شعار سال: نزدیک به چهار دهه از تاریخ جمهوری اسلامی ایران می گذرد و در این مدت سازمان ملل متحد زیر نفوذ قدرت های بزرگ، ابزارهای گوناگونی را برای اعمال فشار بر تهران به کار گرفته است.
در سال های گذشته به رغم گام های رو به جلوی تهران در جهت تامین حقوق شهروندان و تعامل با جهان، این سازمان با تکرار گزارش های سرشار از پیشداوری در مورد وضعیت حقوق بشر تلاش می کند تا اوضاع سیاه و اسف باری را از ایران به تصویر بکشد.

** تداوم سیاه نمایی از وضعیت ایران
با وجود برخی جابجایی ها در شورای حقوق بشر و تغییر شخص گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد برای ایران، رویکرد سیاه نمایی از وضعیت کشور ما همچنان مستدام است. همان طور که انتظار می رفت، این موضوع در گزارش چند روز پیش «عاصمه جهانگیر» گزارشگر کنونی سازمان ملل در امور ایران برجسته بود.
گزارشگر جدید حقوق بشر در امور ایران که از شهریور ماه پارسال جایگزین «احمد شهید» شد به رغم همکاری های حقوق بشری ایران با نهادهای بین المللی همان رویه گذشته را در پیش گرفت و اسفندماه پارسال در نخستین گزارش خود در جریان اجلاس شورای حقوق بشر سازمان ملل، تصویر تاریکی را از وضعیت ایران انعکاس داد. البته جهانگیر خود نیز اذعان داشت «گزارش حقوق بشری من، با گزارش های احمد شهید تفاوت چندانی ندارد.»
گزارش غیرمنصفانه گزارشگر سازمان ملل که قرار است به نشست آتی کمیته سوم مجمع عمومی ارایه شود با واکنش مقامات جمهوری اسلامی مواجه شد و «بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران عمیقا اعتقاد دارد گزارشی را که توسط این گزارشگر ویژه تهیه شده و ماموریت ایشان بر پایه قطعنامه ای مبتنی بر اهداف و اغراض کاملا سیاسی و گزینشی برخی کشورهای مشخص و با اهداف معین بر عهده گرفته است، به رسمیت نمی شناسد و آن را کاملا مردود و عیر قابل قبول می داند.
نکته ای که ناعادلانه بودن گزارش گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران را نمایان می سازد، نادیده گرفته شدن گام های رو به جلویی است که تهران در مسیر ارتقای حقوق بشر برداشته است.
جهانگیر در گزارش اخیر و گذشته به تغییر و تحولات داخلی ایران همچون منشور حقوق شهروندی که چندی پیش از طرف حجت الاسلام «حسن روحانی» رییس جمهوری انتشار یافت، بی اعتنا بوده است. افزون بر آن، اقدامات مثبت بین المللی ایران از جمله برگزاری چهارمین دور رایزنی های حقوق بشری ایران و اندونزی در میانه مردادماه از نگاه وی دور مانده است.
بنابر این، بی دلیل نیست سخنگوی وزارت امور خارجه تاکید می کند که «متاسفانه گزارشگر ویژه چشم بر موارد متعددی از پیشرفت های حقوق بشری در ایران فرو بسته است». علاوه بر آن، گزارشگر حقوق بشر در گزارش خود از آمار و اطلاعات غیرمعتبر بهره گرفته که مبین واقعیت جامعه ایران نیست؛ اطلاعاتی که از جانب دشمنان جمهوری اسلامی ساخته و پرداخته شده اند با این هدف که چهره ایران را مخدوش و بستر را برای فشارهای بین المللی بر تهران هموار کنند.

** غلبه رویکرد سیاسی بر نگاه حرفه ای
سیاه نمایی ها و اطلاعات نادرست از وضعیت حقوق بشر در ایران یک طرف قضیه است و استانداردهای دوگانه این سازمان جنبه دیگر آن. مقایسه هر چند اجمالی رفتار شورای حقوق بشر سازمان ملل با کشورها و بازیگران مختلف منطقه، نگاه دوگانه این سازمان را اثبات می کند.
نقض فاحش حقوق بشر در کشوری همچون عربستان سعودی که در پهنه جهانی انعکاس یافته یکی از مهمترین مسائلی است که از دید شورای حقوق بشر سازمان ملل به دور مانده است. نقض آزادی مذهبی، مجازات های سنگین همچون اعدام، قطع عضو و فضای بسته سیاسی از واقعیت های آشکار در این کشور است. البته خشونت و نقض حقوق در این کشور بیشتر علیه زنان انجام می شود که از دستیابی به تعلیم و تربیت و تحصیل در دانشگاه‌ها گرفته تا ممانعت از رانندگی، محدودیت تصدی برخی شغل ها و تفکیک شدید جنسیتی را در بر می گیرد.
با این اوضاع، نه تنها فشاری از سوی سازمان ملل بر این کشور تحمیل نمی شود بلکه ریاض در سال 2013 به عضویت شورای حقوق بشر سازمان ملل در آمد و حتی در سال 2015 ریاست این شورا را نیز به دست آورد. تاثیرگذاری و نفوذ سعودی ها بر تصمیمات به اصطلاح بی طرفانه سازمان ملل وقتی آشکار شد که «بان ‌کی ‌مون» دبیرکل سابق، اقدام خود مبنی بر حذف نام عربستان از فهرست ناقضان حقوق کودکان را تصمیمی دشوار و دردناک خواند و دلیل آن را نگرانی از قطع کمک های عربستان به سازمان ملل عنوان کرد.
طنز تلخ دیگر اینکه تحریم های حقوق بشری علیه ایران در دولت «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا در حالی وضع و اجرا شده که وی در نخستین سفر خارجی خود به عربستان، توافق تسلیحاتی به ارزش 110 میلیارد دلار امضا کرد. ضمن اینکه شخص ترامپ در هفت ماه ریاست جمهوری خود در اقداماتی نژادپرستانه و تبعیض آمیز، حقوق بشر را زیر پاگذاشته که این مساله تظاهرات گسترده ای را در آمریکا علیه وی به راه انداخته است.
شورای حقوق بشر سازمان ملل در مقابله با ائتلاف به رهبری عربستان که در چند سال گذشته با حملات هوایی و بمباران مناطق مسکونی باعث کشتار و آوارگی هزاران یمنی شده اند، هرگز اقدامی جدی انجام نداده است. چنین وضعیتی در بحرین نیز وجود دارد که انتظار می رود سازمان ملل اقدامی جدی و فراتر از شعار انجام دهد. به تازگی نیز کشتار گسترده مسلمانان روهینگیا در میانمار نقض آشکار حقوق بشر و سندی بر ناکارامدی این سازمان در عرصه عملیاتی است.
کشتار و بی خانمانی مردم فلسطین به دست صهیونیست ها نمونه دیگری است که در شش دهه گذشته نادیده انگاشته شده و حتی به رغم برخی فشارهای بین المللی، این رژیم حاضر به توقف شهرک سازی و لغو محاصره اقتصادی نوار غزه نیست.
در چنین فضایی، نگاه گزینشی شورای حقوق بشر سازمان ملل و غلبه سیاست بر اصول در این نهاد، آشکارا مشاهده می شود. بی تردید در صورت تداوم رویکردها، این سازمان بین المللی با تقلیل جایگاه مواجه شده و از اصول اولیه خود بیشتر فاصله خواهد گرفت.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ 16 شهریور 96، کد مطلب: 82657852: www.irna.ir