شعار سال: قانون گذار، بخش تعاون را یکی از روش‌های مهم رسیدن به مرحله رشد اقتصادی قرار داده و راه رسیدن به اشتغال کامل، توزیع عادلانه امکانات، وسایل کار و تولید را گسترش بخش تعاونی معرفی کرده است.

تعاون شیوه ای در اقتصاد بوده که راهی بین نظام اقتصاد سرمایه داری و نظام سوسیالیستی در نظر گرفته شده و به راه سوم مشهور گردیده است تحلیل واژه راه سوم نشان می دهد که تعاون به سامانه اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی، مالکیت نو و متفاوت بخشیده است.

هدف تعاونی ها برخلاف سایر بنگاه های تجاری دستیابی به منفعت و کسب ثروت نیست بلکه تعاون و شرکت های تعاونی علاوه بر بهبود وضعیت زندگی و تامین نیاز اعضا، اهداف اجتماعی همچون عدالت، مسئولیت پذیری و همکاری گروهی را نیز دنبال می کنند.

تعاون به عنوان یک واژه مقدس در نگرش اسلامی اهمیت زیادی دارد، مبحث تعاون از مسائل اصلی و مهم برای بهبود امور، كاهش محدودیت ها، مشكل ها و ضمانت دهنده دوام و بقای انسان ها مورد توجه ادیان شریف الهی بوده و همواره به صورت های مختلف مورد تأكید و توصیه قرار گرفته است.

متاسفانه در حال حاضر با بررسی جامع و تخصصی در کشور می توان به این نتیجه رسید که در کشور ایران به علت شرایط خاص بحرانی، همکاری و همیاری افراد جامعه در بخشی که مربوط به آن هاست بسیار ضعیف بوده و این امر سبب مغفول ماندن بخش تعاون در کشور شده است.

به همین دلیل برای آگاهی از وضعیت بخش تعاون آذربایجان غربی به سراغ مسئولان و کارشناسان رفته تا مشکلات موجود در این بخش را از دیدگاه آنان بررسی کنیم.

* ضعف فرهنگی و عدم حمایت دولت از علل مغفول ماندن بخش تعاون در اقتصاد استان

کارشناس مسئول بخش تعاونی های آذربایجان غربی گفت: عملکرد ضعیف بخش تعاون در سنوات گذشته حاکی از عدم حمایت دولت است.

"عبدالحسین امینی" در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه آذربایجان غربی، اظهار کرد: در حال حاضر وضعیت بخش تعاون در آذربایجان غربی روبه به بهبود بوده و علت این امر حاکی از حمایت و پشتیبانی مسئولان از بخش تعاون است.

امینی با بیان اینکه در حال حاضر بخش تعاون در اقتصاد استان حضور پررنگی ندارد، افزود: علت مغفول ماندن این بخش در اقتصاد استان به دلیل ضعف فرهنگی در انجام کار های مشارکتی و عدم حمایت دولت است.

وی خاطر نشان کرد: عدم مشارکت مردم در انجام کار های جمعی را می توان در عوامل مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جست وجو کرد و مورد بررسی قرار داد.

کارشناس مسئول بخش تعاونی های آذربایجان غربی مهم ترین علت عدم حضور و مشارکت مردم در بخش تعاون را نبود تسهیلات حمایتی عنوان کرد و گفت: متاسفانه در حال حاضر به بخش تعاون در اخذ تسهیلات هیچ امتیاز ویژه ای از سوی بانک ها برای فعالیت شرکت های تعاونی داده نمی شود.

وی اظهار کرد: عدم دریافت تسهیلات بانکی با نرخ های مناسب از بانک ها سبب پایین آمدن رغبت مردم جهت مشارکت در بخش تعاون است.

وی ادامه داد: علاوه بر عدم ارائه تسهیلات حمایتی از سوی بانک ها به علت کسب سود کمتر از این بخش، کارکنان بخش خصوصی و دولتی در عمل نیز بر ضد تعاونی ها تصمیم گیری می کنند هرچند که بر اساس قانون برنامه تاکید شده بخش تعاون بایستی در اولویت اصلی باشد.

