پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
کد خبر: ۶۱
تاریخ انتشار : ۱۴ تير ۱۳۹۴ - ۱۳:۲۸
برنامه های هسته ای ایران در داخل با دو دیدگاه عمده موافقان و مخالفان بازدارندگی هسته ای ، مواجه است.دیدگاه اول معتقد است این برنامه ها ، توان بازدارندگی داشته و می تواند جلوی تهدیدهای خارجی را گرفته و توطئه های دشمنان را مهار کند.دیدگاه دوم مخالف استفاده از توان هسته ای کشور در صحنه رقابت با قدرت های جهانی بوده و ورود به عرصه این رقابت ها را مغایر با اهداف توسعه ملی می داند.هریک از این دو دیدگاه ، نگاه خاصی به مذاکرات هسته ای و تاثیر آن بر دوستان و دشمنان دارند. همچنین ورای نوع دیدگاه ، باید پذیرفت که مذاکرات هسته ای ایران و گروه موسوم به 1+5 تحت تاثیر چندین مولفه کلیدی قرار داشته، به گونه ای که ، شدت و جهت تعامل این مولفه ها ، قادر استاثرگذاری های معناداری بر دوستان و دشمنان داشته باشد؟

برنامه های هسته ای ایران در داخل با دو دیدگاه عمده موافقان و مخالفان بازدارندگی هسته ای ، مواجه است.دیدگاه اول معتقد است این برنامه ها ، توان بازدارندگی داشته و می تواند جلوی تهدیدهای خارجی را گرفته و توطئه های دشمنان را مهار کند.دیدگاه دوم مخالف استفاده از توان هسته ای کشور در صحنه رقابت با قدرت های جهانی بوده و ورود به عرصه این رقابت ها را مغایر با اهداف توسعه ملی می داند.هریک از این دو دیدگاه ، نگاه خاصی به مذاکرات هسته ای و تاثیر آن بر دوستان و دشمنان دارند. همچنین ورای نوع دیدگاه ، باید پذیرفت که مذاکرات هسته ای ایران و گروه موسوم به 1+5 تحت تاثیر چندین مولفه کلیدی قرار داشته، به گونه ای که ، شدت و جهت تعامل این مولفه ها ، قادر استاثرگذاری های معناداری بر دوستان و دشمنان داشته باشد؟

برای شناسایی مولفه ها و ورود به بحث، ضروری است که از دو جهت کاملاً متفاوت داخل به خارج(آنچه که ما می خواهیم) و جهت خارج به داخل(آنچه که دیگران از ما می خواهند)، به مسئله نگریسته شود . از طرف دیگر ، رابطه سیاست داخلی و سیاست خارجی همواره یکی از اصلی ترین ملاک های موثر برای رفتارشناسی دولت هاست.این رابطه می تواند در سه وضعیت برابر ، نابرابر به نفع سیاست خارجی و نابرابر به نفع سیاست داخلی بازتعریف گردد.

تجارب موجود گویای این واقعیت است که در عرصه های داخلی(نگاه درون به بیرون) پاسخ جامع و شفافی در خصوص این سوال که ما چه می خواهیم وجود ندارد. در ایران بعد از انقلاب اسلامی ، دو دیدگاه استراتژیک همواره در چالش با یکدیگر بوده اند.دیدگاه اول ، تاکید بر محدوده مرزهای جغرافیایی و منافع ملی داشته و انقلاب اسلامی را در داخل معنا می کنند و دیدگاه دوم معتقد بدین اصل است که انقلاب اسلامی به تمامی انسان های آزاده جهان تعلق داشته و از نوعی رویکرد جهان وطنی و منافع دینی و ام القرا پیروی می کند.

در رویکرد جهان وطنی ایدئولوژی محور ، سیاست خارجی از اهمیت والایی برخوردار بوده و آنچه که ما می خواهیم این است که با دوستان و دشمنان، مرزبندی های ایدئولوژیک خود را داشته و هیچ کسی در هیچ شرایطی از خطوط قرمز ، عبور نکند. برخلاف این ، در رویکرد ایران وطنی منافع محور ، اعتقاد بر آن است که حفظ چارچوب های ملی در عرصه های سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی ، بدون تعامل با سیاست بین الملل ، اقتصاد بین الملل و فرهنگ بین الملل امکان پذیر نیست. در واقع در رویکرد منافع محور، برای تامین منافع ملی ضروری است ، در نظام بین الملل بدلیل غلبه هژمونیک غرب در ذیل ساختار سلسله مراتبی قدرت های جهانی قرار بگیریم.در اقتصاد بین الملل بدلیل غلبه مناسبات نظام سرمایه داری و روابط مرکز و پیرامون، جایگاه مشخص و محدود اقتصادی خود را همانند کشورهای جنوب شرق آسیا تعریف کنیم.در عرصه های فرهنگی بدلیل برتری لیبرال دمکراسی غربی و آموزه های جهانی از قواعد تعریف شده غرب در خصوص حقوق بشر ، مبارزه با تروریسم ، حقوق اقلیت ها و قومیت ها ، آزادی مخالف و مفاهیمی نظیر اینها پیروی نماییم.

