شعارسال: ۶۴ سال سن دارد اما چهره آفتاب خورده، چین‌دار و دستان چروکیده‌اش خیلی بیشتر نشان می‌دهد، باظرافت و مهارتی بسیار پنبه را از کالک جدا کرده و علیرغم اینکه دستانش به‌تندی در میان بوته‌های پنبه تکان می‌خورند ذره‌ای پنبه در میان کالکه به‌جا نمی‌ماند.

زمین را از پدرش به ارث برده و از زمان‌های دور به کشت و کار پنبه مشغول بوده است اما گذر زمان باری سنگین از تولیدی سبک را بر دوشش گذاشته است به گونه‌ای که به گفته حاج علی دیگر پنبه‌کاری سودی برای کشاورز نداشته و هزینه‌های تولید خود را به‌سختی به جبران می‌کند.

حاج علی احمدی با گلایه از شرایط کنونی و تعطیلی اکثر کارخانجات پنبه استان ادامه می‌دهد: محصول پنبه استان به‌رغم کیفیت خوب خریدار ندارد و کشاورزان و تولیدکنندگان پنبه هر سال دلسرد تر از سال قبل می‌شوند.

یکی دیگر از کشاورزان سرایان هم با اشاره به افزایش هزینه‌های مختلف، گرانی نهاده‌ها، دستمزد کارگر بیان کرد: جدای از افت قیمت و ایرادهای خریداران، با چک های مدت‌دار مواجه می‌شویم که این امر موجب تعلل وبی میلی کشاورزان در جمع‌آوری محصول است.

* طلای سفید استان رو سیاه می‌شود

محمد میری مهم‌ترین مشکلات پیش روی تولید محصول پنبه در این شهرستان را محدودیت منابع آبی و گرانی نهاده‌ها دانسته و معتقد است: باوجود طوفان های رگباری و سرمای شدید کویر، اگر مسئولان در برابر خسارات وارده به کشاورزان همچنان ساکت بمانند در آینده‌ای نه چندان دور بازار طلای سفید استان در سایه سیاهی از بین خواهد.

وی که یکی از مشکلات کنونی پنبه‌کاران را بالا بودن هزینه‌های تولیدی از جمله حق آبه می‌داند معتقد است: علی‌رغم اینکه هزینه‌های آبیاری و کاشت داشت و برداشت پنبه بیشتر است، پنبه تنها محصولی است که زیر یک سوم قیمت خریداری می‌شود.

*قیمت‌ها با هزینه‌های تولید همخوانی ندارد

پنبه‌کار خوسفی نیز خرده‌مالکی را یکی از مشکلات تولید پنبه در این شهرستان دانسته و معتقد است: عدم دریافت به‌موقع کود دهی و وجود ادوات فرسوده کشاورزی، نبود توجیه اقتصادی تولید محصول در برابر افزایش هزینه‌های کاشت و برداشت انگیزه پنبه‌کاران شهرستان را تحت‌الشعاع قرار داده است.

احمد یوسفی می‌گوید: با توجه به اینکه برداشت پنبه در این شهرستان‌ها با دست و توسط نیروی کارگری انجام می‌شود، این موضوع باعث طولانی شدن زمان برداشت و کاهش کیفیت وش تولیدی می‌شود.

تدابیر دولت و سازمان های متولی نوشداروی بعد از مرگ است، علی سندروس کشاورز پنبه‌کار با این توضیح یادآور می‌شود: هر چند خرید تضمینی پنبه خود امید را در دل کشاورز زنده نگاه می‌دارد اما با توجه به افزایش قیمت و هزینه‌های تولید، خرید تضمینی گندم حتی کفاف مخارج تولید را هم نمی‌دهد.

وی ادامه داد: علی‌رغم زحمات بسیار این محصول،عملاً سودی از بابت کاشت و برداشت پنبه عاید کشاورزان نمی‌شود.

به اعتقاد وی متأسفانه پایین بودن قیمت خرید تضمینی پنبه باعث شده که درآمد حاصل از کشت پنبه پاسخگوی هزینه‌های تولیدی کشاورزان نباشد که این مهم منجر به کاهش رغبت کشاورزان به کشت این محصول استراتژیک شده است.

وی ادامه می‌دهد: به دنبال اجرای طرح کنتور گذاری چاه‌های کشاورزی و عدم پاسخگویی مناسب صندوق بیمه، کشاورزان استان دیگر تمایلی به کاشت و تولید پنبه ندارند.

*واردات بی‌برنامه پنبه پنبه‌کاران را به‌زانو در آورده است

سندروس با ابراز نارضایتی از حضور سیل‌آسای پنبه‌های وارداتی به کشور و استان می‌گوید: واردات بی‌رویه پنبه، بازار این محصول را دچار مشکل کرده و واردات بی‌رویه پنبه، کمر پنبه داران را خم کرده و آنها را به‌زانو در آورده است.

