نقش و جایگاه مدیریت ریسک و علوم اکچوئرال را در نحوه عملکرد و مدیریت شرکت‌های بیمه تشریح کنید.

به‌رغم افزایش ضریب نفوذ بیمه در کشور و بهبود آن در چند سال اخیر، به دلیل عدم توسعه فرهنگ بیمه و عدم دسترسی به سطح قابل قبول، با کشورهای موفق در امر بیمه فاصله زیادی داریم؛ یکی از دلایل آن کمبود شدید محاسبه گران فنی (اکچوئرها) در این زمینه است که این موضوع در بیمه‌های مختلف به ویژه عمر و سرمایه‌گذاری به خوبی خودنمایی کرده بنابراین هر چه از علم اکچوئری در این زمینه بتوانیم استفاده بیشتری کنیم؛ در واقع می‌توانیم سیستم مدیریت ریسک را جامع‌تر و بهتر اجرا کنیم.

جایگاه مدیریت ریسک بنگاه (ERM) و رابطه آن با اتخاذ تصمیمات بهینه در مواجهه با ریسک در شرکت‌های بیمه را تشریح کنید.

اصولا هر شرکتی برای رسیدن به هدف یا اهداف از پیش تعیین شده بوجود آمده است. رسیدن به هدف همواره با مخاطرات و عدم اطمینان همراه است. کنترل مخاطرات و تدوین برنامه استراتژیک برای مواجهه سازمان با آنها نه تنها به عنوان یک ابزار هوشمند مدیریتی و محرک اقتصادی بلکه به عنوان هنر «کنترل ریسک» شناخته می‌شود. در واقع ریسک‌ها می‌توانند سازمان را تحت تاثیر قرار دهند و اتخاذ یک تصمیم صحیح و به موقع می‌تواند نقش بسزایی در سرنوشت یک سازمان ایفا کند. مدیریت ریسک لزوماً اقدام یا اقداماتی برای کاهش خطرات پیش روی سازمان نیست (Risk Tolerance). در مدیریت ریسک لازم است هر دو جنبه مثبت و منفی ریسک (Risk Appetite) مورد توجه قرار گیرد. یک مدیر ریسک می‌تواند با شناسایی، تخمین، تجزیه تحلیل و ارزیابی ریسک؛ راهبرد مناسبی مانند توسعه، سرمایه‌گذاری، برون سپاری یا توسعه محصولات جدید برایرشدو اعتلای شرکت به کار گیرد. در این بین شرکت‌های بیمه نقش مهم‌تر و حساس‌تری به عهده دارند زیرا علاوه بر پذیرفتن ریسک سایر سازمان‌ها، خود نیز با ریسک‌های درون سازمانی (غیر سیستماتیک) و برون سازمانی (سیستماتیک) روبرو هستند؛ چنانچه یک شرکت بیمه برای مهار و مواجهه با ریسک (مدیریت ریسک) برنامه و استراتژی مشخصی پیش رو نداشته باشد علاوه بر به خطر انداختنسرمایهخود موجب مخاطره بیمه‌گذاران نیز می‌شود.

با توجه به آنکه مدیریت ریسک جزء شایستگی محوری (Core Competency) شرکت‌های بیمه است، این قبیل شرکت‌ها باید چه اقداماتی به منظور دستیابی به شرایط مطلوب در این حوزه انجام دهند. مطمئن هستید مدیریت ریسک جزء شایستگی محوری است؟

فلسفه وجودی و ظهور شرکت‌های بیمه، ریسک است؛ بدون ریسک شرکت بیمه مفهوم وجودی خود را از دست می‌دهد بنابراین در این راستا مدیرانی موفق خواهند بود که توانایی تحلیل و مدیریت ریسک را داشته باشند. یک شرکت بیمه باید با در نظر گرفتن اصل وجودی خود نسبت به انتخاب و انتصاب مدیران کلیدی خود مبادرت کند. مدیران شرکت‌های بیمه باید توانایی توسعه روابط درونی و بیرونی سازمان و رفع نقاط مبهم بین فناوری‌ها، داده‌ها، فعالیت‌ها و فرآیندها را داشته باشند. سازمان‌ها نیازمند مدیرانی هستند که توانایی و قدرت حل خلاقانه مسائل (Triz) را داشته باشند و در مواقع بحران واکنش‌های منطقی از خود بروز دهند. البته افزایش سطح دانش فنی مدیران از طریق آموزش، استفاده از فناوری‌های نوین، تقویت رفتارهای جدید و حمایت از مهارت‌های توسعهخلاقیتمدیران و هدایت سازمان‌ها و شرکت‌ها به سمت و سوی بهره‌گیری از برنامه‌های مبتنی بر کار و تکنولوژی در این زمینه اجتناب ناپذیر است.

