شعار سال:براساس آمارها در مرداد امسال حدود هفت میلیون چک در اقتصاد کشور مبادله شده است. بیشترین تعداد چک‌های مبادله شده به سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی مربوط می‌شود که در مجموع ۴۸٫۸ درصد از کل چک‌ها را شامل می‌شود، همچنین ۶۲٫۸ درصد از ارزش چک‌ها در این سه استان بوده است.
 
اما استفاده از چک در چهار استان به میزان قابل توجهی کمتر از دیگر استان‌هاست. در اقتصاد استان کهگیلویه و بویر احمد فقط ۴۱ عدد چک ردوبدل شده، در استان ایلام نیز که استانی مرزی محسوب می‌شود فقط ۴۵ عدد چک در مرداد مبادله شده است. دو استان سیستان و بلوچستان و خراسان شمالی نیز هر کدام سهم ۱۷۰ عددی از کل چک‌های مبادله شده کشور داشته‌اند.
 
از نظر ارزش چک‌ها نیز وضع به همین شکل است. چرا میزان استفاده چک در این استان‌ها کمتر از دیگر استان‌هاست؟

علت استفاده نکردن از چک چیست؟
 
مرتضی افقه، اقتصاددان در توضیح شرایط پیش آمده به تجارت‌نیوز می‌گوید: عموما از چک در معاملات بزرگ و مدت‌دار استفاده می‌شود اما در حال حاضر مردم نسبت به آینده نگران هستند که همین موضوع میزان استفاده از چک را در اقتصاد پایین می‌آورد.
 
به اعتقاد او این نگرانی دو علت دارد یکی بی‌ثباتی ناشی از تصمیمات مکرر و تغییر قوانین و دیگری نااطمینانی نسبت به آینده است. چرا که مشکلات اقتصادی کشور به روابط خارجی و برجام گره خورده است.
 
آنطور که او می‌گوید در خصوص بی‌ثباتی تصمیمات باید اینطور گفت که در گذشته یک فرد بازاری با توجه به تجربه‌اش می‌دانست که در ماه‌های آینده درآمدی دارد و براساس آن از چک استفاده می‌کرد.

دلیل سوم نیز از نظر این اقتصاددان به ضعف نهادهای قضایی برمی‌گردد که موجب سواستفاده از این ابزار شده است. در واقع مردم اطمنان نمی‌کنند که چک بگیرند.
 
افقه توضیح می‌دهد که چک هم یک ابزار پولی به حساب می‌آید، وفتی تولید ملی افزایش می‌یابد سرعت گردش پول و استفاده از چک نیز افزایش می‌یابد. با توجه به شرایط تحریمی اخیر چهارمین دلیل می‌تواند از جریان افتادن تولید ملی باشد. در سه سال گذشته کشور از ذخایر خود استفاده کرده و هر سال فقیر از گذشته شده که شاخص‌های اقتصادی مثل نرخ تورم، میزان سرمایه‌گذاری و… این موضوع را نشان می‌دهد.

اولین تبعات ناکامی اقتصادی در استان‌های فقیر
 
در خصوص استان‌های ایلام، کهگیلویه و بویراحمد و سیستان و بلوچستان، افقه معتقد است که یکی از دلایل عدم استفاده از چک در این استان‌ها فقر است. همچنین تبعات ناشی از ناکامی‌های اقتصادی کشور به استان‌های فقیر بیشتر اصابت می‌کند. در واقع سرعت فقر در ابن جوامع بیشتر است.
 
به گفته او، یکی دیگر از دلایل به سنتی بودن این جوامع برمی‌گردد. سطح سواد، عدم آشنایی با این ابزار پولی و پایین بودن ارقام معامله‌ای علت استفاده کمتر از چک است.

خروج منافع از اقتصادی‌ترین استان کشور
 
تنها ۰٫۰۱ درصد از کل تعداد چک‌های مبادله شده در استان خوزستان ردوبدل شده است. همچنین از نظر ارزش نیز کل مبلغ چک‌های مبادله شده در این استان ۱٫۳ درصد ارزش کل چک‌های مبادله شده است.
 
این در حالی است که به گفته افقه خوزستان سهم بالایی در ظرفیت تولیدی کشور دارد و دومین ارزش افزوده را به خود اختصاص داده که آن را به اقتصادی‌ترین استان کشور تبدیل کرده است. اما سهم کمی در تعداد و ارزش چک‌های مبادله شده دارد چرا که فعالیت‌ها در استان انجام می‌شود اما منافع آن به خارج از استان منتقل می‌شود.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تجارت نیوز ، تاریخ انتشار: 28 شهریور1400، کدخبر:581020 ،www.tejaratnews.com