شعارسال: روز جهانی کودک را پشت سر گذاشتیم بی آنکه لحظه ای بایستیم و به سرنوشت کودکان امروز فکر کنیم. کودکانی که اوقات فراغت و غیر فراغت خود را در فضای مجازی می گذرانند. در مهدکودک ها و پیش دبستانی های مدرن این روزگار آموزش های لازم را با تبلت دریافت می کنند و وقتی که به منزل می رسند برای بازی کردن و گذران وقت با همان تبلت بازی می کنند و کارتون و انییمیشن می بینند.

این کودکان به خیال والدین شان سر به راه و ساکت هستند، یک گوشه می نشینند و با تبلت هایشان سر خود را گرم می کنند. اما آیا فضای مجازی سرگرمی خوبی برای کودکان محسوب می شود؟ کودکانی که آرزوی کانون گرم خانواده را دارند اما به هر دلیل از جمله سبک زندگی غلط این روزگار به ورطه زندگی در فضای مجازی افتاده اند و فضای مجازی برای شان نقش پدر و مادر را ایفا می کند.

از این رو، بر آن شدیم روز کودک امسال را به بررسی یکی از مشکلات پیش روی کودکان امروز اختصاص دهیم، مشکلی که اندیشه و فکر کودک را در چنگال خود حبس کرده است. برای این منظور سراغ حجت الاسلام محمد کهوند، کارشناس و پژوهشگر حوزه رسانه رفته ایم که در ادامه حاصل دیدگاه های وی را می خوانید:

حجت الاسلام محمد کهوند، پژوهشگر حوزه رسانه و جنگ نرم در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان با بیان اینکه کودکان بزرگ ترین قربانیان فضای مجازی هستند، اظهار کرد: کودک از دوجهت در این ورطه قربانی می شود. نخست آنکه در یک جو و بستر ناسالم قرار می گیرد و پیش روی او انواع بازی ها، شبکه های اجتماعی و موتورهای جست وجو قرار گرفته است.

وی ادامه داد: این شرایط برای کودکان مثل این است که یک بچه بی دفاع را در جنگلی پر از حیوانات درنده رها کرده باشیم. چراکه مواجهه با اینترنت ناسالم در همین حد خطرناک است.

فضای مجازی کودکان را متکدی محبت کرده است!

کهوند گفت: مساله دیگر خانواده است، اینترنت با جاذبه ای که دارد علاوه بر ایجاد فاصله میان خانواده سبب شد تا بچه ها در خانه تنها باشند. از جهت اول یعنی حضور کودکان در فضای مجازی و مواجهه با انواع و اقسام شبکه های اینترنتی آنها تبدیل به پیرمردها و پیرزن هایی شده اند که از نظر سنی کودک هستند ولی از نظر دانسته های که نباید بدانند، بزرگسال اند. از جهت دوم نیز کودکان به گداهای مدرنِ محبت و عاطفه تبدیل شده اند، سابقا اگر نیازمندان درب خانه را می زنند و می گفتند به ما کمک کنید و پول دهید، امروز بچه ها، تکدی گری و نیازمند محبت شده اند.

این پژوهشگر فضای مجازی با بیان اینکه امروز در عصر فقر عواطف به سر می بریم، افزود: ارتباطاتی که به اسم فضای مجازی با آن مواجه شده ایم مثل قرص اکستازی هستند که حس آنی ایجاد می کنند اما در واقع کاذب و مخرب جسم و روح اند. این گونه است که انسان ها منزوی تر می شوند.

وی تاکید کرد: در این میان خانواده نیز قربانی است. از مهمترین دلایل طلاق همسران در این روزگار شک به یکدیگر است. اما علت چیست؟ دلیل آن است که خودشان می دانند که در چه محیط ناسالمی فعالیت دارند و لذا به همسر خود نیز شک می کنند. وقتی والدین در محیط ناسالم فضای مجازی حضور داشته باشند محیط خانواده شک برانگیر می شود و نخست طلاق عاطفی و بعد طلاق کامل رخ می دهد.

