شعارسال: بازی های بومی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی ایرانیان ، علاوه بر جنبه های نشاط و شادابی، پیوستگی عمیقی با شیوه زندگی و معیشت مردم در دوره های گذشته داشته و از مهم ترین اجزای فرهنگ هر شهر محسوب می شود.

بخشی از این بازی ها اگر چه از نگاه و توجه مردمان مغفول مانده است اما همچنان در یادها تداعی می شود و می توان با برنامه ریزی و فراهم سازی بسترهای لازم بازهم نسبت به احیای آنها تلاش کرد.

در شرایطی که بازی های بومی و قدیمی از جمله هفت سنگ، طناب کشی، عمو زنجیرباف، قایم باشک (چشم گیرک)، گرگم به هوا، کی بود کی بود، لی لی، شیر و آهوها، وسطی و بسیاری از این بازی ها ریشه در سنت دیرینه مردمان ایران زمین دارد، این روزها در اوج پیوستگی بازی های رایانه ای و تفریحات ورزشی نوین اغلب در ورطه فراموشی سپرده شده است.

با این حال بازی های سنتی و بومی اقوام مختلف کشور میراث معنوی ارزشمندی است که در دهه های اخیر اغلب مورد فراوشی قرار گرفته و نقش آن در تقویت فرهنگ اسلامی کم رنگ است.

آنچه که امروزه می تواند در توسعه توریسم و رشد صنعت گردشگری کمک شایانی داشته باشد، همواره دستخوش نگاه های سطحی و کم توجهی قرار گرفته است.

امروزه بیشتر رشته های بومی شناسایی شده در استان همدان دارای قدمت و پیشینه تاریخی است که پنج سنگ، پنجعلی پنجعلی، پول توتان، پر یا پوت، پا به پا، بیلدرم بیل، بگو کی بود، باجی باجی جان، انداختن سکه در قیف، الک دولک زمه، الک اسد خان، ات مته توته مته، آه زرینه، آقا داد ملا داد، آسیاب به چرخ، آسه برو آسه بیا...، آسمان چه رنگه ، آردا مادزول وغیره از جمله و بازیهای بومی و محلی استان همدان است.

در حال حاضر برخی از آنها در گوشه و کنار این استان رواج دارد و فعالان بازی های بومی محلی در دهه 50 نیز بر این باورند که به این رشته های بومی آن گونه که باید توجه نمی شود و گسترش ورزش های جدید با هیجانات زیاد مانند فوتبال موجب کمرنگ شدن رشته های بومی شده است.

امروزه دلایلی چون استفاده از وسایل ارتباط جمعی، بازی های رایانه ای و ورزش های جدید امکان پرداختن به بازی های محلی را به حداقل ممکن کاهش داده و به دست فراموشی سپرده است.

** 45 بازی بومی در همدان فعال است

رییس هیات ورزش های روستایی و بازی های بومی استان همدان در این باره گفت: در حال حاضر 45 بازی بومی در سطح این استان شناسایی شده است.

مهرداد نادری فر  اظهار کرد: بازی های بومی بخشی از میراث فرهنگی ایرانیان در زمینه ورزش هستند که علاوه بر جنبه های نشاط و شادابی، پیوستگی عمیقی با شیوه زندگی و معیشت مردم در دوره های گذشته داشته و از مهمترین اجزای فرهنگ هر شهر محسوب می شوند.

وی اضافه کرد: سوارکاری قیقاج، طناب کشی، دال پلان، دستمال قاپی، یک قل دوقل، پرش با گونی، کلاه پران، خروس جنگی، لی لی ، هفت سنگ، گردو بازی، چوب کشی و وسطی از جمله بازی های مهم و محبوب اهالی اقصی نقاط استان همدان است.

نادری فر بیان کرد: در 10 بازی بومی در سطح استان همدان همه ساله رقابت های رسمی به صورت تیم به تیم و انفرادی برگزار می کنیم و اکنون بیش از پنج هزار ورزشکار به صورت سازمان یافته در بخش روستایی و عشایری داریم.

