پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
کد خبر: ۴۶۰۱۶
تاریخ انتشار : ۲۴ دی ۱۳۹۵ - ۲۲:۴۴
در اصفهان بیش از سه هزار برج زیبای کبوتر وجود داشته است و شهرستان برخوار نیز در محله کربکند یکی از زیباترین کبوترخانه ها را در خود جای داده است.
شعارسال: معماران ایرانی به دلیل نگاه عالمانه به اقلیم و علم زیست شناسی، عجایبی حیرت انگیز و ماندگار با عنوان کبوترخانه های ایرانی خلق کرده اند که حقیقتا سزاوار است به آنها به عنوان آثاری برتر از عجایب هفتگانه عالم نگاه کرد.

کبوترخانه های شهرستان برخوار مانند بسیاری از مظاهر هنری ایران ناشناخته مانده اند، این در حالی است که این برج های زیبای کبوتران به عنوان زیرساخت تاسیسات کشاورزی در تمام سرای ایران از کویر یزد و برخی شهرهای اصفهان: نطنز، کاشان و برخوار گرفته تا گوشه و کنار شهرها و آبادی های این سرزمین حضوری پیوسته داشته است.

کبوترخانه های ایرانی مورد توجه بسیاری از سیاحان و گردشگران خارجی بوده و ابن بطوطه مراکشی ظاهرا اولین سفرنامه نویسی بوده که درباره کبوترخانه ایرانی سخن گفته است.

او در سفر طولانی خود در حدود پنج قرن قبل (۴۷۷ سال پیش) می گوید: این کبوترخانه ها را بین راه قریه فیلان و اصفهان دیده است: «قیلان قریه بزرگی است که بر روی رودخانه عظیمی ساخته شده و در کنار آن مسجد زییایی وجود دارد. آن روز تیر از وسط باغ ها و آب ها و روستاهای زیبا که برج های کبوتر زیادی داشت به مسیر خود ادامه دادیم و پسین روز به اصفهان رسیدیم»

علاوه بر ابن بطوطه در قرن های بعد نیز سیاحان بسیاری راجع به برج های کبوترخانه اصفهان و یزد مطالب بسیاری نوشته اند. (برگرفته از مهر نیوز)

تنها در حوالی اصفهان بیش از سه هزار برج زیبای کبوتر وجود داشته و برخوار نیز در محله کربکند یکی از زیباترین کبوترخانه ها را در خود جای داده است.

طراحی و عملکرد کبوترخانه ها بسیار جالب و عالمانه بوده به گونه ای که در جذب کبوتران و خلق زیستگاهی امن برای کبوتر، حیرت برانگیز بوده است.

کبوترخانه ها مانند دژ نظامی در برابر همه دشمنان کبوتر که کم هم نیستند، مقاوم و نفوذ ناپذیر بوده است.

ساختار معماری کبوترخانه به گونه ای بوده که نه تنها در برابر پرندگان شکارچی مانند قوش، جغد و کلاغ فکر و اندیشه شده، بلکه هرگز پرندگان مهاجم را نیز درون برج ها راهی نبوده زیرا نحوه ساخت این کبوترخانه به گونه ای بوده که امنیت همراه با آرامش و آسایش کبوتران را تأمین می کرده است.

دقت در اجرای این برج های کبوتر به حدی بوده است که درصد اشتباه ورود پرندگان مزاحم را به صفر می رسانیده زیرا اگر حتی یک مورد پرنده یا حیوان مهاجمی به درون این کبوترخانه راه می یافت، هرگز هیچ کبوتری احساس امنیت نمی کرد و کبوترخانه خالی از حضور کبوتران می شد.

فضای داخلی کبوترخانه آن چنان امن و مفرح بود که گاهی محل تجمع چند صدکبوتر می شد.

آشیانه ها آنچنان زیبا و منظم با مدول های یک شکل و از مصالح کاهگل ساخته شده بود که در تابستان بسیار خنک و به گونه ای بوده که باد در فضای آن جاری بوده و برعکس در زمستان گرم و از وزش بادهای سرد محلی در امان بوده است.

همه این تمهیدات منجر به خلق این شاهکارهای معماری یعنی کبوترخانه های ایرانی شده است.

