با تغییر سیاست بین المللی و تشکیل حکومتی جدید در روسیه و تغییر نام این کشور به شوروی در کنار ایران، سیاست انگلیسی درایران تغییر کرد، و این کشور در صدد به وجود آوردن یک دولت متمرکز قوی، در مقابل کمونیسم، برآمد که این سیاست، منجر به این ازبین رفتن قدرت ایل بختیاری شده کشورهای استعمار گر روس و انگلیس برای حفظ موقعیت خودشان و باقی ماندن در رأس قدرت هر بار با تغییر سیاست انگلیس و روس، قدرت این ایل را مورد تاخت و تاز قرار می دادند که این امر در نهایت منجر به ضعف این ایل گردید. اختلافات درون ایلی وزد و خوردهای عشیره ای و قبیله ای نیز به این ضعف و از بین رفتن آنها کمک کرد و باعث تسلط هر چه بیشتر دولتهای مرکزی بر این ایل گردید.

در این سلسله تحقیقاتی که انجام داده ام به ساختار سیاسی – اجتماعی بختیاری در طول تاریخ اشاره شده است . همیشه قدرتهای محلی – که به وسیله رؤسای ایل به وجود می آمدند- با قدرت پادشاهان ایران بستگی مستقیم داشته اند. بدین معنی که درزمان پادشاهان ضعیف ، قدرت آنها افزایش می یافت. قتل نادرشاه افشار منجر به قدرت یافتن دو خان بزرگ بختیاری، یعنی ابوالفتح خان هفت لنگ در علی مردان خان چهار لنگ گردید و اتحاد بین این دو خان، با کریم خان زند منجر به اتحاد سه گانه ای گردید که حکومت از بین رفتة صفویه را دوباره احیا کنند. ما قدرت طلبی این خوانین و رقابت آنها کاری از پیش نبرد و با شکست مواجه گردید. پس ازآن، محمد تقی خان چهار لنگ با متحد کردن دو طایفة هفت لنگ و چهار لنگ قدرتی به هم زد. وجود لایارد انگلیسی در سرزمین بختیاری و ارتباط نزدیک او با محمد تقی خان، فتحعلی شاه را نسبت به او بدبین کرد و به دستگیری و زندانی شدن او انجامید. به دنبال این واقعه، حسینقلی خان، از طایفة هفت لنگ توانست قدرت بسیار زیادی در منطقة‌بختیاری کسب کند. به طوری که ناصرالدین شاه به وحشت افتاد وظل السلطان را وادار نمود که او را به قتل برساند و فرزندانش – اسفندیار خان و علی قالی خان – را زندانی نماید.

انقلاب مشروطه که بر اثر کوشش و فداکاری بسیاری از اقشار مختلف مردم در ایران به وجود آمد فصل جدیدی در تاریخ ایران گشود. بزودی این انقلاب باروی کارآمدن محمد علی شاه و به توپ بستن مجلس، به دستور او، به دوران استبداد صغیر منجر گردید. در این دوره یکی از سران بختیاری به نام حاج علی قلی خان سردار اسعد به عنوان ردی منور الفکر که در جوانی به علت قتل پدر و زندانی شدن خود و برادرش، کینه ای نسبت به خاندان قاجار داشت، توانست از موقعیتهایی که برای او به وجودآمده استفاده نماید ویکی از سردمداران مشروطه خواه گردد. شروع مشروطه خواهی بختیاری از همین زمان آغاز شد.

با فتح اصفهان به وسیلة ضرغام السلطنه و صمصام السلطنه، حرکت آنها به طرف تهران، فتح تهران، فرار محمد علی شاه به سفارت روسیه و روی کار آمدن فرزندان دوازده ساله اش – احمد شاه – فصل جدیدی در تاریخ سران بختیاری به وجود آمد وسردار اسعد به عنوان وزیر داخله، یکی از قدرتهای اصلی در ادارة کشور گردید. انتخاب صمصام السلطنه به نخست وزیری و مقابلة وی با محمد علی شاه و فداکاری و ایثاری که ایل بختیاری در جهت شکست محمد علی شاه، ارشد الدوله و سالار الدوله از خود نشان دادند، باعث اعتبار یافتن این ایل در بین مردم گردید. از سوی دیگر، جریان پارک اتابک و خلع سلاح، که منجر به زخمی شدن ستارخان گردید، اگر چه اجرای دستور دولت بود، ولی به حیثیت بختیاریها تا حدودی لطمه زد.

در دومین کابینة صمصام السلطنه، در دوران پادشاهی احمدشاه که دو ماه بیشتر طول نکشید کار شگفتی از طرف این خان بختیاری صورت گرفت که می توان گفت در تاریخ ایران تا آن زمان یا تا پایان مشروطه منحصر به فرد بود. و آن لغو تمام قراردادهای تحمیلی روسیه سابق بود. این عمل، منجر به رویارویی او با احمد شاه گردید. به طوری که احمد شاه، حکم عزل او را صادر کرد؛ ولی صمصام السلطنه تا مدتی این حکم را معتبر نمی دانست.

با کودتای سوم اسفند 1299 خ. و روی کارآمدن رضاخان و تشکیل حکومت مرکزی قوی که مبنای سیاست جدید انگلستان بود، خود به خود این ایل دچار ضعف گردید. رضاخان به بهانة حمایت از شیخ خزعل و شرکت بعضی از سران بختیاری در قیام سعادت به سرکوبی این ایل پرداخت. رضاخان با سیاست تخت قاپو کردن عشایر به مقابله با بختیاریها پرداخت که در نهایت سبب کشته و زندانی شدن تعداد زیادی از خوانین شد. از آن به بعد، بختیاریها دیگر نتوانستند قدرتی به دست بیاورند.

در دوران محمد رضا نیز اگر چه تیمور بختیار، به عنوان اولین رئیس اطلاعات و امنیت کشور ( ساواک) چندین سال با قدرت، انجام وظیفه می کرد، ولی این قدرت درجهت تثبیت حکومت وقت بود و هیچ گونه سودی برای بختیاریها نداشت و در آخر نیز قدرت طلبی او در رویارویی با شاه سبب قرار و ترور او گردید.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبلاگ گوجان؛ چهارمحال و بختیاری، تاریخ انتشار: 11 اسفند 1389، کدخبر: - ، www.goojan4mb.blogfa.com