شیوه (های) مدیریت مطلوب ریسک با توجه به شرایط کنونیصنعتبیمه کشور، کدامند و برای استقرار آنها چه الزاماتی باید تامین و رعایت شود؟

روش‌های متعددی برای مواجهه با ریسک‌ها وجود دارد که با توجه به انواع ریسک معمولا ترکیبی از چند روش برای انتقال، اجتناب، کاهش و یا پذیرش آن ریسک انتخاب می‌شود. اما موارد و مباحث مهمی‌نظیر توانگری مالی، سطح دانش و تجربه مدیران و کارشناسان، گستردگی واحدخدمات رسانیو غیره می‌تواند در تصمیم گیری اتخاذ روش مناسب دخیل باشد. در برهه کنونی کشور و در شرایط پسابرجام و ماهیت اصل تعاون در صنعت بیمه به نظر می‌رسد شراکت در امر بیمه‌گری با شرکت‌های خارجی برای به حداقل رساندن زیان‌های ناشی از تحقق یک ریسک منفی می‌تواند از کاهش ناگهانی سرمایه‌ها و اندوخته‌های صنعت بیمه کشور واقتصادداخلی جلوگیری کند.

نحوه مواجهه شرکت‌های بیمه با ریسک‌های نو ظهور را تبیین کنید. آیا محصولات بیمه‌ای عرضه شده در کشور پاسخگوی چنین ریسک‌هایی هستند یا اینکه باید محصولاتی جدید متناسب با ریسک‌های این‌چنینی ابداع شود؟

یکی از شریان‌های اصلی مدیریت ریسک، استفاده از آمار و اطلاعات و سوابق مربوط به همان ریسک یا ریسک‌های مشابه است. چالش اصلی در ریسک‌های نو ظهور نبود پایگاه آماری و اطلاعات مکفی و مناسب است. به طور قطع محصولات بیمه‌ای فعلی پاسخگوی نیاز صاحبان صنایع و مشاغل نو ظهور نخواهد بود و این موضوع یکی از اصلی ترین چالش‌های صنعت بیمه به شمار می‌رود. ورود و ظهور مشاغل به دنیایاینترنتیا توسعه شرکت‌های دانش بنیان به طور قطع خالی از تهدیداتی که بر سر راه تولید کننده و مصرف کننده وجود دارد نخواهد بود. شرکت‌های بیمه نقش کلیدی و اصلی در طراحی محصولات منطبق بر این ریسک‌ها دارند.

نقش نهاد (های) ناظر و نیز همکاری‌های بین سازمانی در رابطه با مدیریت ریسک و نیز ارتقاء و بهبود آن در شرکت‌های بیمه را تشریح کنید.

خوشبختانه بیمه مرکزی ج.ا.ا به عنوان نهاد ناظر صنعت بیمه و بازوی کنترلی و نظارتی، در سال‌های اخیر اقدامات موثری در مدیریت ریسک شرکت‌های بیمه انجام داده است. در این بین می‌توان به آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌های بیمه مرکزی نظیر آئین نامه‌های ۹۰- ۹۴- ۹۵ و ایجاد پایگاه‌های داده (سنهاب) و استقرار سیستم گزارش دهی و یکسان سازی بیمه‌نامه‌های دارای نفوذ بالا از طریق کد یکتا دربیمه شخص ثالثاشاره کرد. این آئین نامه‌ها مطابق با مدل‌های به روز موجود در دنیا، مدیریت ریسک در همه امور شرکت‌ها از جمله سرمایه‌های انسانی، دارایی‌ها، بدهی و درآمدها تعمیم داده شده و سعی در تنظیم مقرراتی برای نظارت هر چه بیشتر و بهتر بر اساس اصول مدیریت ریسک و ISO۱۳۱۰۰۰ دارد. این در حالی است که همسویی و مشارکت شرکت‌های بیمه در اجرای این مقررات و ارائه گزارشات دوره‌ای باعث ارتقاء و بهبود اینچنین اقداماتی شده است.

مدیریت ریسک از نگاه مدیرعامل یک شرکت بیمه به چه مفهومی‌است؟

امروزه مدیریت ریسک به یک فرآیند مبدل شده که با سنجش و ارزیابی و سپس طراحی و انتخاب استراتژی، از اجتناب به سمت انتقال و کاهش اثرات ریسک در حرکت است. رویکرد شرکت‌های بیمه از قالب اجتناب از ریسک (Risk Avoidance) در بخش‌های فروش خارج شده و بیمه‌گران اصولاً به تحقق خطر واقفند و تنها با استفاده از ابزارهای کنترلی و نظارتی در تلاش برای کاهش و کنترل آثار مخرب آن هستند. اتخاذ استراتژی‌های کاهش ریسک یا انتقال آن امروزه کارآمدتر از اجتناب از ریسک تعریف می‌شوند. با در نظر گرفتن عواملی چون آزادسازی تعرفه‌ها، خصوصی‌سازی و ورود رقبای جدید که همگی موجب تشدیدرقابتشده‌اند، بی توجهی به مفاهیم و مباحث مدیریت ریسک می‌تواند آثار زیان بار و مخربی در صنعت بیمه واقتصاد کشورایجاد کند.

