بخشی از این بازی ها اگر چه از نگاه و توجه مردمان مغفول مانده است اما همچنان در یادها تداعی می شود و می توان با برنامه ریزی و فراهم سازی بسترهای لازم بازهم نسبت به احیای آنها تلاش کرد.

در شرایطی که بازی های بومی و قدیمی از جمله هفت سنگ، طناب کشی، عمو زنجیرباف، قایم باشک (چشم گیرک)، گرگم به هوا، کی بود کی بود، لی لی، شیر و آهوها، وسطی و بسیاری از این بازی ها ریشه در سنت دیرینه مردمان ایران زمین دارد، این روزها در اوج پیوستگی بازی های رایانه ای و تفریحات ورزشی نوین اغلب در ورطه فراموشی سپرده شده است.

با این حال بازی های سنتی و بومی اقوام مختلف کشور میراث معنوی ارزشمندی است که در دهه های اخیر اغلب مورد فراوشی قرار گرفته و نقش آن در تقویت فرهنگ اسلامی کم رنگ است. آنچه که امروزه می تواند در توسعه توریسم و رشد صنعت گردشگری کمک شایانی داشته باشد، همواره دستخوش نگاه های سطحی و کم توجهی قرار گرفته است.

امروزه بیشتر رشته های بومی شناسایی شده در استان همدان دارای قدمت و پیشینه تاریخی است که پنج سنگ، پنجعلی پنجعلی، پول توتان، پر یا پوت، پا به پا، بیلدرم بیل، بگو کی بود، باجی باجی جان، انداختن سکه در قیف، الک دولک زمه، الک اسد خان، ات مته توته مته، آه زرینه، آقا داد ملا داد، آسیاب به چرخ، آسه برو آسه بیا...، آسمان چه رنگه ، آردا مادزول وغیره از جمله و بازی های بومی و محلی استان همدان است. برخی از آنها در گوشه و کنار این استان رواج دارد و فعالان بازی های بومی محلی در دهه 50 نیز بر این باورند که به این رشته های بومی آن گونه که باید توجه نمی شود و گسترش ورزش های جدید با هیجانات زیاد مانند فوتبال موجب کمرنگ شدن رشته های بومی شده است.

در حال حاضر 45 بازی بومی در سطح این استان شناسایی شده است. از این بین ، در 10 بازی بومی در سطح استان همدان همه ساله رقابت های رسمی به صورت تیم به تیم و انفرادی برگزار شده و اکنون بیش از پنج هزار ورزشکار به صورت سازمان یافته در بخش روستایی و عشایری استان ، حضور دارند. هم اکنون بازی های بومی و محلی و ورزش های روستایی در 450 روستا از استان فعال بوده و سالانه بیش از 50 برنامه مختلف  برگزار می گردد. بازی های بومی بخشی از میراث فرهنگی ایرانیان در زمینه ورزش هستند که علاوه بر جنبه های نشاط و شادابی، پیوستگی عمیقی با شیوه زندگی و معیشت مردم در دوره های گذشته داشته و از مهمترین اجزای فرهنگ هر شهر محسوب می شوند.

سوارکاری قیقاج، طناب کشی، دال پلان، دستمال قاپی، یک قل دوقل، پرش با گونی، کلاه پران، خروس جنگی، لی لی ، هفت سنگ، گردو بازی، چوب کشی و وسطی از جمله بازی های مهم و محبوب اهالی اقصی نقاط استان همدان است. 

دستمال قاپی یکی از بازی های مهم و مورد علاقه روستاییان همدانی است که تعداد هر تیم باید فرد باشد و هر ورزشکاری بتواند در مراحل بازی زودتر اقدام به ربودن دستمال از میانه زمین و بازگشت به منطقه استقرار تیم خود کند، پیروز میدان است. دال پلان نیز یکی دیگر از بازی های رایج بومی است که هم اکنون جزو فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده و مورد توجه علاقه مندان به بازی های بومی محلی است.

در این بازی سه سنگ عمود به فاصله 10تا 15 متر در 2 طرف قرار گرفته و یکی از دو تیم به قید قرعه بازی را آغاز می کند. نفرات تیم ها به ترتیب باید هر کدام یک سنگ به سمت سنگ های چیده شده تیم مقابل پرتاب کنند، اگر بازیکن توانست با پرتاب سنگ یکی از سنگ های چیده شده حریف را بزند می تواند به عنوان جایزه سنگ دیگری را پرتاب کند.اگر تیم پرتاب کننده بتواند هر سه سنگ را بزند سه امتیاز گرفته و سنگ ها دوباره چیده می شوند و بازی دوباره شروع می شود.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، تاریخ انتشار: 15 اسفند 1395، کدخبر: 82452833، www.irna.ir