شعار سال: در حوزه گردشگری شهری مسلماً جاذبه‌های متنوعی وجود دارد که می‌تواند انگیزه جذب گردشگران را از نقاط مختلف شهرهای کشور و حتی جهان به خود ایجاد کنند. نکته حائز اهمیت این می‌باشد که اگرچه تصور عمده مردم بر این است که گردشگری شهری بیشتر مشمول دیدوبازدید از جاذبه‌های فرهنگی، هنری، تاریخی و ... می‌باشد با این وجود امروزه شاهد گسترش نوع جدیدی از جاذبه‌های شهری طبیعتمحور نظیر پارک‌های جنگی، پارک‌های آبی، باغ‌وحش‌های متنوع و مدرن‌تر و ... هستیم. کوتاه‌سخن آن‌که گردشگری شهری به یکی از مهم‌ترین حوزه‌های سرمایه گزاری و برنامه‌ریزی در عرصه‌های گردشگری تبدیل‌شده است و این اهمیت در حال حاضر رو به ازدیاد می‌باشد.

استان کردستان یکی از استان‌های برتر حوزه گردشگری کشور از منظر دارا بودن جاذبه‌های گردشگری غنی چه در حوزه طبیعی و چه در حوزه فرهنگی می‌باشد. اگرچه بخش اعظم جاذبه‌های گردشگر پذیر این استان در خارج از محدوده مناطق شهرهای استان واقع‌شده‌اند، با این وجود پر روشن است که شهرهای این استان نقاط دسترسی به جاذبه‌های گردشگری فرا شهری به‌حساب می‌آیند و از سوی دیگر شهرهای این استان نیز از منظر دارا بودن جاذبه‌های گردشگری تا حدودی توانمند به‌حساب می‌آیند و تا حدودی آوازه ملی نیز به خود گرفته‌اند. براین اساس الزام توجه هرچه بیشتر به جایگاه گردشگری با رویکرد گردشگری شهری به‌ویژه در استان کردستان با توجه به توسعه‌نیافتگی صنعتی این استان از سویی و ویژگی توسعه مدار بودن این عرصه از سوی دیگر بر کارشناسان و متخصصان حوزه‌های مرتبط با این عرصه پوشیده نیست.

بااین‌وجود بسیاری از علاقه‌مندان و حاضران عرصه گردشگری با توجه به بالقوه نبودن بنیان‌های گردشگری در شهرهای استان کردستان، اهتمام کمتری به پرداختن به مسائل در این عرصه بسیار مهم دارند. جای بسی خوشحالی است که بسیاری از مسئولین امور شهری و گردشگری به توسعه گردشگری شهری به‌عنوان یکی از دستاوردها و یا حداقل برنامه‌های خود می‌نگرند و به‌صورت پراکنده تلاش‌های پراکنده‌ای را در این راستا ترتیب داده‌اند اما واقعیت امر در این است که با توجه به نبود رویکرد عقلایی بر مدیریت گردشگری و فضاهای شهری این تلاش‌های بسیار محدود هیچ‌گاه نمی‌تواند به موتور تحرک توسعه اقتصادی شهرهای استان کردستان تبدیل گردد.

در همین راستا توجه به تنگناها و ریشه‌یابی مسائل و مشکلات موجود در حوزه گردشگری شهری می‌تواند به‌عنوان یکی از اولین و مهم‌ترین قدم‌های حرکت به‌سوی این یادکرد. بدون شک نقطه اتصال دو مفهوم بسیار وسیع گردشگری و شهر، فضاهای شهری می‌باشد که ارزش تفریحی، تفرجی را دارا می‌باشند.

بسیار ذکر می‌شود که شهرسازی سنتی کشورمان درون‌گرا بوده است، بدین معنی که بناهای شهر هیچ‌گاه آن‌گونه که در داخل زیبا و هنرمندانه ساخته می‌شدند در بیرون و از منظر خارجی بناها زیبا نمود پیدا نمی‌کرد. با این وجود در قدیم‌الایام در شهرسازی ایرانی اسلامی ورودی‌های خانه‌ها، مساجد، مدارس، تکایا و ... را به‌صورت کاملاً متفاوت می‌ساختند. بدون شک این اهتمام به ساخت ورودی‌ها و سردرهای بسیار زیبا و هنرمندانه بی‌ارتباط با مفاهیم مادی و معنوی حاکم بر سرزمینمان نبوده است. این موضوع منحصر به ساخت سردرهای بناهای داخل شهر نمی‌شد و پا را اندکی فراتر از بناهای شهری می‌نهد و برای شهر نیز به‌عنوان یک کلیت یکپارچه مفهوم می‌یابد.

ورودی‌های شهر نقطه اولیه ارتباط مسافران و تازه‌واردان با شهر به شمار می‌رود. بدون شک ورودی‌های شهری حتی در ذهنیت مسافران در رابطه با شهروندانی که در شهر نیز زندگی می‌کنند، اثرگذار است. حال اگر با رویکرد گردشگری به موضوع ورودی‌های شهر نگریسته شود، پر روشن است که ورودی‌های زیبا و بجا نقش بسزایی در اقامت مسافران در طول ایام سفر در آن شهر دارد. اگرچه ورودی‌های شهرها می‌توانند خود به‌عنوان یک نقطه جاذبه تعریف شوند اما با این وجود بیشترین تأکید در ایجادی ورودی‌های شهری ایجاد محیطی دلپذیر به شیوه برخورد مهمان نوازانه با گردشگران می‌باشد. بدون شک ورودی شهرهایی که مملو از زباله و بوی بد فاضلاب شهری است هیچ‌گاه نمی‌تواند ضامن ایجاد یاد و خاطره مثبت و نهایتاً ایجاد حس رضایت از سفر به شهرهای استان را داشته باشد. ورودی‌های شهر تا حدود بسیار زیادی معرف ماهیت عینی و ذهنی شهر و شهروندان برای گردشگران شهری قلمداد می‌گردد و در این راستا سعی می‌شود کلیت شهر را در ورودی‌های شهر خلاصه کنند. بدین معنی که ورودی‌های شهری را با توجه به عناصر و ویژگی‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، هنری، جغرافیایی و ... طراحی و سازمان‌دهی کنند.

