درخواست تمدید این قانون هر سال از سوی رئیس‎جمهور آمریکا در اول نوامبر به کنگره ارائه می‎شود و در ١٨ سال اخیر هم سابقه نداشته این قانون تمدید نشود، اما حالا مذاکرات هسته‎ای به جایی رسیده که هر دو طرف باید حسن ‌نیت خود را به یکدیگر اثبات کنند.

البته این مذاکرات تنها بر سر تحریم‎هایی است که در دهه اخیر بر ایران تحمیل شده و حرفی از تحریم اقتصادی داماتو به میان نیامده است، اما اگر اوباما این قانون را برای تمدید به کنگره نبرد، حسن ‌نیت خود را در مقابل ایران نشان خواهد داد. آن‌طور که الهام امین‎زاده، معاون حقوقی رئیس‌‌جمهور، می‎گوید: «برای کشو‌رهایی که ایران آنها را به رسمیت می‌شناسد، از‌جمله آمریکا، مشکلی برای حضور و سرمایه‎گذاری در کشور ما وجود ندارد». در واقعیت امر، این آمریکاست که با این قانون سنگ بزرگی بر سر روابط تجاری ایران و آمریکا انداخته که تنها خود نیز می‎تواند برای حل آن وارد عمل شود؛ در‌حالی‎که سرمایه‎گذاران دو کشور تمایل به همکاری دارند و ایرانیان مقیم آمریکا نیز پیش از این چندین‌بار به ایران آمده تا رایزنی کنند و هیأت تجاری آمریکایی نیز نظر مثبت خود را برای حضور در ایران نشان داده، این دولت آمریکاست که باید حسن ‌نیت خود را نشان دهد. اکنون نه لغو تحریم‎های ظالمانه در سال‎های اخیر، بلکه علت اصلی قطع روابط تجاری ایران و آمریکا، قانونی است که ١٨ سال است تجار دو کشور را برای برقراری روابط تجاری به حاشیه برده است. اسدالله عسگراولادی، رئیس اتاق مشترک ایران و چین، در گفت‎وگویی با «شرق»، تأکید می‎کند در این سال‎ها جز در تجارت اندک مواد غذایی و دارویی، هیچ‎گونه تجارت مستقیمی با آمریکا نداشتیم و اگر تحریم‎های اخیر نیز برداشته شود، تنها روابط ایران و آمریکا وارد فاز روابط تجاری غیرمستقیم خواهد شد. او معتقد است: «نباید برای تشکیل اتاق مشترک ایران و آمریکا عجله کرد؛ زیرا دلیلی برای آن وجود ندارد. وقتی روابط تجاری آزاد باشد، فلسفه وجودی اتاق مشترک بازرگانی نیز مفهوم پیدا می‎کند، در غیر این صورت چنین امری معنایی ندارد».

*‌چرا روابط اقتصادی با آمریکا تا این اندازه مهم است؟ آیا روابط اقتصادی ایران و آمریکا تا این اندازه در اقتصاد تأثیرگذار است؟

اهمیت این موضوع بیشتر از جنبه سیاسی است تا اقتصادی؛ زیرا اکنون آمریکا در اقتصاد ایران هیچ نقشی ندارد؛ چراکه از اساس روابطی با این کشور نداریم. درواقع تا زمانی که تحریم‎ها برداشته نشود، نمی‎توانیم روابط اقتصادی با آمریکا داشته باشیم. این‌گونه هم می‎توان تفسیر کرد که آمریکا به علت تحریم‎ها ممکن است نقش تخریبی بر اقتصاد ایران داشته باشد، اما نقش مثبت تأثیرگذار از زمان اعمال تحریم‎ها در سالیان اخیر نداشته است.

*‌اما ما در برخی از اقلام با این کشور در حال مبادلات تجاری هستیم.

این ارقام، بسیار کم است. اکنون فقط در اقلامی، مانند مواد غذایی و دارویی که استثنائاتی در تمامی تحریم‎ها محسوب می‎شود، با این کشور روابط تجاری داریم و تنها اقلامی مانند برنج، گندم، سویا، دارو و... را به ‌جای ارزهای آزاد‌شده به ایران فروخته‎اند و ما نیز در مقابل زعفران، خرما، کشمش و... به آنها فروخته‎‎ایم.

*‌آیا امکان تشکیل اتاق ایران و آمریکا پس از لغو تحریم‎ها وجود دارد؟

نباید برای تشکیل اتاق مشترک ایران و آمریکا عجله کرد؛ زیرا دلیلی برای آن وجود ندارد. وقتی روابط تجاری آزاد باشد فلسفه وجودی اتاق مشترک بازرگانی نیز مفهوم پیدا می‎کند، در غیر این صورت چنین امری معنایی ندارد.