این کارشناس با بیان اینکه در سال های گذشته دولت نسبت به بخش تعاون نگاه مثبتی نداشته است، تصریح کرد: با وجود اینکه دولت طبق قانون بر اولویت قرار دادن بخش تعاون تاکید بسیاری دارد اما باید به طور منطقی بپذیریم که تنها با ارائه تئوری برنامه ها نمی توان کاری انجام داد بایستی دولت در زمینه عمل، پای کار آید.

وی با بیان اینکه با وجود چنین مشکلاتی درحال حاضر سهم بخش تعاون در اقتصاد کشور کمتر از 7 درصد است، گفت: در حالی که طبق برنامه پنجم توسعه تعاون تاکید شده بود سهم بخش تعاون از اقتصاد کشور 25 درصد باشد اما با وجود روند ضعیف این بخش، هنوز سهم اختصاص داده شده در عمل اجرایی نشده و به جایگاه اصلی خود نرسیده است.

امینی با بیان اینکه در حال حاضر در آذربایجان غربی 2 هزار و 84 شرکت تعاونی در حال فعالیت است، گفت: میزان اشتغال زایی این تعداد شرکت تعاونی در استان حدود 38 هزار و 84 نفر بوده است.

وی ادامه داد: میزان سرمایه ثبت شده برای شرکت های تعاونی در استان 2 هزار و 64 میلیارد ریال است.

این کارشناس با بیان اینکه نزدیک به 300 تعاونی در دست اجرا قرار دارد، گفت: در جندین سال اخیر هیچگونه حمایت از سوی دولت و همچنین تسهیلات بانکی جهت شروع به کار این تعداد تعاونی ارائه نشده است.

امینی در خصوص نقش دولت در فعالسازی شرکت های تعاونی اظهار کرد وگفت: دولت در صورتی می تواند در فعال سازی شرکت های تعاونی موثر بخش باشد که زمینه شرایط اقتصادی را فراهم کند، چرا که مشکل اصلی بخش های تعاونی ناتوانی در دسترسی به مواد اولیه و فروش محصولات است.

وی به عمده ترین مشکلات شرکت تعاونی آذربایجان غربی اشاره کرد و گفت: فقدان فرهنگ سازی کافی در تثبیت اندیشه تعاونی، نارسایی در عادات، مشارکت ناپذیری، مسئویت ناپذیری و قانون ناپذیری، عدم همکاری جدی بخش دولتی با بخش تعاونی و تکیه مسئوولان بر شعار های آرمانی بدون فراهم ساختن ابزار ها و زمینه های عملیاتی از مشکلات شرکت های تعاونی در استان است.

امینی ادامه داد: کمبود اعتبارات و فقدان آگاهی کافی از ابعاد گوناگون مقوله تعاون، فقدان نظارت، کنترل ونبود سازوکارهای مناسب برای حل و فصل معضلات اجتماعی، ناتوانی مدیران برای طراحی الگوی استراژیک در توسعه و پیشبرد تحرکات تعاونی ها و بسیاری مسائل دیگر از مشکلات عمده شرکت های تعاونی در آذربایجان غربی است.

این کارشناس با بیان اینکه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جهت اشاعه فرهنگ تعاون در کشور به اجرای 7 برنامه راهبردی و عملیاتی در بخش تعاون اقدام کرده است، تصریح کرد: ترویج فرهنگ تعاونی، توسعه مجموعه مدیریت تعاون بویژه در حوزه نظارتی و توسعه و تحکیم تعاملات شبکه ای در تعاون از برنامه های مهم ایجاد تحول در این بخش است.

وی اضافه کرد: توسعه همکاری بین بخشی، تامین منابع مالی و ایجاد مشوق های لازم سرمایه گذاری اعم از مالیاتی و گمرکی، توسعه برند و تقویت بازارهای تعاونی از دیگر برنامه های راهبردی و عملیاتی برای ایجاد تحول در بخش تعاون است.

