داستان روغن خوراکی در کشور، داستانی بسیار غم انگیز است. هم اکنون بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد دانههای روغنی و روغن خام مورد نیاز از طریق واردات تامینمی شود. این در حالی است که بر اساس طرح خوداتکایی دانههای روغنی مقرر گردیده بود که از نیمه دوم سال ۹۴ تا افق ۱۴۰۴، حداقل ۷۰ درصد نیاز کشور به روغن، در داخل تامین شود؟ قبل از تخصیص ارز ترجیحی به واردات روغن (۱۳۹۷)، سالیانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن روغن در داخل مصرف و ۱۰۰ هزار تن به بازارهای هدف صادر میشد. اما بعد از تخصیص ارز ترجیحی، مصرف به دو میلیون و ۲۰۰ هزار تن رسید. افزایش سرانه مصرف روغن از سال ۹۷ بدان معناست که بخشی از روغن از کشور قاچاق و بخشی دیگر توسط صنایع کنسرو، شیرینی و شکلات و ... که روغن مورد نیازشان است، صادر میشود. از طرف دیگر، بنابر آمار سالیانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن تا ۲ میلیون تن روغن در کشور تولید میشود (روغن کشی، تسویه روغن خام) که نهادههای تولید یک میلیون و ۳۰۰ تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن آن از طریق واردات تامین میشود. بنظر میرسد که با حذف ارز ترجیحی، شاهد کاهش مصرف به میزان ۲۵ درصد و افزایش ۲۰۰ تا ۲۵۰ درصدی قیمت روغن در سطح بازار خواهیم بود. کاهش مصرف و واردات، تنها روی حجم کاری کارخانجات روغن کشی تاثیر داشته و اتفاق دیگری در این خصوص پیش بینی نمیشود.
شعار سال: روغنها و چربیها بهعنوان بخش ضروری از رژیم غذایی مدرن، از دیرباز تاکنون برای تهیه غذا استفاده شده اند؛ بنابراین جزو کالاهای مهم سبد غذایی خانوارها هستند. بخشی از مواد اولیه این شرکتها که متشکل از روغنخام و دانههای روغنی است، از طریق واردات تامین میشود. این مواد از سال ۹۷ تاکنون با دلار ۴۲۰۰تومانی وارد میشدند که ایجاد برخی مشکلات ناشی از قیمتگذاری دستوری برای تولیدکنندگان روغننباتی، نارضایتی آنان را به دنبال داشت. با موافقت مجلس با حذف ارز ترجیحی (دلار ۴۲۰۰تومانی) و در نتیجه در صورت آزادسازی کامل قیمتها، بهای فروش روغن خوراکی افزایش خواهد یافت که این موضوع موجب رشد سودآوری شرکتها و پوشش هزینههای تولید برای آنان خواهد شد.
دلار ۴۲۰۰ تومانی بلای مال تولیدکنندگانبه طور کلی روغنهای خوراکی براساس منبع مواد اولیه به سه دسته روغنهای گیاهی، روغنهای حیوانی و روغنهای میکروبی تقسیم میشوند. عمده روغن موردنیاز مردم در کشور منشا گیاهی دارند و از دانههای روغنی تهیه میشوند. در این فرآیند پس از روغن کشی از دانه ها، روغنخام به دست میآید. پس از تهیه روغنخام و تصفیه آن، روغن خوراکی تولید میشود. بخشی از روغنخام موردنیاز شرکتها از داخل کشور تامین میشود؛ اما به دلیل ضعف در داخلی سازی همچنان بخش قابلتوجهی از روغنخام موردنیاز تولیدکنندگان (عمدهترین ماده اولیه در تهیه روغن خوراکی) از طریق واردات تهیه میشود. این مواد که از سال ۹۷ با ارز ترجیحی با نرخ ۴۲۰۰ تومان وارد شده است، برای شرکتها چالشهای فراوانی مانند دیرکرد تامین ارز از سوی دولت و رشد هزینههای تولید و عدمآزادسازی نرخ متناسب با آن (قیمتگذاری دستوری) را ایجاد کرده و بر حاشیه سود شرکتها اثرگذار بوده است.