لطفا درباره کارنامه و برنامه‌های کمی‌و کیفی بیمه آرمان توضیح دهید؟

بیمه آرمان با تدوین ماموریت و چشم انداز آینده شرکت و با تلاش مجدانه کارکنان خود حرکت هدفمند و برنامه ریزی شده ای برای دستیابی به جایــگاه پیشروترین شرکت بیمه کشــور آغاز کرده است. ایجاد حلقه ارتباطی با سازمان‌های بزرگ بانکی، اقتصادی، صنعتی و تجاری در جای جای کشور، جذب پرتفوی بیمه ای با حجم و ترکیب مناسب و توسعه مراکز ارائه خدمات در قالب اجزای شبکه فروش از جمله شعب، نمایندگی‌ها و مراکز پرداخت خسارت از اهم فعالیت‌های شرکت در این مدت بوده است. این شرکت برایرشد و توسعهاز هیچ کوششی فروگذار نبوده و با تکیه بر نقشه راه و برنامه‌ریزی‌های انجام شده در پیشبرد اهداف ترسیم شده خود که همانا رضایتمندی سهامداران، مشتریان و سایر ذینفعان است،گام برداشته و به طور قطع دستاوردها وخدمت رسانی به مردمو بیمه‌گذاران نتیجه تلاش، همدلی، انسجام و یکپارچگی مدیریت و کارکنان متعهد و متخصص این شرکت بوده است. سرمایه این شرکت تا پایان سال‌جاری از۱۲۰۰ میلیارد ریال به ۱۵۰۰ میلیارد ریال افزایش خواهد یافت و تلاش می‌شود طی یک برنامه دو ساله این سرمایه به ۲۰۰۰ میلیارد ریال برسد.

بیمه آرمان در سال ۱۳۹۵ با رویکرد اصلاح ترکیب پرتفوی، کنترل ریسک و جذب پرتفوی مناسب و همچنین بررسی و کنترل خسارت‌های اعلام شده، حدود ۲.۲۳۰ میلیارد ریال حق بیمه تولیدکرده که از این رقم، ۲۱۱ میلیارد ریال به صورت مستقیم (۸.۸ درصد) و ۲.۱۶۳ میلیارد ریال (۹۱.۲ درصد) به صورت غیر مستقیم و از طریق شبکه نمایندگی‌ها و کارگزاران بیمه بوده است. همچنین خسارت پرداختی سال ۱۳۹۵ مبلغی حدود ۱.۵۰۶ میلیارد ریال است که در مقایسه با سال قبل از آن یک درصد کاهش یافته است. نسبت خسارت سال ۱۳۹۵ نیز، معادل ۶۸ درصد است که در مقایسه با سال گذشته ۴ درصد رشد یافته است.

آیا بیمه آرمان برای اجرای آیین نامه‌های جدید شورای عالی بیمه مانند حاکمیت شرکتی آماده است؟

اجازه دهید به بخشی از تغییرات دربرنامه‌های بیمه آرمان اشاره کنم. اصلاح ساختار شرکت در راستای اجرای آیین‌نامه حاکمیت شرکتی در اولویت این برنامه‌ها بود. همچنین انجام افزایش سرمایه شرکت از ۱۲۰۰ میلیارد ریال به ۲۰۰۰ میلیارد ریال در بازه زمانی دو ساله و پیگیری مستمر مراحل افزایش آن، استفاده از ظرفیت‌ها و ارتقای خدمات‌رسانی به هنگام به بیمه گذاران و زیان دیدگان،اصلاح حساب همه جانبه در زمینه کدینگ مالی، ادامه استقرار کمیته وصول مطالبات مبتنی بر روش‌های روز در این حوزه، تطبیق حساب و وصول مطالبات معوق ازایرانخودرو، سایپا، بانککشاورزیو بیمه‌گذاران بزرگ، راه‌اندازی پی سی پوز جهت سهولت در دریافت حق بیمه و تمرکز بر عملیات الکترونیکی در مبادلات نقدی، راه اندازی دریافتالکترونیکاز طریق درگاه اینترنتی جهت تسهیل در واریز حق بیمه‌ها،ارتقا و به روزرسانی سامانه امور سهامداران پورتال شرکت، درج به موقع اطلاعات و افزایش شفافیت مالی در سامانه اطلاع ناشران کدال، تقویت بنیه شبکه فروش، استقرار نظام پرداخت مبتنی بر عملکرد، طراحی الگوی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر شایستگی و بسترسازی استقرار مدیریت تعالی منابع انسانی، بازنگری فرآیندها و کاهش مدت زمان ارائه خدمات، آسان‌سازی در فرآیندهای صدور و خسارت با روش‌های نوین با استفاده از بسترهای الکترونیکی و گسترش روابط بین‌المللی در عرصه بیمه از برنامه‌های توسعه‌ای بیمه آرمان است.