کارشناس مسئول بخش تعاونی های آذربایجان غربی تصریح کرد: توسعه فرهنگ تعاونی مستقل نیازمند این 7 برنامه راهبردی و عملیاتی است و بدون فرهنگ مشارکت اجرای این برنامه ها امکان پذیر نیست.

وی با بیان اینکه آموزش، ریشه در توسعه فرهنگ تعاون و مشارکت دارد، تصریح کرد: فعالیت های تعاونی و آموزش آن ها در مدارس و دانشگاه ها همواره می تواند پویایی و بالندگی اقتصاد تعاون را در پی داشته باشد و این آموزش بایستی از همان دوران کودکی در مدارس به صورت نهادینه و کارشناسی آغاز شود.

امینی خاطر نشان کرد: به طور کلی می توان نتیجه گرفت هرچقدر آموزش های تعاون و فرهنگ مشارکت در بین مردم ایجاد شود توسعه این بخش در اقتصاد کشور بیشتر نمایان خواهد شد.

*بخش تعاون در رکود اقتصادی دست و پا می زند

مدرس دانشگاه ارومیه در گفت وگو با ایسنا گفت: در حال حاضر بخش تعاون در رکود اقتصادی به سر می برد.

"مهدی حاجی آقا " اظهار کرد: متاسفانه در حال حاضر کشور در حالت رکود اقتصادی قرار داشته است و در تمامی ابعاد مختلف شاهد آن هستیم و بخش تعاون به عنوان یکی از ابعاد از رکود اقتصادی بی تاثیر نمانده و در آن دست و پا می زند.

وی با بیان اینکه بخش تعاون در آذربایجان غربی از پایه ضعیف بوده است، افزود: علت ضعف بخش تعاون به عوامل و دلایل مختلفی بستگی دارد که سبب عدم به کار گرفتن این بخش در اقتصاد کشور شده است.

حاجی آقا یکی از دلایل عدم به کار گرفتن این بخش در اقتصاد را ضعف بنیه اقتصادی و صنعتی استان عنوان کرد و گفت: آذربایجان غربی علاوه بر منطقه ویژه صنعتی و اقتصادی، از مناطق مستعد کشاورزی و دامپروری در کشور است اما با وجود چنین ویژگی هایی هنوز به جایگاه اصلی خود در توسعه آن طور باید و شاید نرسیده و سبب ضعف این استان از بعد اقتصادی بخصوص در بخش تعاون شده است.

وی خاطر نشان کرد: در دهه های اخیر یکی از مشکلات عمده که بخش تعاون در کشور با آن مواجه شده است و حتی آذربایجان غربی از این امر استثنا نیست ضعف فرهنگ تعاون بوده است.

مدرس دانشگاه ارومیه اظهار کرد: متاسفانه تاکنون نتوانستیم فرهنگ تعاون را بر مبنای بنیان های تعاون گذشته جا بیندازیم چراکه در سال های گذشته فرهنگ تعاون محله ای به صورت غیر رسمی وجود داشت که به صورت خودجوش در همه زمینه ها همکاری داشته اند.

وی ادامه داد: متاسفانه در سیستم اجتماعی عصر جدید، همکاری و مشارکت همه جانبه جهت اشاعه فرهنگ تعاونی وجود ندارد.

این جامع شناس با بیان اینکه رشد و رونق اقتصادی به عنوان یکی از عوامل مهم می تواند در توسعه بخش تعاون موثر بخش باشد، گفت: چراکه هسته اصلی توسعه بخش تعاون فعالیت اقتصادی است و از طرفی این فعالیت اقتصادی با افزایش سود عملیاتی شود.

وی مهم ترین روش اشاعه فرهنگ تعاونی آموزش عنوان کرد وگفت: آموزش بایستی در کارگاه هایی به صورت همه جانبه در زمینه اقتصادی و فرهنگی انجام شود و متخصصان این کارگاه ها بتوانند مصادیق و نمونه هایی از فرهنگ و عملکرد تعاونی های موفق و پیشرفته را برای ترویج فرهنگ تعاونی برای متقاضیان ارائه دهند.