در عرصه های خارجی(نگاه بیرون به درون) برای این سوال نیز که آنها چه می خواهند پاسخ جامعی وجود ندارد. تنها می توان بدین واقعیت اشاره داشت که عامل اصلی رقابت قدرت های جهانی برای تحصیل منافع بیشتر است . بعنوان نمونه ، روسیه در دکترین خود ، کسب منافع خود را در شکلی جهانی تعریف نموده و به همین دلیل در حال رقابت با غرب بر سر مسئله اوکراین ، سوریه ، ایران و سایر مناطق است. چین به دنبال بیشترین سهم در تجارت جهانی و اقتصاد سرمایه داری است و به کمک وزن اقتصادی خود در پی تاثیرگذاری بیشتر در مسائل جهانی می باشد و غیره.

در تداوم بحث ، برای درک بهتر آنچه که گفته شد به ذکر پنج شاخص نظام سیاسی ، ایدئولوژی، منافع ملی ، امنیت ملی(چهار شاخص فوق بیشتر تاکید بر جریان ما چه می خواهیم دارند) و نظام بین الملل(شاخص فوق بیشتر تاکید بر جریان آنها چه کی خواهند، دارد) و اثرات آنها بر جهت گیری های مذاکرات هسته ای و رفتار متقابل دوستان و دشمنان ایران ، پرداخته می شود.

* نظام سیاسی : وجه تمایز نظام های سیاسی رایج از یکدیگر برگرفته از ساختار و شکل بندی روابط درونی عناصر تشکیل دهنده آنها است.جمهوری اسلامی ایران با وجود عدم پیوستگی دولت های پس از انقلاب اسلامی و حتی گاهی اوقات به دلیل پاره ای شکاف های عمیق بین آنها ، در مجموع از ساختار تعریف شده و قانونمندی با محوریت مقام معظم رهبری و نهادهای قانون گذاری ، نظارتی ، سیاسی و نظامی انقلابی برخوردار است(نظیر مجلس خبرگان رهبری ، مجمع تشخیص مصلحت نظام ، شورای نگهبان قانون اساسی ، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، شورای سیاستگذاری ائمه جمعه ، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی و سایر نهادها و تشکیلات مرتبط) . این امر نشانگر وجود نوعی تشکیلات حکومتی خاص در ایران بوده که به موجب قانون ایفای نقش نموده و از وحدت درونی کافی نیز برخوردار است . با وقوع انقلاب اسلامی و تغییر ساختار نظام سیاسی در ایران ، ترکیب دوستان و دشمنان تفاوت فاحشی در مقایسه با گذشته یافته است.بخشی از اختلافات طرفین مذاکره کننده در مسئله موسوم به پرونده هسته ای ایران هیچ ارتباطب با اصل مباحث هسته ای نداشته و اختلافات ناشی از تغییر ساختاری است که با انقلاب اسلامی آغاز شده و ادامه دارد . برای اثبات این مدعا می توان عنوان داشت که همین غربی ها بودند که می خواستند فناوری هسته ای را بطور کامل به دولت پهلوی دوم

داده و نیروگاه اتمی بوشهر ، نماد شروع همکاری آنان در آن زمان بوده است.