پس از ارائه بودجه ۱۴۰۱ دولت به مجلس و موافقت مجلسیها با حذف دلار ترجیحی (۴۲۰۰ تومانی) برای سال آینده (گرچه هنوز کاملا تعیینتکلیف نشده است) و واردات مواد اولیه براساس نرخ نیمایی، امیدواریها به آزادسازی قیمتها افزایش یافته است؛ هرچند به نظر میرسد دولت روشهای کنترلی در قیمتها داشته باشد. ممکن است آزادسازی قیمتها به سبب حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی اثر مقطعی بر معیشت خانوار بگذارد، اما اثرات مثبت آن در اقتصاد کشور، در نهایت همزمان با تولیدکننده، مصرفکنندگان را نیز منتفع خواهد کرد. ضمن اینکه انتظار میرود این امر به افزایش توان تولیدی در داخل کشور بینجامد و در نتیجه از میزان واردات مواد اولیه کاسته شود. رشد تولید و عدموابستگی به مواد اولیه موجب رشد اقتصادی خواهد شد. از طرفی وقتی قیمتها واقعیتر شود، شرکتها برای کسب سود بیشتر ترغیب به عرضه بیشتر و با کیفیت مطلوبتر خواهند شد و فضای رقابتی میان شرکتها ایجاد خواهد شد. با این شرایط دست دلالان کوتاهتر و خاطره خالی شدن قفسه روغن خوراکی در فروشگاهها دیگر تکرار نخواهد شد.
سه تولیدکننده روغن خوراکی در بورس
در بازار سهام سه شرکت مارگارین با نماد «غمارگ»، صنعتی بهشهر با نماد «غبشهر» و صنعت غذایی کوروش با نماد «غکورش» با مجموع ارزش بازار ۵/ ۱۹هزار میلیارد تومان معامله می شوند. این سه شرکت در ۱۱ ماه ۱۴۰۰ در مجموع حدود ۸۰۰هزار تن روغن خوراکی تولید کرده اند. در ادامه به بررسی عملکرد این سه شرکت بر اساس آخرین صورت مالی و گزارش عملکرد ماهانه پرداخته شده است.
«غمارگ»: شرکت مارگارین (سهامیعام) درتاریخ دوازدهم دیماه ١٣٣٢ با نام شرکت مارگارین تاسیس شد. فعلیت این شرکت در زمینه تولید روغن نباتی تصفیهشده با ظرفیت اسمی تولید ۲۷۰هزار تن روغن خوراکی در سال است. «غمارگ» در حال حاضر با ارزش بازار ۲/ ۲هزار میلیارد تومان با قیمت ۲۳۰۴ ریال به ازای هر سهم در بازار اول (تابلوی فرعی) بورس معامله میشود و P/ E سهم در حال حاضر برابر با عدد ۳/ ۱۷ است. بر اساس صورت مالی سالانه (حسابرسینشده) منتهی به ۳۰ آذر ۱۴۰۰، شرکت در سال جاری ۱۳۴هزار تن روغننباتی تولید کرده که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد ۲۳ درصدی داشته است. شرکت یادشده برای تولید روغن شرکت ۱۶۰هزار تن ماده اولیه (روغن خام و دانه روغنی) مصرف کرده که حدود ۳۸درصد آن از طریق واردات تامین شده است. میزان درآمد شرکت در سال مالی مذکور حدود ۷/ ۱هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به دوره قبل رشد ۸۸ درصدی داشته است. شرکت در ۱۱ ماه ۱۴۰۰، در مجموع ۱۱۱هزار تن روغن نباتی تولید کرده که رقم فروش آن در ۱۱ ماه ۱۴۰۰ برابر با ۴/ ۱هزار میلیارد تومان بوده است. حاشیه سود ناخالص شرکت در سال مالی منتهی به ۳۰ آذرماه ۱۴۰۰، برابر با ۲۰درصد بوده است. در دوره مشابه سال قبل این عدد ۱۸درصد و میانگین حاشیه سود ناخالص شرکت طی پنجسال اخیر برابر با ۱۳درصد بوده است. در دوره مذکور شرکت ۱۳۳ ریال سود خالص به ازای هر سهم محقق کرده که نسبت به دوره مشابه سال قبل افت ۶۲ درصدی داشته است. بر اساس صورت مالی سالانه منتهی به ۳۰ آذر ۱۴۰۰، بازده داراییهای شرکت (۲/ ۲هزار میلیارد تومان) برابر با ۶درصد است. این در حالی است که در دوره مشابه قبل این میزان ۲/ ۴درصد بوده است.