وی با بیان اینکه دولت نقش مهمی را در توسعه بخش تعاون دارد، تصریح کرد: دولت به عنوان تسهیل گر امور می تواند موانعی را در توسعه بخش تعاون داشته باشد، اما به صورت کلی می توان گفت تمهیداتی که دولت در این راستا دارد تاکنون کافی نبوده است.

وی تصریح کرد: متاسفانه سیستم بروکراسی دولت در حال حاضر پیچ وخم زیادی داشته است و باید سیستم بروکراسی در کشور کاهش یافته تا بتوان بخش اقتصادی و نقدینگی را برای این بخش تامین کرد.

وی ادامه داد: از طرفی دیگر بتواند ضرایب تشریحی قابل توجهی را به بخش تعاون اختصاص دهد تا بتواند از رکود اقتصادی خارج شود.

*بخش های خصوصی و دولتی ارتباط بسیار ضعیفی با بخش تعاون دارند

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با ایسنا گفت: ظرفیت های بخش تعاون در استان مغفول مانده است.

"عابد فتاحی" اظهار کرد: برای بخش تعاون در کشور طبق قانون اساسی وظایف بسیار خوبی محول شده است ولی متاسفانه از ظرفیت هایی که برای این بخش در نظر گرفته شده آن طور باید و شاید استفاده نمی شود.

وی با بیان اینکه کل اقتصاد کشور در نظام جمهوری اسلامی بر بخش خصوصی، دولتی و تعاون بنا شده است، افزود: در حال حاضر بخش خصوصی و دولتی ارتباط بسیار ضعیف و قانع کننده ای با بخش تعاون دارند برای داشتن ارتباط بهتر، بخش خصوصی و دولتی می توانند افراد دارای مشکل در بخش خود را به بخش تعاون معرفی کرده تا بتوانند تا حد امکان از امکانات این بخش استفاده کنند.

فتاحی با بیان اینکه قدرت بخش تعاون از نظر ساختار سیستم اقتصادی به اندازه بخش خصوصی و دولتی است، گفت: برای رفع مشکلات و بیکاری مردم در بخش تعاون امکانات فوق العاده ای وجود دارد اما متاسفانه عدم شناخت مردم از قدرت کامل تعاونی ها سبب شده این بخش نتواند جایگاه خود را در جامعه مشخص کند.

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: جوانان می توانند در قالب تعاون تمام مشکلات اقتصادی، معیشتی و حتی زمینه استخدامی خود را فراهم کرده و بزرگترین کارآفرینی ها را در جامعه ایجاد کنند.

وی خاطر نشان کرد: وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی به عنوان متولی، مسئولیت فرهنگ سازی، رفتار سازی و زمینه سازی توسعه بخش تعاون را بر عهده دارد.

فتاحی اظهار کرد: این وزارت با فرهنگ سازی بخش تعاون از طریق مراکز آموزشی و صداوسیما در میان آحاد جامعه می تواند از ظرفیت بزرگ اقتصادی این بخش که یک سوم اقتصاد کشور را عهده دار است استفاده کند.

به گزارش ایسنا، با توجه به تحولات موجود در بخش تعاون از جمله نبود فرهنگ مشارکت آحاد جامعه و ارتباط بسیار ضعیف بخش دولتی و خصوصی با این بخش و از طرف دیگر نقش موثر بخش تعاون در توسعه اقتصادی کشور می توان نتیجه گرفت که برای ایجاد یک نظام اقتصادی تعاونی در کشور باید بتوان این بخش را از دیدگاه ایدئولوژیکی مورد بررسی قرار داد تا یک تحول کلی و همه جانبه در نظام اقتصادی به وجود آورد به همین دلیل برای تقویت و پیشرفت بنیه اقتصادی کشور تقویت نهضت تعاونی لازم است و تحقق این هدف نیز با حمایت و پشتیبانی دولت، مسئولان ذی ربط و همکاری تمام آحاد جامعه ضروری است.

با اندكي اضافه و تلخيص برگرفته از وب سایت خبرگزاری ايسنا، تاریخ انتشار: 14 تير 1394، کد مطلب: 945-1791-5:www. isna.ir