* ایدئولوژی : ذات هر انقلابی با نوعی ایدئولوژی محور عجین بوده و کلیه انقلاب ها خود را همه زمانی و همه مکانی دانسته و قصد دارند تا زندگی بشریت را متحول سازند(نظیر انقلاب کبیر فرانسه ، انقلاب سرخ روسیه ، انقلاب کمونیستی چین ، انقلاب اسلامی ایران و غیره). تجارب موجود نشان می دهند که به جز انقلاب اسلامی ایران ، کارکرد ایدئولوژی در سایر انقلاب ها کم رنگ شده و یا به فراموشی سپرده شده اند.چین در اردوگاه نظام سرمایه داری به دنبال کسب بالاترین سهم در اقتصاد بین الملل است.شوروی در اواخر هزاره دوم از هم فروپاشید.در فرانسه قانون منع حجاب در نظام آموزشی نمونه ای از عدم پایبندی به حقوق اولیه انسان هاست. بر این قاعده ، به راحتی می توان ملاحظه نمود که مرزبندی دوستان و دشمنان پس از انقلاب اسلامی بشدت تحت تاثیر مستقیم ایدئولوژی اسلامی است. غربی ها با رفتار خود ، می خواهند انتقال دهنده این پیام باشند که ایران به خاطر شرایط حاکم بر مذاکرات هسته ای و ساختار تحریم ها، چاره ای جز بازنگری در ایدئولوژی و بازتعریف دوستان و دشمنان خود، ندارد.

* منافع ملی : منافع ملی، شکل عینیت یافته اهداف اساسی کشور بوده و دو بخش غیرقابل مذاکره و (منافع حیاتی) و بخش قابل مذاکره و متغیر(منافع غیرحیاتی) را شامل می شود. حفظ تمامیت ارضی ، صیانت از استقلال و حق حاکمیت و جلوگیری از تضییع حقوق اساسی مردم از جمله منافع حیاتی کشور است.توسعه روابط اقتصادی ، سیاسی ، دفاعی ، صنعتی و تجاری با سایر مناطق جهان در زمره منافع غیرحیاتی و قابل مذاکره با کشورهای دیگر است.منافع حیاتی تحت تاثیر دو حوزه کلان امنیت ملی و توسعه ملی تعیین می شوند.نگاه نرم افزاری و سخت افزاری به مسئله امنیت ، اثرات خاص خود را بر مقوله توسعه ملی می گذارد.رویکرد شش کشور مذاکره کننده در قبال مسئله هسته ای ایران اگر مبتنی بر نادیده انگاری حقوق اساسی ملت ، تضییع حق حاکمیت و استقلال سیاسی کشور ، محروم سازی نسل های بعدی از انرژی های نو و تنزل جایگاه و اعتبار جهانی ایران در مسائل منطقه ای و بین المللی بویژه مسئله فلسطین و جریان مقاومت باشد منافع حیاتی کشور را هدف گرفته و نتیجه آن انزوای سیاسی ایران در بین دوستان و باعث محدودسازی روابط آنها خواهد شد و صدالبته تغییری نیز در ماهیت دشمنان بوجود نخواهد آورد.اما با فرض این که رویکرد این کشورها برای راستی آزمایی ، بازگرداندن ایران به شرایط اقتصادی پیش از تحریم ها باشد شکی نیست که تاکنون سیاست محدودسازی برنامه های هسته ای ایران (با وجود عدم جبران ضرر و زیان های وارده) باعث اتلاف سرمایه های هنگفت انسانی ، فنی و مالی شده که هزینه های آنها همگی از جیب این ملت بوده است.
* امنیت ملی: در مطالعات امنیت ملی ، ذهنیت و نسبیت دو مشخصه اساسی مفهوم امنیت به معنای دقیق کلمه بشمار می روند.وجود لایه بندی ها و سطوح چهارگانه امنیت اعم از فروملی ، ملی ، منطقه ای و جهانی در رابطه با یکدیگر به مثابه یک مفروض اصلی در بحث های امنیتی امروزه بکار گرفته می شوند. از این دیدگاه منشا تهدید ، صرفاً داخلی و یا خارجی در نظر گرفته نمی شود ، بلکه پدیده ها قابلیت های تهدیدزایی متفاوتی پیدا می کنند که با توجه به متغیر زمان نسبت به منافع ملی در هر نظام سیاسی نیاز است مورد شناسایی قرار گیرند.برای شناخت مخاطرات امنیت ملی ، شکل و ترکیب اتحادها و ائتلاف ها از اهمیت فراوانی برخوردار است.در ژئوپلتیک شمالی ، شرقی ، غربی و جنوبی ایران شاهد تحولات بزرگی هستیم.هشدار مقام معظم رهبری به نیات شوم استکبار جهانی برای نزدیک سازی جنگ های نیابتی به مرزهای جمهوری اسلامی ایران شاهدی بر این مدعاست.مذاکرات هسته ای فراتر از ظاهر دیپلماتیک آن ، یک کارزار سخت سیاسی و راهبردی است.دوستان و دشمنان در اطراف این مذاکرات دارای نقش های خاص خود هستند.همایش اخیر هرتزلیا در سرزمین های اشغالی که نقش راهبردی در سیاست های رژیم صهیونیستی داشته و گفته ها و شنیده های منتشره از این نشست حاکی از آن است که توزیع ناامنی در منطقه از راه فعال سازی گسل های مذهبی و قومی ، حمایت از گروه های تکفیری و گسترش جنگ های نیابتی همانند آنچه که عربستان با هماهنگی آمریکا درحال انجام آن است از اهداف این رژیم است تا در مقایسه با گذشته ، با کمترین هزینه و تاحدامکان دوری از صحنه های درگیری مستقیم بتواند جهان اسلام را به خود مشغول ساخته و از نتایج این اختلافات و ائتلاف های درحال شکل گیری در منطقه بیشترین بهره برداری را داشته باشد. بنظر می رسد کاهش برون گرایی و نظامی گری بطور نسبی و افزایش درون گرایی با هدف بازسازی جامعه و نظام داخلی از اولویت های جدید صهیونیست ها باشد.کاهش نفوذ جمهوری اسلامی در بین ملت ها و محدودسازی برنامه های راهبردی ایران از اهداف ثابت و لایتغیر دشمنان قسم خورده این ملت است .