در ادامه سعی بر این است که معیارهای ورودی‌های شهری شهرهای کردستان با توجه به ویژگی مخصوص این استان که تاکنون ازنظر فعالین حوزه پنهان‌شده است به‌صورت مختصر ارائه گردد.

1- رویکرد سلامت و تمیزی: بدون شک بوی بسیار بدی بر تعدادی از ورودی‌های شهرهای کردستان حاکم می‌باشد. نبود تصفیه‌خانه فاضلاب شهری مجهز در اغلب شهرهای کردستان و نیز دفن و از بین بردن زباله‌های شهری به روش‌های بسیار سنتی و فرسوده در محل ورودی‌های شهر اصلی‌ترین عوامل این بی‌توجهی به شمار می‌آیند. گردشگران از تمیزی و بهداشت ورودی‌های شهر به استنباط کلی از وضعیت کلی سلامت و تمیزی شهر می‌رسند. بدون شک هیچ گردشگری دوست ندارد در یک شهر کثیف و آلوده تعطیلات خود را ضایع کنند. درنتیجه برداشتن قدم‌های اجرایی در این راستا بسیار لازم به نظر می‌رسد.

2- زیبایی: ورودی تعداد بسیاری از شهرهای کردستان مشتمل بر استقرار مشاغلی هستند که هیچ‌گونه جذابیتی به شهرها نمی‌دهند. استقرار تعداد بسیار زیاد از مکانیکی‌ها، تعویض‌روغنی‌ها، سنگ فروشی‌ها و ... ناخوشایندی‌های زیادی را به ورودی‌های شهری داده است. استقرار بافت‌های فرسوده و زاغه‌نشین نیز در ورودی شهرها نوعی دیگر از ناخوشایندی و زشتی را به ذهنیت گردشگران القا می‌کند.

3- تطابق و سازگاری: منظور از تطابق وجود نوعی ارتباط بین ویژگی‌های شهر و نحوه سازمان‌دهی ورودی شهر می‌باشیم. برای نمونه بسیار شاهدیم که در تعدادی از شهرهای تاریخی و ارزشمند استان هیچ سازه و یا عنصری در ارتباط با این ویژگی مهم دیده نمی‌شود. یا دریکی از شهرهای تجاری بازرگانی و تفریحی استان که علاوه به توانایی بسیار زیاد در حوزه تجاری دارای قابلیت‌های بسیار زیاد طبیعی نیز می‌باشد هیچ اثری از تأکید بر ویژگی‌های تجاری و سیاحتی شهر دیده نمی‌شود و شهرداری‌ها و ارگان‌های مرتبط با ساخت یک بلوار عریض و طویل که فقط از ویژگی‌های شهرهای گذرگاهی آن‌هم بر سر بزرگراه‌های اصلی کشور می‌باشد چیز دیگری به چشم نمی‌خورد و یا در یک شهر فرهنگی دیگر که ده‌ها بزرگ‌مرد ملی را به خود دیده است و شخصیت آنان می‌تواند معرف شخصیت آن شهر باشد، هیچ جایگاهی ندارد و در عوض به‌گونه‌ای که با نام‌گذاری‌های غیر مرتبط با هویت شهر و ساخت میدان‌ها و یا بلوارهای بی‌معنی اکتفا می‌کنند.

4- طبیعت‌گرایی: استان کردستان ازجمله استان‌هایی به شمار می‌آید که طبیعت و جغرافیای آن به‌طور بالقوه عامل جذب بخش عمده‌ای گردشگران می‌باشد. این در حالی است که هیچ‌کدام از شهرهای استان کردستان این مهم را به عرصه نمایش نگذاشته‌اند و در عوض ورودی‌های شهر از اراضی بایر و بلااستفاده سرشار می‌باشند که حس آباد نبودن و مخروبه بودن شهرها را به گردشگران القا می‌گردانند.

5- هویت بخشی: در بسیاری از شهرهای استان، مسئولین شهری سعی درحرکت در جهت تعریف برند شهری برای شهر هستند. بدون شک فضاهای ورودی شهرها مکان‌های بسیار مناسبی برای بیان این مهم می‌باشد. برای نمونه در ورودی‌های شهرهای کامیاران و سنندج به‌عنوان مطرح نمودن این شهرها به‌عنوان شهرهایی بسیار توانمند در حوزه کشاورزی می‌تواند در ورودی‌های این شهرها از نمادها و عناصر مرتبط با کشاورزی به‌عنوان شهرهای برتر کشور درزمینهٔ توت‌فرنگی کشور، از شهر مریوان به‌عنوان پایتخت تئاتر خیابانی، از زرینه به‌عنوان شهر برفی کشور، سقز شهر تاریخی و ... در جهت ایجاد شهرت برای جذب گردشگران علاقه‌مند به حوزه‌های مختلف یادکرد.

با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی سارال خبر، تاریخ انتشار: 17 شهریور 1395، کد مطلب: 1378:www. saralkhabar.com