شعارسال: محمد قوچانی از دهه ۹۰ تلاش می‌کرد رابطه‌ای بین عدالتخواه‌ها و دولت احمدی‌نژاد صورت‌بندی کند تا نشان دهد این طیف رادیکال مانع از ایجاد دولت ملی و ملی اندیشیدن هستند، توسل به سیدجواد طباطبایی هم یکی از همین راهکار‌ها بود. او خیلی زود واژه مورد نظر خود برای بیرون راندن عدالتخواه و گفتاری که ناقد ایده اعتدال ایرانشهری او بودند را پیدا کرد؛ حمله با برچسب (جوکر). تقریبا در سه سال اخیر قوچانی تلاش کرده است نشان دهد احمدی‌نژاد و عدالتخواه‌ها و آن‌هایی که هنوز از گفتمان و گفتار انقلابی دفاع می‌کنند به نوعی جوکریسم ختم می‌شوند؛ ویژگی جوکریسم هم مشخص است؛ آنارشیسمی که مانع از وحدت ملی می‌شود و با پوپولیست‌گرایی چپ خود مانع از توسعه ایران قوی می‌شود. نکته جالب توجه این بحث جوکریسم اینجا است که همین ۳ هفته قبل که آخرین شماره مجله قوچانی در گفتگو با محمدجواد ظریف منتشر شد تیتری که برای شروع بحث انتخاب شده بود این‌گونه بود: بیایید این جوکر‌ها را کنار بگذاریم. قوچانی تلاش کرده بود ظریف و دوره هشت‌ساله او را نماد عقلانیت نشان دهد و مخالفان او را به صورتی نماد‌سازی کرده بود که جوکریسم باعث شد حتی ظریف هم به آنچه در سر دارد و خواسته‌های مترقی به صورت کامل نرسد، این روایت مدام در حال بازتولید بود تا شروع انتخابات پیش رو...

آنچه احتمالا قوچانی تصورش را هم نمی‌کرد، رفتار‌های عجیب ظریف که بسیار مشابه محمود احمدی‌نژاد است حتی در سطحی پایین‌تر، به تصویر یک این روز‌ها تبدیل شده است، نمایش‌های پوپولیستی ظریف که همین ۳ هفته قبل در گفت‌وگویی قصد داشت او را نماد عقلانیت نشان دهد، نوعی احتمالا شوک به ایده قوچانی است؛ حتی کار از ظریف فراتر رفت و حرکت شبه‌جوکری محمد فاضلی که او هم نماینده جامعه‌شناسی توسعه‌گرا و عقلانیت بود هم در همین سبد قرار می‌گیرد؛ ظاهرا حالا جوکریسم برای رسیدن به قدرت بد نیست؛ هیهات من الچای دبش تا پرتاب میکروفن به سمت کاندیدای خودی و هر لحظه صحبت‌های احمدی‌نژادگونه خیلی هم بد نیست. کار به جایی ختم شده که محمد قوچانی در مناظره با احدیان مشاور قالیباف دو بار از وحید اشتری به‌عنوان یک فرد مظلوم یاد کرد! و حتی بیان کرد بعد از این مناظره می‌ترسد به سرنوشت او دچار شود!

وحید اشتری و دیگر عدالتخواه‌ها که روزی نماد جوکریسم بودند و قوچانی سعی داشت بگوید آن‌ها همان مارکسیست‌های پیشا‌انقلابی هستند که مانع از حکمرانی مطلوب هستند و همان‌طور که ایده‌هایی مثل شریعتی و جلال خطرناک است، عدالتخواهی جدید هم نوعی خطر بالقوه است؛ حالا چگونه به‌عنوان یک نماد مبارزه و مظلومیت یاد می‌شوند! بالاخره جوکریسم بد است یا خوب است؟

به نظر می‌رسد محمد قوچانی که در سال‌های گذشته سعی داشته دوگانه عقلانی و جوکریسم ختم کند، حالا متوجه شده این دوگانه یک برساخت صرفا سیاست‌زده بوده و گاهی جوکربازی و جوکریسم هم می‌تواند مطلوب باشد، فقط باید احتمالا دوگانه جوکر خوب و بد را شکل دهند یعنی اگر اشتری و احمدی‌نژاد یا دیگر افرادی که در خط‌مشی اصلاح‌طلبان و سازندگی نیستند دست به رفتار‌های رادیکال بزنند آن‌ها را جوکر بد قلمداد می‌کنند، ولی اگر محمدجواد ظریف یا فاضلی یا حتی خود قوچانی رادیکالیسم پوپولیستی را شکل دهند در راستای کمک به وطن است و جوکریسم خوب است! این دوگانه را می‌شود این روز‌ها مشاهده کرد.
اما درحقیقت اگر جوکریسم و رادیکالیسم و پوپولیسم علیه وطن و ایران‌دوستی است فرق ندارد که ظریف آن را نمایندگی کند یا محمود احمدی‌نژاد.

نکته قابل نقد در متن آقای سیدجواد نقوی این است که نمی‌توان سه گانه جوکریسم و رادیکالیسم و پوپولیسم را هم عرض قرار داد و مسلما در انگیزه تشکیل، شیوه عمل، الگو‌های اجرایی و حتی اهداف با یکدیگر تفاوت داشته و شاید در پیامدها، دارای شباهت‌هایی باشند. نکته دوم اینکه، عدالتخواهی بعد از مدتی نقطه عطف پیدا کرده و پیامد‌های نامطلوب احتمالی خود را هم از بین می‌برد (گذر از مقابله با آنتروپی به عمل در قالب نگ آنتروپی)، اما جریان رادیکالیسم الگوی تلاش تا سر حد نابودی و حرکت به سمت ناکجا آباد آرمان گرایانه را در پیش می‌گیرد. جریان پوپولیستی هم تا زمانی که سوار اسب قدرت نشده، زبان بازی می‌کند و بعد از سوار شدن به اسب قدرت، سکوت کرده و یا راهبرد جریان سازی را دنباله گیری می‌کند.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از فرهیختگان، تاریخ انتشار: -، کدخبر:253625، https://farhikhtegandaily.com