به اعتقاد وی متأسفانه اغلب پنبه‌کاران و کارخانجات وابسته اعم از پنبه‌پاک‌کنی، روغن‌کشی و نخ ریسی با این سیاست تعطیل‌شده‌اند.

وی ادامه داد: کشاورزان نیز مجبور شده برای پاس شدن چک های خود در قبال هزینه‌های تولید پنبه، محصول خود را به حراج گذاشته و زمین‌گیر شده‌اند.

*نسل جوان تمایلی به فعالیت در زمینه پنبه‌کاری ندارند

پیرمرد ۶۷ ساله بشرویه‌ای نیز با گلایه از وضعیت پنبه داران استان می‌گوید: باوجود همه مشکلات موجود و مسئولانی که چشمان خود را به واقعیت مشکلات پنبه داران بسته‌اند دیگر رغبتی برای ادامه این کشت و کار نمانده است.

علی اکبری عنوان کرد: بسیاری از کشاورزان قدیمی چون پنبه‌کاری را به‌صورت اجدادی به ارث برده‌اند مجبور به ادامه راه هستند ولی با افزایش روزافزون هزینه‌ها نسل جوان تمایلی به فعالیت در زمینه پنبه‌کاری ندارند.

وی ادامه می‌دهد: بی‌کیفیت بودن سموم، نداشتن سم پاش و آفات زیاد در کنار نبود حمایت دولتی از دیگر مشکلات اساسی پنبه‌کاری است و در حال حاضر اغلب کشاورزان با شرایط موجود، به دنبال جایگزینی کشت ذرت علوفه‌ای به‌جای پنبه هستند.

*حضور دلالان و پنبه‌های وارداتی در زمان برداشت آرزوهای پنبه‌کاران را به آتش می‌کشد

سفره دل این کشاورز که باز می‌شود می‌گوید: کشاورزان آفتاب‌سوخته این دیار در روزهای گرم تابستان که گاه دما از ۴۰ درجه هم بیشتر می‌شود و خورشید بی‌رحمانه بر دل زمین می‌تابد تنها به امید برداشت محصول، ساعت‌ها در لابه‌لای پنبه‌زار به وارسی محصول از آفات مختلف هستند درحالی‌که درست در زمان برداشت حضور دلالان و واردات پنبه‌های خارجی آرزوهای پنبه‌کاران را به آتش می‌کشند.

اکبری بیان کرد: سهم پنبه‌کاران تنها سینه‌ای تفتیده، چهره‌ای آفتاب‌سوخته و سرابی از آرزوهاست.

وزیر می‌گوید پنبه به‌صورت قاچاق به کشور می‌آید و کاری هم نمی‌شود کرد

کمبود کارگر در فصل برداشت، بالا بودن هزینه‌های تولید، اقتصادی نبودن تولید و نبود برنامه منسجم در وزارت جهاد کشاورزی برای حمایت و شکوفایی صنعت پنبه فعالان این عرصه را به خط پایان رسانده است.

حمید ابراهیم‌زاده کشاورز سرایانی با این توضیح و با گلایه از بی‌توجهی متولیان دستگاه‌های دولتی در این زمینه می‌افزاید: یکی از مسائلی که کشت پنبه را تهدید می‌کند واردات بی‌رویه است.

وی ادامه داد: وقتی هم که در جلسات و در دیدار با وزیر جهاد کشاورزی از طرف ما به‌عنوان صنف کشاورزان اعتراض می‌شود وزیر می‌گوید: «پنبه به‌صورت قاچاق به کشور می‌آید و کاری هم نمی‌شود کرد».

*قرار دادن تعرفه وارداتی صفر به پنبه در واقع رشته کردن تلاش پنبه‌کاران است

وی بیان کرد: این در شأن دولت و نظام نیست که نتوانیم جلوی قاچاق را بگیریم و سرنوشت تولید یک محصول استراتژیک را به‌دست فراموشی بسپاریم.

این کشاورز سرایانی یادآور می‌شود: متأسفانه هر سال دولت در زمان برداشت و فروش محصول پنبه اقدام به واردکردن پنبه از کشورهای خارجی می‌کند که این عملکرد دولت زمینه‌ساز فعالیت دلالان شده به‌طوری که پنبه داخلی را باقیمت پایین از پنبه‌کاران خریده و در انبارهای خارج از شهر احتکار می‌کنند.

وی عنوان کرد: قرار دادن تعرفه وارداتی صفر به پنبه در واقع رشته کردن تلاش پنبه‌کاران است.

