدم ... با دستان خالی به کشور میزبان آمدم. فرصت نیافتم دمپایی از پا دربیاورم و کفش بپوشم. من هیچ چیزی با خود خارج نکردم. حتی با لباس محلی خارج شدم. در مورد ترک افغانستان هیچ هماهنگی نداشتم. با یک پیراهن و چبلک فورا خارج شدم. خارج کردن پول از افغانستان توسط من دروغ است. خروج من از کابل سبب شد که وضعیت کابل خراب نشود.

با این حال خبرنگاران در افغانستان ادعا‌های غنی را رد می‌کنند. یک مقام وزارت خارجه این کشور گفته که رییس جمهور سابق چند روز قبل گذرنامه اش را از وزارت خارجه دریافت کرده بود و به خوبی می‌دانست که می‌خواهد افغانستان را ترک کند.

هر چند که اشرف غنی تلاش کرد تا در این گفتگوی تلویزیونی خود را مبرا از گناه جلوه دهد و ادعا‌ها در مورد بردن پول و خالی کردن پشت مردم را رد کند، اما به نظر می‌رسد که کسی در افغانستان حرف‌های او را باور ندارد و همچنان او مانند خیانتکاری به وطن شناخته می‌شود.

طالبان چه نوع حکومتی را مد نظر دارد؟

گروه طالبان می‌گوید برای کارمندان سابق عفو صادر کرده است. گروهی از اعضای آن حتی در ادارات از نیرو‌های پیشین دعوت به کار کرده اند. پیش از این شبهاتی در مورد حضور زن‌ها در مشاغل وجود داشت که این گروه می‌گوید منعی برای کار کردن آن‌ها وجود ندارد. فعلا تنها زنان خبرنگار و و برخی از مجری‌های تلویزیون به کار خود برگشته اند. در ادارات و روزنامه‌ها به نظر می‌رسد کسی به حسن نیت طالبان در خصوص زنان باور ندارد. هر چند در کابل اوضاع در ظاهر شباهت زیادی با دهه نود میلادی ندارد، اما در ولایات دیگر در بر همان پاشنه پیشین می‌چرخد. برخی از فعالان مدنی می‌گویند که طالبان با دایره‌هایی سیاه بر در و دیوار خانه هایشان علامت زده اند. برخی دیگر از شهروندان هم گزارش مشابهی داده اند و می‌گویند که احتمالا این علامت‌ها به خاطر همکاری آن‌ها با خارجی‌ها و ان جی او‌ها در سال‌های اخیر بوده است. آن‌ها هراس این را دارند که طالبان در ادامه این شناسایی‌ها به سراغشان برود. تنها تعداد محدودی از چهره‌های فعال و هنری توانسته اند از افغانستان خارج شوند و بقیه کارمندان دولت، کسانی که برای خارجی‌ها کار می‌کردند و فعالان مدنی هنرمندان، در کشور باقی مانده اند. اعتراضات مردمی بر خلاف گذشته در افغانستان پابرجاست. ویدیو‌های منتشر شده نشان می‌دهد که زنان در راس این اعتراضات قرار دارند و با وجود خطراتی که آن‌ها را تهدید می‌کند از خانه بیرون آمده اند تا نارضایتی شان را نسبت به حضور طالبان در قدرت نشان دهند. برخورد با کسانی که با رسانه‌های خارجی همکاری کرده اند، بسیار تند است. یک مترجم به تازگی به دست طالبان به دلیل همکاری با نیرو‌های خارجی به طرز فجیعی کشته شد و حالا گفته می‌شود که این گروه در هرات به دنبال خبرنگار دویچه وله است و خانه‌ها را به این خاطر جستجو می‌کند و یکی از نزدیکانش را به قتل رسانده است.

انس حقانی عضو دفتر سیاسی طالبان در دوحه هم دیدار‌های فشرده‌ای را در کابل برگزار کرد و طی آن‌ها با حامد کرزای، عبدالله عبدالله، گلبدین حکمتیار و هادی مسلمیار ملاقات کرد. در غیاب اشرف غنی این افراد تنها کسانی هستند که در افغانستان دست به گفتگو با طالب‌ها برای یافتن یک راه حل می‌گردند. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، روز سه شنبه گفته بود که سران این گروه با عبدالله در تماس هستند و می‌خواهند در ساختار سیاسی آینده "همه رهبران افغانستان که در میان مردم جایگاه دارند و اراده خدمت دارند" سهم داشته باشند.

طالبان چه نوع حکومتی را مد نظر دارد، آیا آن‌ها اصلاح شده‌اند؟

اما موضوع دیگر بر سر شکل حکومتی است که طالبان در سر دارد. آن‌ها خود را امارت اسلامی می‌خوانند که بر اساس قوانین شرع و اصول حنفی اداره خواهد شد. پرچم افغانستان حالا دیگر با گذشته متفاوت است و برخی نگرانند که طالبان بخواهند زبان پشتو را به عنوان زبان اول کشور بشناسانند. گفته می‌شود که قرار است ملاهبت الله به عنوان رهبر طالبان در قندهار که محل تولدش است و طالبان هم از آنجا سر بر آورده، بماند و عبدالغنی برادر امور را در کابل پیگیری کند. او یکی از سازندگان گروه طالبان در سال ۱۳۷۳ است و همان فردی است که تصاویرش کنار زلمای خلیلزاد و پمپئو سر و صدای زیادی به پا کرده بود.

به نظر می‌رسد که هر چند طالبان سعی دارد تا چهره‌ای از یک حکومت معمول از خود نشان دهد و از گفتگو و همکاری با سایر کشور‌ها استقبال زیادی از خود نشان می‌دهد، اما در این گروه کم‌تر کسی با حکومتداری اشناست. به جز چند چهره اصلی گروه بقیه طالب‌ها تخصصی در امور ندارند و به نظر نمی‌رسد که بخواهند در مدارج بالا از کسانی استفاده کنند که پیش از این با دولت قبلی همکاری کرده اند. آن‌ها در اینده نزدیک با مقاومت‌هایی هم رو به رو خواهند شد. همین حالا پسر احمد شاه مسعود در پنجشیر اعلام جنگ کرده و امرالله صالح هم ساز مخالفت را سر داده است. نیرو‌های خارجی، اما اغلب افغانستان را ترک کرده اند. برخی از سفارت خانه‌های اروپایی بدون اینکه به کارمندان افغانشان اطلاعی دهند شهر را ترک کرده اند.

از سوی دیگر بانک جهانی میگوید اقتصاد افغانستان بسیار شکننده و متکی به کمک‌های اقتصادی است. پیش ازاین کمک‌ها بیشتر از سوی کشور‌های غربی به افغانستان روانه می‌شد. اما بعید است که با خروج کامل امریکایی‌ها این روند ادامه پیدا کند. مثلا وزیر خارجه آلمان هفته پیش اعلام کرد که اگر طالبان در این کشور قدرت را در دست بگیرد"حتی یک سنت دیگر (به این کشور) کمک نخواهد کرد. " برای بسیاری از کشور‌ها افغانستان تحت سلطه طالبان از افغانستان زیر نظر دولت غنی ناامن‌تر خواهد بود. به همین خاطر به نظر نمی‌رسد که سرمایه گذاری در این کشور رونق زیادی بگیرد. به ویژه آنکه احتمال جنگ و درگیری همواره افغانستان را تهدید می‌کند و همین امر سرمایه گذاران را از همکاری با کابل و طالب‌ها ناامید خواهد کرد.


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرآنلاین، تاریخ انتشار: ۲۹مرداد ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۵۴۶۳۷۷، khabaronline.ir