شعارسال: در بسیاری از کشور‌ها «پیری فعال» به مثابه یک چارچوب سیاست، در کانون توجه سیاستگذاری برای سالمندی و دوران بازنشستگی تلقی می‌شود.

این چارچوب با رویکرد‌های آینده‌پژوهی و با فهم و درک چالش‌های سالمندی، سیاست‌های مناسبی برای دسترسی به اهداف ترسیم می‌کند.

تحلیل آمار‌های جمعیتی کشور ما نشانگر آن است که تا دو دهه آینده سرریز بحران سالمندی، همه حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را با ابرچالش‌های جدیدی مواجه خواهد کرد؛ غافل از آن که تهدیدانگاری سالمندی از سوی برنامه‌ریزان، نگاهی ناقص و بخشی است و کهنسالی می‌تواند فرصت‌های بی‌نظیری برای توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور فراهم آورد که تاکنون کمتر مورد توجه سیاست‌گذاران ایرانی قرار گرفته است.

در سال‌های پیش رو دو مولفه در هم تنیده سالمندی و بازنشستگی، دگرگونی مهمی در ساختار جمعیتی ایران ایجاد می‌کند که باید برای مقابله با نتایج و چالش‌های احتمالی آن از «سیاستگذاری فعال سالمندی» بهره جست و به تناسب این دگرگونی، در پیوست با آن «سیاست‌گذاری بازنشستگی» نیز در کانون توجه قرار گیرد.

مهمترین الزام در سیاست‌گذاری برای این حوزه، نابسندگی به تهدیداِنگاری سالمندی و توجه به فرصت‌اِنگاری بازنشستگی است همچنین ضروری است تا در سطح مدیریت کلان صندوق‌های بازنشستگی، نسبت به عبور از نگرش تک بعدی به صندوق‌های بازنشستگی و نیز تمرکز بر جامع‌نگری در نیل به الگوی بهینه و پویای صندوق‌های بازنشستگی مبادرت شود تا با ارائه مستمر خدمات همه جانبه و باکیفیت، آرامش فردی و اجتماعی بازنشستگان محقق شود.

سیاست‌گذاری برای تحقق پویایی بازنشستگی، ابعاد سه گانه «بهبود زیست پذیری و تاب آوری اقتصادی»، «تقویت تندرستی و آرامش ذهنی» و «افزایش مشارکت موثر و تعامل فعال» را شامل می‌شود.

معیار‌های بهبود زیست‌پذیری و تاب‌آوری اقتصادی که به توانگری و امنیت مالی و اقتصادی زندگی بازنشستگی در برابر تکانه‌های تورمی و معیشتی می­پردازد، عبارتند از:

کفایت مستمری
حمایت‌های خدماتی، مالی و معیشتی
متنوع سازی و پایدارسازی منابع درآمدی
یاری گری و حمایت ویژه در شرایط بحران
صیانت از خانواده‌ها و گسترش چتر حمایتی
شاخص‌های تقویت تندرستی و آرامش ذهنی که به جنبه­‌های گوناگون سلامت و بهداشت تن، روان و محیط زندگی بازنشستگی توجه می­کند، عبارت اند از:
خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشکی
رضایت مندی پوشش بیمه­ای
بهداشت روان و سلامت هیجانی و روانشناختی
باز آفرینی محیط دوستدار بازنشسته­ها
توانگر سازی اوقات فراغت، ورزش، تفریح و گردشگری
مولفه‌های افزایش مشارکت موثر و تعامل فعال که ناظر به حضور، هویت اجتماعی و ارتباطات اثربخش بازنشستگان است و عبارتند از:
هویت بخشی
متناسب سازی آموزش‌های بهینه و کاربردی
توانمندسازی همگانی
مشارک جویی اجتماعی
تعامل اثربخش
این ابعاد و مولفه­‌های آنها، تبیین‌کننده جهت حرکت و راهنمای تصمیمات و اقدامات صندوق‌ها در نیل به بازنشستگی پویاست. هدف صندوق‌های بازنشستگی از تدوین و اجرای سیاست‌های مبتنی بر الگو‌های پویای بازنشستگی و سالمندی فعال، باید با شاخص ارتقاء کیفیت زندگی دوران بازنشستگی در ایران سنجیده شود.

موفقیت این سیاست‌ها با به کارگیری روش­های خلاقانه و مبتنی بر تحولات فن آورانه و نوآورانه و نیز توجه به ابعاد مهم اجتماعی و فرهنگی سالمندی در ایران، محقق خواهد شد.

وظیفه و کارکرد اصلی صندوق‌های بازنشستگی، سیاستگذاری برای بهبود کیفی و توسعه کمّی زیست بوم بازنشستگی و سالمندی ایرانی است. توفیق در این کارکرد جز از طریق پذیرش «روش‌های مشارکت جویانه» و اولویت دهی به نگرش‌های اجتماعی در سیاست گذاری، میسر نخواهد شد؛ زیرا احترام به سالمندان و بازنشتگان و تلاش برای تکافوی زندگی شرافتمندانه آنان، ریشه‌های عمیق هویتی در فرهنگ ایرانی دارد.

 

 

برای موفقیت در این مسیر، نگاه غالب سال‌های اخیر در تبدیل صندوق‌های بازنشستگی از نهاد اجتماعی به بنگاه اقتصادی باید اصلاح شود تا امکان هم افزایی بهینه ظرفیت‌ها و ترکیب فرصت‌ها برای رسیدن به پویایی و اثربخشی صندوق‌های بازنشستگی فراهم شود.


شعارسال، بااندکی تلخیص واضافات برگرفته از خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار:۲ شهریور ۱۴۰۰، کدخبر:۲۵۵۹۶۵۵، www.tasnimnews.com