*تصفیه پنبه دغدغه پنبه داران استان

مسعود جعفری از پنبه‌کاران استان به مشکلات تصفیه پنبه به‌عنوان یکی از دغدغه‌های پنبه داران اشاره‌کرده و می‌گوید: تصفیه پنبه در سال های گذشته به‌صورت مناقصه‌ای برگزار شد که در این مناقصه فردوس برنده شد تا کشاورزان سرایان و بشرویه پنبه‌های خود را برای تصفیه به شهرستان فردوس ببرند.

وی عنوان کرد: این موجب شده تا دراین‌بین هزینه‌های حمل‌ونقل نیز مزید بر علت شده و باعث نگرانی کشاورزان است.

وی ادامه داد: تصفیه پنبه هر شهرستان در داخل همان شهرستان کمک زیادی به کشاورزان این عرصه است.

جعفری ادامه می‌دهد: از نیمه اردیبهشت تا ۱۵ خرداد درگیر پنبه‌کاری هستیم همه مشکلات و هزینه‌های آن از بهای آب گرفته تا هزینه‌های تراکتور برای تسطیح، صاف کردن، نرم کردن کاه، خرید بذر پنبه و کود، مرزبندی مزرعه و ... را به جان می‌خریم اما باقیمتی که پنبه را می‌خرند این هزینه‌ها جبران نمی‌شود.

*مسئولان کشاورزان را در استفاده از روش های نوین حمایت کنند

کارشناس ارشد کشاورزی خرده‌مالک بودن کشاورزان، سیستم های سنتی آبیاری، عدم مکانیزاسیون پنبه‌کاری و در نتیجه افزایش هزینه تولید، قاچاق منسوجات پنبه‌ای به کشور و ... را از مهم‌ترین معضلات موجود در بخش پنبه‌کاری خراسان جنوبی دانسته و می‌گوید: خرده‌مالک بودن غالب پنبه‌کاران استان و ضعف بنیه مالی آنها سبب شده که پنبه‌کاری مکانیزه چندان رواج نداشته باشد و هزینه‌های تولید بالا برود.

محمدزهرایی نسب اضافه می‌کند: واردات بی‌رویه پنبه در فصل برداشت این محصول استراتژیک سبب افت شدید قیمت پنبه و تحمیل خسارت زیاد به کشاورزان شده و موجب می‌شود بازار دلالی پنبه در استان داغ شود.

وی ادامه داد: واسطه گران با خرید پنبه کشاورزان باقیمت اندک و فروش آن در سایر فصول، سود کلانی به جیب بزنند.

واسطه گران با خرید پنبه کشاورزان باقیمت اندک و فروش آن در سایر فصول، سود کلانی به جیب بزنند

وی با اشاره به اینکه باید برای افزایش تولید در کشتزارهای پنبه خراسان جنوبی روش های نوین کشاورزی جایگزین روش های سنتی شود تاکید می‌کند: کاشت، داشت و برداشت مکانیزه پنبه در استان سبب می‌شود تا علاوه بر افزایش تولید در واحد سطح، رغبت کشاورزان افزایش‌یافته و در نتیجه سطح زیر کشت این محصول بیشتر شود.

زهرایی نسب، با اشاره به بحران کم آبی در استان خراسان جنوبی می‌گوید: مسئولان برای تشویق و ترغیب کشاورزان برای کشت محصولات کم آب بر باید تلاش بیشتری داشته و با ارائه تسهیلات مانع از رویکرد کشاورزان به کشت‌های جالیزی شوند.

وی ترویج برخی روش های کشت و تولید پنبه را در اقتصادی تر شدن این محصول بسیار مؤثر می‌داند و می‌افزاید: بر خلاف تصور عموم پنبه محصول آب بری نیست و با روش های کشت جدید می‌توان نیاز آبی گیاه را کاهش داد.

وی افزود: کشت مستقیم از جمله این روش‌ها است و میزان آبیاری در این شیوه به یک سوم کاهش می‌یابد استفاده از بذر اصلاح‌شده به‌عنوان نمونه رقم خرداد هم در کم آب بر بودن تولید این محصول مؤثر است.

*پیش‌بینی برداشت ۲۰ هزار تن پنبه در خراسان جنوبی

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی، سطح زیر کشت پنبه را در استان ۸ هزار و ۹۵۰ هکتار دانسته و می‌گوید: پیش‌بینی می‌شود امسال ۲۰ هزار و ۵۲۵ تن پنبه از اراضی خراسان جنوبی برداشت شود.

هاشم ولی پور مطلق یادآور می‌شود: برداشت پنبه در خراسان جنوبی از اواسط مهرماه آغاز و تا اواخر آذرماه ادامه دارد که البته با توجه به شرایط جوی ممکن است تا فروردین‌ماه نیز ادامه پیدا کند.

وی اضافه می‌کند: شهرستان بشرویه با دارا بودن چهار هزار هکتار بیشترین سطح زیر کشت پنبه را در استان دارد.