وی خاطرنشان کرد: دستمال قاپی یکی از بازی های مهم و مورد علاقه روستاییان همدانی است که تعداد هر تیم باید فرد باشد و هر ورزشکاری بتواند در مراحل بازی زودتر اقدام به ربودن دستمال از میانه زمین و بازگشت به منطقه استقرار تیم خود کند، پیروز میدان است.

وی افزود: دال پلان نیز یکی دیگر از بازی های رایج بومی است که هم اکنون جزو فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده و مورد توجه علاقه مندان به بازی های بومی محلی است.

نادری فر اظهار کرد: در این بازی سه سنگ عمود به فاصله 10تا 15 متر در 2 طرف قرار گرفته و یکی از دو تیم به قید قرعه بازی را آغاز می کند.

وی افزود: نفرات تیم ها به ترتیب باید هر کدام یک سنگ به سمت سنگ های چیده شده تیم مقابل پرتاب کنند، اگر بازیکن توانست با پرتاب سنگ یکی از سنگ های چیده شده حریف را بزند می تواند به عنوان جایزه سنگ دیگری را پرتاب کند.

وی یادآور شد: اگر تیم پرتاب کننده بتواند هر سه سنگ را بزند سه امتیاز گرفته و سنگ ها دوباره چیده می شوند و بازی دوباره شروع می شود.

وی افزود: هم اکنون بازی های بومی و محلی و ورزش های روستایی در 450 روستا از استان فعال بوده و سالانه بیش از 50 برنامه مختلف را برگزار می کنیم.

** بازی های بومی دروازه طلایی گردشگری

مدیرکل امور اجتماعی استانداری همدان از بازی های بومی به عنوان فرصت طلایی برای توسعه بخش گردشگری استان همدان یاد کرد و افزود: تنوع ، جذابیت و اهمیت این بازی ها توجه گردشگران را جلب می کند.

نادری فر بیان کرد: این بازی ها افراد جامعه به ویژه گردشگران را به دوران کودکی خود باز می گرداند و خاطرات این دوره را تداعی می کند.

وی افزود: برای نسل جوان که امروزه تحت تاثیر بازی های رایانه ای و وارداتی هستند نیز ترویج این بازی ها می تواند فرصت مطلوبی در راستای پرداختن به هویت نیاکان ما باشد.

وی خاطرنشان کرد: امروزه با سازماندهی این بازی ها و برگزاری منظم آنها در سطح روستاها به ویژه در فصل های بهار و تابستان، می توان در کنار جذابیت های تاریخی و طبیعی استان همدان، در توسعه گردشگری بویژه در روستاها با ترویج بازی های بومی برنامه ریزی کرد.

** نقش تاثیرگذار بازی های بومی در توسعه گردشگری

مدیر کل ورزش و جوانان استان همدان با اشاره به نقش تاثیرگذار بازی های بومی در توسعه گردشگری گفت: این بازی ها فرصت طلایی را برای توسعه گردشگری به ویژه توریسم ورزشی ایجاد کرده است.

رسول منعم افزود: خوشبختانه همدان در ترویج و توسعه بازی های بومی و روستایی از جایگاه بسیار خوبی در کشور برخوردار است و همه ساله شاهد برنامه های متنوع و جذاب در این بخش هستیم.

وی اضافه کرد: بازی های بومی بخشی از زیبایی های فرهنگ اصیل ایرانی است که در این راستا باید مورد توجه جدی مسئولان به ویژه در بخش گردشگری قرار بگیرد.

وی بیان کرد: این بازی ها مکمل جاذبه های گردشگری است و می تواند برای نسل جوان تازگی و زیبایی خاصی داشته باشد.

منعم خاطرنشان کرد: همچنین حمایت دولت از ورزش‎های بومی موجب تحکیم و انسجام همه نیروها و اقوام به ویژه روستایی و عشایری است و دستگاه ورزش استان همدان نیز حمایت‌های بسیار خوبی در توسعه این ورزش ها دارد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 15اسفند1395، کدخبر: 82452833: www.irna.ir