قطر سوراخ های ورودی کبوتران به داخل برج ها به اندازه ای ساخته شده که تنها کبوتران می توانستند وارد آن شوند و پرندگان مهاجم قادر به ورود به داخل آن نبودند.

عملکرد اقتصادی کبوترخانه ها در گذشته بر کسی پوشیده نیست زیرا این مکان ها زمانی کارخانه ساخت مرغوبترین کود جهان شناخته می شدند.

معماری داخلی کبوترخانه ها استثنایی است؛ عظمت این بناها هم به سبب گستردگی و شکوه و هم به سبب تنوع در فرم اعجاب برانگیز است و این بناها مانند سایر آثار معماری ایرانی هم از عملکرد وافر و هم از فرم زیبایی پیروی کرده است.

کبوترخانه ها از تجربیات ارزنده کشاورزی سنتی یزد و اصفهان است و در شهرستان برخوار نیز چندین کبوترخانه در شهر دولت آباد، سین، دستگرد و کربکند باقی مانده است.

برج کبوترخانه کربکند که به برج پستانک معروف است؛ در میان مزارع این محله واقع شده است و بنا از خارج به صورت برجی مدور و آراسته به نقش های ویژه و از داخل دارای سه طبقه و مجهز به صدها لانه برای جلب و نگهداری پرندگان مهاجر است.

برج کبوترخانه هم به لحاظ حمایت از پرندگان بی پناه و هم به جهت استفاده ای که در گذشته از کود آنها برای کشاورزان می کردند قابل توجه است.

قدمت برج کبوترخانه محله کربکند به ۱۳۰ سال قبل بر می گردد ولی تاکنون اقدامی برای بازسازی و ثبت آن در فهرست آثار ملی صورت نگرفته است.

نوارهای گچی اطراف دیوار، تله مارگیر، گنبد کنگرهای و طاق بندی خاص از دیگر ویژگی های برج کبوترخانه محله کربکند است.

عملکرد پرسود کبوترخانه ها در کشاورزی مغفول مانده است

پیش از رواج کودهای شیمیایی کشاورزان مناطق کویری یزد و اصفهان از فضله پرندگان برای افزایش بهره وری خاک استفاده می کردند و برای این منظور بناهایی که کبوترخانه نامیده می شد، در اطراف آبادی ها می ساختند.

کبوترخانه در گذشته در اقتصاد کشور نیز تاثیرگذار بوده اند به نحوی که غازان خان مغول در کنار سایر اقداماتی که برای احیای کشاورزی ایران انجام داد، فرمان هایی برای حفظ و بازسازی و نگهداری کبوتران و کبوترخانه ها صادر کرد و بی انصافی است که از این همه دانش و تحصیل این آثار بی بهره باشیم و هیچ کاری در خور عظمت آنها انجام ندهیم و هر روز شاهد فروریختن این مواریث فرهنگی و هنری باشیم.

متاسفانه عملکرد پرسود این بناهای با ارزش که در کار کشاورزی بنیادی حیاتی دارد، بر جامعه ما پنهان مانده است. این بناهای شگفت آور، کارخانه ساخت مرغوبترین کود شناخته شده جهان هستند.

جهانیان ایرانیان را حساس ترین انسان های جهان معاصر در حفظ و حراست از آثار باستانی خویش می دانند به همین دلیل بر ماست که چون گذشته در حفظ مواریث فرهنگی از جمله اندیشه دل سوزانه برای بازمانده این برج های دل انگیز کبوتران که هر کدام یک جاذبه توریستی است، با یکدلی و همکاری سازمان میراث فرهنگی شهرستان، اداره جهاد کشاورزی، دانشکده هنر و معماری سپهر و سایر سازمان های مرتبط، در حفظ و بازسازی این آثار اعجاز برانگیز شهرستان، همت کنیم.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی چشم برخوردار، تاریخ انتشار: 14 مهر 1395، کدخبر: 67701، www.cheshmeborkhar.ir

اخبار مرتبط
خواندنیها و دانستنیها
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار
پربازدیدترین
پربحث ترین
پرطرفدارترین