«غبشهر»: شرکت صنعتی بهشهر «سهامیعام» در تاریخ ۱۹/ ۰۱/ ۱۳۳۰ به صورت شرکت سهامی خاص تاسیس و در تاریخ ۱۸/ ۱۱/ ۱۳۷۳ به سهامی عام تبدیل شد. ظرفیت اسمی تولید انواع روغن نباتی شرکت ۵۰۰هزار تن در سال است. این شرکت در حال حاضر با ارزش بازار ۷هزار میلیارد تومان با قیمت ۳۱۹۸ ریال به ازای هر سهم در بازار اول (تابلوی اصلی) بورس معامله میشود. P/ E سهم در حال حاضر برابر با عدد ۰۳/ ۱۴ است. بر اساس صورت مالی سالانه (حسابرسینشده) منتهی به ۳۰ آذر ۱۴۰۰، شرکت در یک سال ۴۵۱هزار تن روغن نباتی (به همراه روغن نباتی کارمزدی) تولید کرده که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد ۴۶ درصدی داشته است. شرکت برای تولید این میزان روغن ۴۹۲هزار تن ماده اولیه (روغن خام) مصرف کرده که حدود ۲۹درصد آن از طریق واردات تامین شده است. شرکت در سال مالی مذکور ۸/ ۵هزار میلیارد تومان درآمد داشته که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد ۱۱۸ درصدی داشته است. شرکت در ۱۱ ماه ۱۴۰۰، در مجموع ۴۱۷هزار تن روغننباتی تولید کرده است که مبلغ فروش کل آن ۷/ ۵هزار میلیارد تومان بوده است. حاشیه سود ناخالص شرکت در سال مالی منتهی به ۳۰ آذرماه ۱۴۰۰، برابر با ۱۸درصد بوده است. در دوره مشابه سال قبل این عدد ۱۹درصد و میانگین حاشیه سود ناخالص شرکت طی پنجسال اخیر برابر با ۱۳درصد بوده است. در دوره مذکور شرکت ۲۲۸ ریال سود خالص به ازای هر سهم محقق کرده که نسبت به دوره مشابه سال قبل افت ۵۹ درصدی داشته است. بر اساس صورت مالی سالانه منتهی به ۳۰ آذر ۱۴۰۰، بازده داراییهای شرکت (۷/ ۵هزار میلیارد تومان) برابر با ۹درصد است. این در حالی است که در دوره مشابه قبل این میزان ۷درصد بوده است.
«غکورش»: شرکت صنعت بستهبندی کورش (سهامی خاص) در تاریخ ۰۳/ ۰۳/ ۱۳۹۰ تاسیس شد و در تاریخ ۲۰/ ۱۲/ ۱۳۹۱ نام آن به صنعت غذایی کورش تغییر کرد. طبق مجمع عمومی فوقالعاده مورخ ۳ اسفندماه ۱۳۹۸ تغییر شخصیت حقوقی از سهامی خاص به سهامی عام مصوب شده است. همچنین شرکت در تاریخ ۱۱/ ۰۵/ ۱۳۹۹ در بورس و اوراق بهادار تهران پذیرفته شده است. این شرکت در زمینه تولید انواع روغننباتی تصفیهشده با ظرفیت اسمی تولید ۴۰۸هزار تن در سال فعال است. ظرفیت عملی شرکت حدود ۲۷۱هزار تن محصول است. «غکورش» در حال حاضر با ارزش بازار ۲/ ۱۰هزار میلیارد تومان با قیمت ۳۴ هزار و ۱۴۰ ریال در بازار دوم بورس معامله میشود. P/ E سهم در حال حاضر برابر با عدد ۳/ ۹ است. بر اساس صورت مالی ۹ ماه منتهی به ۳۰ آذر ۱۴۰۰، شرکت در ۹ ماه ۱۴۰۰، ۲۳۶هزار تن انواع روغن تولید کرده، این در حالی است که در کل سال ۹۹ میزان تولیدات شرکت ۲۹۳هزار تن بوده است. شرکت برای تولید روغن ۲۳۶هزار تن ماده اولیه (روغن خام) مصرف کرده که حدود ۳۴درصد آن از طریق واردات تامین شده است. میزان درآمد شرکت در ۹ ماه سال ۱۴۰۰ برابر با ۸/ ۴هزار میلیارد تومان بود که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد ۴۵ درصدی داشته است. همچنین میزان درآمد شرکت در سال ۹۹ برابر با ۳/ ۵هزار میلیارد تومان بوده است. شرکت در ۱۱ ماه ۱۴۰۰، در مجموع ۲۶۵هزار تن روغن خوراکی تولید کرده است. میزان درآمدهای شرکت در این ۱۱ ماه برابر با ۴/ ۵هزار میلیارد تومان بوده است. حاشیه سود ناخالص شرکت در ۹ ماهه ۱۴۰۰، برابر با ۲۴درصد بوده است. سال ۹۹ این عدد ۲۵درصد و میانگین حاشیه سود ناخالص شرکت طی پنجسال اخیر برابر با ۱۹درصد بوده است. در دوره مذکور شرکت ۲۵۳۸ ریال سود خالص به ازای هر سهم محقق کرده که نسبت به دوره مشابه سال قبل افت ۵ درصدی داشته است.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار: ۲۴ اسفند ۱۴۰۰، کدخبر: donya-e-eqtesad.com، ۳۸۵۰۵۸۶