شعار سال: «ایمان بهلولی» فعال محیط زیست و عضو رسمی کانون پرنده‌نگری ایرانیان در یادداشتی نوشت: سگ‌ها از قدیم الایام در میان دیگر حیوانات اهلی بهترین دوست انسان و همواره به عنوان یک همدم مطیع در خدمت انسان‌ها بوده اند و بدون، چون و چرا تابع رفتار و تربیت سرپرستان خود قرار دارند، از نگهبانی و چوپانی گرفته تا استخدام در ادارات پلیس و حتی کمک به افرادی که معلولیت‌های جسمانی و ذهنی دارند یا از مشکلات روانی رنج می‌برند همواره سگ‌ها بهترین انتخاب بوده اند و مثل یک کودک با سبک زندگی سرپرستان خود خو گرفته و از آن‌ها آموزش می‌بینند.

حضور سگ‌ها و گربه‌ها در زیستگاه حیات وحش آسیب رسان است

سگ‌ها و گربه‌ها برای حیات وحش گونه‌های مهاجم محسوب می‌شوند و حضور آن‌ها در زیستگاه حیات وحش قطعا آسیب رسان است هرچند که با توجه به جدیدترین مقالات علمی آسیب گونه‌های مهاجم به هیچ وجه قابل قیاس با آسیب کشاورزی، جنگل تراشی و شکار نیست، اما با این وجود به دلیل شرایط بحرانی موجود محیط زیست کشور ما دیگر تاب آوری چالش جدید را نخواهد داشت.

طبق جدیدترین مقالات منتشر شده از متخصصین حیات وحش در مورد سگ‌های پرسه زن چه در داخل کشور و چه خارج از کشور بین ۶۰ تا ۹۰ درصد آسیب سگ‌ها به حیات وحش نه از جانب خود سگ‌های گله بلکه از جانب انسان‌هایی است که بدون آموزش و اطلاعات کافی از سگ‌ها در جهت وصول مقاصد خود بهره میبرند.

سرپرستی مسئولانه آسیب پرسه زنی را می‌کاهد

بهتر است ابتدا تعریفی از سگ‌های پرسه زن داشته باشیم، سگ‌های پرسه زن به سگ‌هایی گفته می‌شود که هیچ کنترلی بر رفتار و جابجایی آن‌ها وجود ندارد که از قضا طبق گفته متخصصین و مشاهدات و برآورد‌های علمی بخش بسیار زیادی از این سگ‌های پرسه زن زیرگروه سگ‌های صاحب دار محسوب می‌شوند که به دلیل اهمال صاحبان خود در خصوص تامین غذای کافی و مقوی و دارای منابع پروتئینی مورد نیاز که خصوصا در ایران از پسماند‌ها یا زباله‌های صاحبان خود و یا از نان خشک تغذیه می‌شوند همچنین مقید شده نیستند و عقیم سازی هم نشده اند و با توجه به اینکه بیشترین‌جمعیت سگ‌ها به دلیل موارد بهره وری از آن‌ها در روستا‌ها و حاشیه شهر‌ها ساکن هستند لذا سگ‌ها و گربه‌هایی که گرسنه می‌مانند برای رفع نیاز مواد غذایی به پرسه زدن در طبیعت پرداخته و با توجه به نهاد شکارگر بودن، به شکار حیوانات خصوصا پستانداران می‌پردازند که این آسیب از طریق سرپرستی مسئولانه که از مصادیق آن عقیم سازی، واکسیناسیون و دادن غذای بهداشتی و مقوی به سگ‌ها و گربه‌های پرسه زن است، خواه صاحب دار، خواه بلاصاحب.

گرسنه ماندن آن‌ها در اثر مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی صاحبان سگ‌ها و یا منع و تقبیح غذارسانی به سگ‌های بلاصاحب منجر به مضاعف شدن آسیب به پیکره حیات وحش و همچنین مستعد شدن سگ‌ها در ابتلا به بیماری‌های مختلف در اثر ضعف سیستم ایمنی و امتیاز سلامت جسمانی (body condition score) خواهد شد.

اکثر سگ‌های گله در کشور ما قلاده ندارند و بیشترین جمعیت سگ‌های پرسه زن را تشکیل می‌دهند

هرچند تحقیقات معتبری که در مورد مناطق حفاظت شده آمریکای شمالی توسط پارسونز در سال۲۰۱۶ انجام شده به وضوح و به وسیله تصویربرداری از دوربین‌های تله‌ای نشان داده شده که حضور انسان‌ها و سگ‌هایشان در تصاویر بیش از ۳ برابر حیوانات بومی حیات وحش منطقه بوده که در ۸۹ درصد این‌موارد انسان به همراه سگ‌بوده که عموما شکارچی بوده اند و این رقم تامل برانگیز به وضوح نشان می‌دهد که سگ‌ها در ۹۰ درصد موارد در اثر بدسرپرستی و یا دستور مستقیم صاحبانشان منجر به آسیب به حیات وحش می‌شوند کمااینکه در مقاله‌ای که از دانشگاه کمریج در خصوص شرایط کشور ما منتشر شده نیز صراحتا عنوان می‌کند در ۵۷ درصد موارد سگ‌ها مشخصا صاحبدار و دارای قلاده بوده اند و در ۴۳ درصد موارد دیگر نیز به دلیل عدم وجود قلاده بنا بر احتیاط سگ‌ها را بلاصاحب فرض کرده اند و حتی صریحا گفته شده که "احتمالا" این سگ‌ها بلاصاحب بوده اند در حالیکه همه ما خوب می‌دانیم که اکثر سگ‌های گله در کشور ما قلاده ندارند که اتفاقا بیشترین جمعیت سگ‌های پرسه زن را تشکیل می‌دهند لذا راهکار محققین حیات وحش غذارسانی کافی و مناسب، عقیم سازی، واکسیناسیون و صد البته آموزش و قانون‌مند شدن مالکیت یا سرپرستی مسئولانه صاحبان سگ هاست، همچنین لزوم مقید کردن سگ‌ها با قلاده و ریسمان و همچنین جرم انگاری و جلوگیری از توله کشی و رها کردن سگ‌ها در طبیعت، روستا‌ها و حومه شهر‌ها است.

درخصوص سگ‌های گله نکته دیگری نیز باید مورد توجه قرار بگیرد و آن منع چرای دام در نزدیکی مناطق حفاظت شده است چرا که بخش بزرگی از آسیب‌های حیات وحش از این نقطه کلید خورده است.


شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از حکیم مهر، تاریخ انتشار: ۱۴ آذر ۱۴۰۰، کدخبر: ۶۷۴۲۵، http://hakimemehr.ir