وی با اشاره به تحویل حدود ۱۰ هزار تن پنبه تولیدی به کارخانجات پنبه‌پاک‌کنی استان و حمل بیش از چهار هزار تن به خارج از استان در سال گذشته یادآور می‌شود: حدود ۳۰ درصد محصول پنبه تولیدی نیز سال قبل در اثر خشک‌سالی و گرمازدگی از بین رفته و ۲ تا ۳ هزار تن در دست کشاورزان باقی ماند.

وی با بیان اینکه بشرویه رتبه اول کشت مستقیم پنبه در کشور را نیز دارد، می‌گوید: در حال حاضر سطح کشت مستقیم پنبه در بشرویه هزار و ۱۰۰ هکتار است.

*قیمت خرید تضمینی پنبه به ازای هر کیلو ۲ هزار و ۹۲۵ تومان

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی قیمت خرید تضمینی پنبه را در سال جاری به ازای هر کیلو ۲ هزار و ۹۲۵ تومان دانسته و می‌گوید: سال گذشته پنبه به شکل توافقی و تضمینی به ازای هر کیلوگرم خرید تضمینی ۲ هزار و ۲۰۰ تومان اعلام شد اما بااین‌وجود از کشاورزان به قیمت بالاتر خریداری شد.

خسروی در پاسخ به گلایه کشاورزان از تغییر الگوی کشت به‌عنوان یک تهدید یادکرده و بیان می‌کند: گرایش به کشت جالیزی با توجه به نیاز آبی بالا و به دلیل خسارت به بخش کشاورزی پیشنهاد نمی‌شود و تغییر الگوی کشت باید علمی و مدون و در بخش زراعت و باغبانی متعادل باشد.

وی با کاهش عملکرد ۲۰ درصدی زمین های سطح کشت پنبه در استان طی سال جاری، خشک‌سالی های چندساله، نبود آب و شور بودن آن را مهم‌ترین عوامل کاهش تولید عنوان کرد.

*تعطیلی ۴ کارخانه فراوری پنبه در استان

خسروی با اشاره به اقدام های انجام‌شده برای استفاده بهینه از آب می‌گوید: خراسان جنوبی پیشرو در زمینه کشت مستقیم است و اجرای این روش باعث صرفه‌جویی در مصرف آب، کوتاه شدن دوره رشد و کاهش هزینه‌ها می‌شود.

وی ادامه داد: بر همین اساس انحصار تولید رقم «خرداد» به‌عنوان گونه‌ای مقاوم و کم مصرف در استان اجرایی شده و بذر دیگر نقاط کشور نیز در استان تأمین می‌شود.

وی با اشاره به وجود هفت کارخانه فرآوری پنبه در استان از تعطیلی چهار کارخانه از این تعداد خبر می‌دهد و می‌گوید: پنبه‌های تولید استان در ۳ کارخانه فرآوری و مازاد آن به استان های خراسان رضوی، قم و... ارسال می‌شود.

*خرید تضمینی محصول پنبه در دستور کار قرار دارد

رئیس سازمان تعاون روستایی خراسان جنوبی نیز با اشاره به اینکه به دلیل مشکلات متعدد پنبه‌کاران در سال گذشته، خرید تضمینی محصول پنبه امسال نیز در دستور کار قرار گرفته است، گفت: در حال حاضر خرید توافقی محصول از کشاورزان توسط تشکل‌های تعاونی در حال انجام است.

محسن اسفندیاری ادامه داد: تشکل‌ها پنبه را بالاتر از نرخ تضمینی و در توافق با کشاورز خریداری می‌کنند که البته این به‌فایده پنبه‌کاران است.

وی با این توضیح که در سال گذشته واردات بی‌رویه پنبه و محلوج باقیمت پایین کشاورزان استان را با مشکل مواجه کرده بود، افزود: این امر موجب تعطیلی کارخانه‌های روغن‌کشی خراسان جنوبی شد.

وی بیان داشت: امسال برای افزایش قیمت پنبه و حل مشکلات پنبه‌کاران راهکارهایی از قبیل پرداخت تسهیلات با نرخ پایین، کاهش تعرفه‌های وارداتی و خرید تضمینی در دستور کار قرا گرفته است.

وی با یادآوری اینکه در سال گذشته دو میلیارد تومان تسهیلات با کارمزد هفت درصد برای خرید پنبه از کشاورزان استان پیش‌بینی‌شده اضافه می‌کند: این تسهیلات برای سال جاری نیز تمدید شده است.

اسفندیاری میزان تولید سالیانه پنبه در خراسان جنوبی را بیش از ۲۳ هزار تن اعلام کرد و گفت: در حال حاضر بیش از ۲۲ هزار بهره‌بردار در زمینه تولید پنبه در استان فعالیت دارند.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار: 15آذر1394، کدخبر: 2992370: www.mehrnews.com