کهوند در ادامه گفت: بچه ها آسیب می بینند چون عقل شان کامل نشده و ذهن تحلیلگر ندارند و نمی توانند مسائل را تطبیق دهند. آنها در شرایط واقعی زندگی قدرت تحلیلِ مسایل را ندارند و در نتیجه بچه ها به نظر اعتقادی آسیب می ببنند. چنان که ما امروز با کودکانی مواجهیم که شبهه اعتقادی دارند.

این محقق رسانه تصریح کرد: یک موقع بچه در دنیای کودکی اش سوال می کند که خدا کیست و خدا کجاست؟ اما یک وقت شبهه دارد که مثلا چرا پیامبر شما فلان رویکرد را داشت یا چرا این امام معصوم(ع) این تعداد همسر داشته است؟ البته این سوالات پاسخ دارد، ولی تبیین آن برای کودک آن هم از نظر اعتقادی بسیار مشکل است ضمن اینکه از نظر اخلاقی نیز کودکان آسیب می بینند.

ترویج وحشت و خشونت به اسم بازی

وی ابراز کرد: در روایات آمده است زمانی که یک فرد با دو چیز دائماً همنشین باشد، عقل اش از میان برود و زمانی که عقل اش از بین رفت دیگر مردم از شرّ او در امان نیستند، یکی خشونت و دیگری شهوت. بچه های ما امروز در فضای مجازی با چه چیزهایی محشور هستند؟ انواع بازی ها مثل کلش آف کلنز و امثالهم چه مسایلی را به آنها ارایه می دهد؟ این بازی ها مملو از خشونت و توهم اند.

کهوند ضمن اعتقاد از رده بندی سنی که در ارایه بازی رایانه ای وجود دارد، گفت: این رده بندی در کشور درست نیست، ضمن اینکه در اجرا نیز با مشکل مواجه است و بچه ها به بازی و محتوایی دسترسی دارند که نهایتاً برای آنها فاجعه بار است.

وی ادامه داد: محور دیگری که در فضای مجازی موجب تاثیرات منفی در کودکان می شود جنبه روان شناختی است. اگر از اکثر والدین سوال کنید که بچه های شما از نظر اخلاقی و درسی چه وضعیتی دارند پاسخ می شنوید که تندخو هستند و درس شان ضعیف است.

کهوند گفت: سابقا تندخویی از علائم سن بلوغ بود اما اکنون کودکان ما پرخاشگر شده اند و مسایل شخصی خودشان را به زور انجام می دهند چه رسد به اینکه بخواهند به والدین شان کمک کنند. بچه های هفده هجده ساله خرید نمی کنند، حتی حاضر به خرید نان از نانوایی نیستند، بعد اینها می خواهند مسئولیت زندگی به عهده بگیرند؟ پسر می خواهد پدر و سرپرست خانواده شود و دختران هم مادر شوند؟

کارشناس فضای مجازی تصریح کرد: مساله دیگر شب بیداری کودکان است که تحت تاثیر استفاده از انواع و اقسام فضای مجازی ایجاد شده است. فعالیت های شبانه و این بی خوابی ها، افت تحصیلی را به ارمغان آورده است و اکنون آموزش و پروش با مشکل حادی مواجه است که بچه ها از فضای مجازی استفاده می کنند و به شدت افت تحصیلی کرده اند و این در حالی است که پژوهش نشان می دهد خانواده هایی که نظارت بیشتری بر استفاده کودکان شان از فضای مجازی دارند با مشکلات کمتری مواجه اند.

کهوند گفت: چه بسیار بچه هایی که پس انداز و پول توجیبی هایشان تمام شده و سراغ کارت بانکی والدین شان رفته اند، از سوی دیگر مواجهه دائم با این فضاهای مجازی و انواع و اقسام بازی های رایانه ای سبب می شود تا از نظر سیاسی کودکانی تربیت شوند که سراغ نظام سلطه بروند و در این باره هم دچار آسیب شوند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری شبستان، تاریخ انتشار: 17 مهر 1396، کدخبر: 660907، www. shabestan.ir