شعارسال: معین الدین سعیدی نماینده چابهار هفته گذشته در نطقی ضمن اشاره به کمبود پزشک در سیستان و بلوچستان، گفت: با این روندی که در حال رخ دادن است چه بسا شاهد روزی باشیم که مجبور شویم پزشک بنگلادشی و هندی وارد کنیم.

*امید‌ها به برنامه هفتم چه بود؟

اما یکی از مهم‌ترین امید‌ها به برنامه هفتم توسعه که سه روز قبل کلیات آن در مجلس به تصویب رسید، جبران کمبود پزشک و متخصص در کشور به ویژه برای نقاط محروم بود. در همین زمینه، محمدحسن آصفری نماینده مردم اراک اول مهر یک‌روز قبل از بررسی لایحه برنامه هفتم در صحن علنی این طور گفته بود: «در برنامه هفتم توسعه برای جبران این کمبود، اقدامی اساسی مشاهده نمی‌شود. بسیاری از شهر‌ها و مناطق محروم و مرکز شهرستان‌ها با کمترین تعداد پزشک متخصص مواجه هستند و باید وزارت بهداشت اقدامی در این حوزه انجام دهد. لازم است در بخش سلامت برنامه هفتم عبارت افزایش ۲۵ درصدی جذب نیروی متخصص به صراحت ذکر شود تا دولت و دستگاه‌های اجرایی مکلف به تأمین تعداد مورد نیاز پزشک متخصص شوند تا این کمبود مشکل‌آفرین به ویژه در مناطق محروم مرتفع شود».

*اما نتیجه چه بود؟

در همین حال که انتظارات این گونه بود، اما رسانه (دو روز پس از تصویب کلیات برنامه در مجلس) نوشت: «در بند «ج ماده ۶۹» بخش سلامت برنامه هفتم که توسط سازمان برنامه و بودجه در اردیبهشت‌ماه رونمایی شد، وزارت بهداشت مکلف شد سالانه حداقل ۲۵ درصد ظرفیت پذیرش دندان‌پزشکی و پزشکی تخصصی را افزایش دهد. با وجود این، در نسخه‌ای که این سازمان به مجلس ارائه داد، در روندی نامعلوم ماده فوق را تغییر داده است. در نسخه ارائه شده به مجلس علاوه بر حذف واژه دندان‌پزشکی، تعیین میزان ظرفیت پذیرش پزشکی تخصصی نیز دچار ابهام جدی شده است. در این تغییر مبهم، عبارت «به میزان حداقل ۲۵ درصد» حذف و عبارت «به نحوی برنامه‌ریزی کند که تا پایان برنامه نسبت دستیاران تخصصی و متخصصین بالینی به پزشکان عمومی حداقل به یک برسد»، جایگزین شده است.»
این در حالی است که به گفته کارشناسان این نسبت و این عدد هدف‌گذاری شده اکنون نیز محقق شده است و درج آن در متن قانون تنها دستاویزی برای حفظ وضع نامناسب امروز است. این تغییر نشان دهنده نبود عزم جدی در حل مشکل کمبود پزشک و فراهم کردن زمینه دسترسی عادلانه به پزشک متخصص در کشور است.

*با سرانه‌های پایین پزشک چه باید کرد؟

آمار و وضعیت نامناسب سرانه تعداد پزشک به نسبت جمعیت، موضوعی است که بار‌ها رسانه‌ها درباره آن سخن به میان آورده اند. آن طور که رسانه می‌نویسد: «سرانه پزشک متخصص در ایران ۶۲ پزشک به ازای هر ۱۰۰هزار نفر است، در حالی که متوسط سرانه پزشک متخصص در کشور‌های منطقه، ۱۴۳ پزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است.» البته درباره این که تعداد کمبود پزشک چه میزان است، تا حدودی اعداد با یکدیگر متفاوت است، اما در یک نگاه کلی، درباره اصل کمبود پزشک و پزشک متخصص در کشور اتفاق نظر وجود دارد. گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس در سال ۱۴۰۱ این عدد را حکایت می‌کرد: سرانه پزشک عمومی در کشور ما در حال حاضر ۱۳۰ پزشک به ازای ۱۰۰ هزار نفر است (۱۳ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر)، در حالی که در کشور‌های پیشرفته این عدد بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ پزشک است. (خبرگزاری خانه ملت)
با این حال، اکنون نمایندگان مجلس در فرایند بررسی لایحه برنامه هفتم باید با توجه به مشکلات موجود در حوزه بهداشت و درمان کشور با دقت ویژه‌ای به ارائه راهکار قانونی مناسب بپردازند. به ویژه از آن‌جایی که تعداد پزشکان فعال به تفکیک پزشکان عمومی و پزشکان متخصص و همچنین دستیاران تخصصی به‌صورت رسمی در کشور منتشر نمی‌شود، نمایندگان مردم باید اهتمام ویژه‌ای در بررسی و اصلاح بند ج ماده ۶۹ بخش سلامت لایحه به خرج دهند. اصلاحی که باید در راستای ارتقای دسترسی عادلانه مردم به سرچشمه درمان یعنی پزشکان باشد.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت سلامت نیوز، تاریخ انتشار: 5مهر1402، کدخبر: 361016، www.salamatnews.com