* نظام بین الملل: نظام بین الملل مهم ترین متغیری است که می گوید آنها چه می خواهند.مناسبات حاکم بر روابط دوران استعمار قدیم با ظاهر و ابزارهای جدید در زمان حاضر، از سوی قدرت های بزرگ ادامه دارد.آمریکا ، اروپا ، چین ، روسیه و برخی از قدرت های نوظهور فرامنطقه ای درصدد کسب منافع ، قدرت و حوزه نفوذ بیشتر در سطح نظام بین الملل هستند. شورای امنیت سازمان ملل متحد و سازمان های بین المللی مظهر اراده قدرت های بزرگ جهانی در عرصه های سیاسی هستند.وزن اقتصادی کشورهای جهان با معیارهای میانگین درآمد سرانه ، تراز تجاری ، سهم پژوهش ، تولید ملی ، میزان بدهی خارجی ، جذب سرمایه های خارجی ، اعتبار بین المللی و رتبه کسب شده در اقتصاد بین الملل سنجیده می شود.لیبرال دمکراسی غربی به عنوان سرآمد فرهنگ بین الملل از طریق رسانه ها و مجامع بزرگ فرهنگی که در کنترل نظام سلطه هستند تعریف و به مردمان تمامی کشورها معرفی می شوند.برآیند هر سه عامل یادشده به تعبیر دیپلمات ها ، دست برتر و موضع برتر را در اختیار گروه 1+5 قرار می دهد.آنها می خواهند که جمهوری اسلامی ایران موضع برتر طرف مقابل را پذیرفته و بنظر می رسد که این تفاوت نگاه ، پیچیده ترین بخش مذاکرات است. در صورتی که طرف های غربی ، قادر به تحمیل برداشت خود از قدرت و تغییر در موازنه و مناسبات موجود به جمهوری اسلامی ایران باشد، برتری خود را به مردم منطقه ثابت نموده و چنانچه قادر به تغییر مرزبندی دوستان و دشمنان در منطقه نگردد ،وارد فاز گسترش جنگ های نیابتی و مذهبی به عنوان عامل فشار بر جمهوری اسلامی ایران می شود. هشدار اخیر مقام معظم رهبری به سران برخی از کشورهای مرتجع منطقه در همین راستا قابل ارزیابی است.

باتوجه به آنچه که گفته شد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات هسته ای با 1+5 تحت تاثیر چهار بخش مهم ساختار نظام سیاسی ، ایدئولژی ، منافع حیاتی و امنیت ملی کشور، از اصول ثابتی پیروی می کند و صرفاً در چارچوب اعتمادسازی و تعامل سازنده با نظام بین الملل ، برنامه های هسته ای ایران در سطح منافع غیرحیاتی و قابل مذاکره قرار گرفته و خروجی آن نباید به هیچ وجه ، به اصول ثابت و استقلال این کشور بزرگ خدشه ای وارد سازد.

با اندکی اضافه و تلخیص برگرفته از سایت بولتن نیوز،کدخبر 270113 ، هفت تیر 1394 : http://www.bultannews.com .

اخبار مرتبط
خواندنیها و دانستنیها
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار
پربازدیدترین
پربحث ترین