*‌مانعی که وجود دارد غیر از تحریم‎های اخیر است؟

علاوه بر تحریم‎های کنونی، تحریمی هم وجود دارد که به سبب قانون داماتو ایجاد شده است. این قانون را دولت آمریکا در سال ۱۹۹۶ برای تحریم ایران به تصویب رساند. براساس این قانون شرکت‌هایی که در یک سال بیش از ٤٠ ‌میلیون دلار در ایران سرمایه‎گذاری کنند از دادوستد با دولت آمریکا محروم خواهند شد. براساس این قانون، سرپیچی سرمایه‎گذاران به‌نوعی جرم محسوب می‎شود. این قانون هر ساله در اول نوامبر از سوی رئیس‎جمهور وقت تمدید می‎شود.

*‌حجم کنونی مبادلات تجاری ایران و آمریکا چه اندازه است؟

براساس آخرین آمارها در سال ٢٠١٤ حدود ٤٠٠ میلیون دلار از آمریکا جنس خریداری کردیم و ٥٠‌ میلیون دلار کالا نیز به آنها فروخته‎ایم.

*‌پیش‎بینی‎ها برای سال ٢٠١٥ چقدر است؟

پیش‎بینی می‎شود در سال ٢٠١٥، ٥٠٠‌ میلیون دلار خرید از آمریکا از سوی ایران و ١٠٠ میلیون دلار فروش از ایران به آمریکا داشته باشیم.

*‌اگر تحریم‎های کنونی حذف شود و تنها قانون داماتو باقی بماند و امکان تأسیس اتاق ایجاد نشود، روابط تجاری با امریکا در قالب شورا خواهد بود؟

خیر، شورایی در کار نخواهد بود، بلکه در آن صورت روابط اقتصادی با آمریکا به صورت غیرمستقیم خواهد بود.

*‌این روابط غیرمستقیم از طریق کدام کشورهای واسط ایجاد خواهد شد؟

آمریکا و ایران از طریق کانادا، مکزیک یا لندن وارد تجارت غیرمستقیم با یکدیگر خواهند شد.

*‌درواقع در شرایط کنونی تجارت غیرمستقیم هم با آمریکا وجود ندارد؟

کمی وجود داشت؛ برای مثال فروش فرش ایرانی به کانادا آزاد است و این کشور فرش ایرانی را به ‌عنوان فرشی از خاورمیانه، از طریق مبادلات مرزی به آمریکا می‌فروشد. آمریکا، کانادا و مکزیک با یکدیگر قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی یا NAFTA دارند که در آن گاهی اجناس ایرانی نیز مبادله می‎شود، البته در این میان نامی از ایران به میان نمی‎آید و این اجناس در قالب اجناس همان کشورها خریدوفروش می‎شود.

*‌چندی پیش گروهی از ایرانیان مقیم آمریکا به ایران آمده‎ بودند تا برای تسهیل روابط تجاری این دو کشور مذاکراتی داشته باشند. این مذاکرات به کجا رسید؟

رایزنی تا زمانی که تحریم برداشته نشود، فایده‎ای ندارد. سرمایه‎گذاران خارجی که به ایران می‎آیند فقط تعارف می‎کنند و تا زمانی که تحریم‎های بانکی و نفتی برداشته نشود، پای عمل به میان نمی‎آید. این سرمایه‎گذاران از جریمه آمریکا می‎ترسند، به این خاطر وارد سرمایه‎گذاری در ایران نمی‎شوند.

*‌اگر تحریم داماتو در اول نوامبر تمدید نشود، ممکن است یک سال پس از آن دوباره این تحریم خاص اعمال شود؟

اگر اوباما در اول نوامبر تقاضای تمدید تحریم داماتو را از کنگره نکند، این قانون خود‌به‌خود فسخ خواهد شد و این فسخ تحریم داماتو برای تمامی سال‎های بعد خواهد بود، نه صرفا سال مورد نظر. اکنون ١٨ سال است که رؤسای جمهور آمریکا، هر سال این قانون را تمدید می‎کنند، حال اگر اوباما درخواست تمدید ندهد، حسن‌نیت خود را نشان خواهد داد.

*‌پیش‎بینی شما از تمدید این قانون چیست؟

پیش‎بینی‌ای ندارم. همان‌طور که مقام معظم رهبری گفته‌اند، آمریکایی‎ها قابل اعتماد نیستند و مذاکره می‎کنند، اما مشخص نیست چه تصمیمی خواهند گرفت.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از وبسایت تابناک بوشهر، تاریخ انتشار 9مهر ۱۳۹۴ ، کد مطلب: ۱۰۴۱۷۰، آدرس سایت:www.tabnakbushehr.ir