کشت گلخانه‌ای ، تدبیری برای مدیریت بحران کم آبی

اکنون مازندران به‌عنوان تولیدکننده عمده کشور در برخی محصولات کشاورزی از قبیل برنج، مرکبات، کیوی و دانه‌های روغنی است و استان دیگری نمی‌تواند کاهش تولید این محصولات را جبران کند. به همین دلیل، حساسیت در تولید این محصولات در مازندران از اهمیت بیشتری برخوردار است.

شعار سال: با توجه به شرایط اقلیمی و طبیعی کشور و استفاده بهینه از عوامل مؤثر در تولید محصولات کشاورزی و بهره‌برداری از منابع محدود و انجام عملیات زراعی در فصول مختلف سال، توسعه کشت گلخانه‌ای فرصت مناسبی برای تولید منطبق با نیازهای بازار مصرف، درآمد و اشتغالزایی همراه با کیفیت و کمیت محصولات استحصالی و مهم‌تر از همه تولید بیش از یک محصول در سال است.

صدور مجوز گلخانه‌های کوچک
همچنین دستورالعمل گلخانه‌هایی با مقیاس کوچک نیز با همکاری مرکز نوسازی و تحول اداری وزارتخانه، سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و سازمان امور اراضی تهیه شده که قرار است با اجرایی شدن این دستورالعمل صدور پروانه برای سطوح زیر سه هزار متر مربع نیزعملیاتی شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران درباره اهمیت این موضوع می‌گوید: به‌عنوان مثال اگر در زمینه تولید گندم در استان دچار مشکل شویم، تولید سایر استان‌ها این مشکل را پوشش می‌دهد، اما زمانی که در تولید برنج، کیوی، مرکبات و دانه‌های روغنی دچار مشکل شویم باید به‌طور استانی آن را حل کنیم، استانی در کشور نیست که کاستی تولید ما را جبران کند.
شهیدی‌فر با اشاره به اینکه رضایت نسبی در تولید و فروش نارنگی و کیوی وجود دارد، ادامه داد: با توجه به بحران آبی که در کشور و استان داریم باید با جدی گرفتن کشت‌ گلخانه‌ای سطح قابل توجهی را به تولید سبزی و صیفی، گل و گیاه و لیموترش اختصاص دهیم.
افزایش 2240 هکتاری سطح زیرکشت
پروژه افزایش تولیدات گلخانه‌ای در سطح کشوراز اواخر سال 94 آغاز شد. از آن زمان تا پایان مرداد ماه امسال نزدیک به یک هزار و 700 هکتار گلخانه تأسیس شد. برآورد‌های سازمان جهاد کشاورزی حکایت از آن دارد که امسال با افزایش دو هزار و 240 هکتاری سطح زیرکشت گلخانه‌های کشور، دست کم 20 درصد به ظرفیت تولیدات گلخانه‌ای اضافه شود. هر چند که بیشتر این گلخانه‌های راه‌اندازی شده به کشت انواع سبزیجات، توت فرنگی و گل اختصاص دارد، اما در شمال کشور بخصوص مازندران زمینه برای تولید محصولاتی چون کیوی و مرکبات مد نظر قرار گرفته است. محصولاتی که سال گذشته با بروز بحران سرما و بارش برف باعث خسارات زیادی به باغداران شد و بهره‌گیری از این نوع کشت می‌تواند ضریب این اتفاق‌ها را تا حد زیادی کاهش دهد.
کشت‌های سه باره
اکنون با توجه به رغبت عمومی برای تغییر گرایش و ورود باغداران به این نوع کشت، سایتی توسط مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی راه‌اندازی شده تا با ثبت مشخصات گلخانه‌سازان و تولید‌کنندگان تجهیزات و پوشش‌های گلخانه‌ای در این سایت، متقاضیان احداث گلخانه بتوانند در یک مجموعه اطلاعات مورد نیاز خود را کسب کنند. اکنون بنا بر اعلام رؤسای جهاد کشاورزی شهرستان‌های مختلف مازندران توجه بیشتر به کشت گلخانه‌ای موجب افزایش میزان تولید محصولات کشاورزی در این شهرستان‌ها شده، به گونه‌ای که در برخی از شهرستان‌ها کشت سه باره اراضی را شاهد بوده‌ایم.
مزایای کشت گلخانه‌ای
افزایش تولید 10 برابری در واحد سطح، تولید بیش از یک محصول در سال، افزایش کیفیت محصول تولیدی، صرفه‌جویی در مصرف آب، استفاده از اراضی غیر قابل کشت با سامانه هیدروپونیک، وابستگی نداشتن تولید به شرایط محیطی و امکان بازار‌یابی مناسب و تنظیم برنامه کشت مطابق با نیاز بازار، تداوم کار و تولید محصول در تمام فصل‌های سال با توجه به امکان کنترل عوامل محیطی و تنظیم شرایط مورد نیاز گیاه و ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب برای کار آموختگان کشاورزی و استفاده از اوقات فراغت کشاورزان در فصل‌های پاییز و زمستان، از مزایای بهره‌گیری از این نوع کشت عنوان شده است.

ضرورت کشت گلخانه‌ای
گویا مقام‌های ارشد جهاد کشاورزی مازندران به این فکر افتاده‌اند، تا با ترغیب کشاورزان به کشت گلخانه‌ای به مقابله با بحران بزرگ کم آبی و بی‌آبی بروند. این تصمیم در حالی گرفته شده که به دلایل مختلف از حجم زیاد بارش‌ها و آب‌های سطحی در این استان تنها کمتر از 10 درصد ذخیره‌سازی شده و بقیه این هدیه خدادادی به هدر می‌رود. در حالی که امسال آسمان مازندران کمتر ازهمیشه روی خوش به ساکنان آن نشان داده و میزان بارش‌ها کمتر از متوسط پیش‌بینی شده است، «عزیزالله شهیدی‌فر» معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی این استان این راهکار را برای مقابله با بحران کم آبی پیشنهاد کرده است. در همین راستا، مقرر شده، افرادی که در این باره اقدام به سرمایه‌گذاری کنند از طرح‌های حمایتی جهاد کشاورزی برخوردار شوند. هر چند که هم‌اکنون نیز در کشت برخی از محصولات ازاین روش بهره‌گیری می‌شود، اما بحران بی‌آبی چنان عرصه را برای تولید محصولاتی چون کیوی و مرکبات در مازندران تنگ کرده که پیشنهاد کشت گلخانه‌ای این نوع محصولات به باغداران داده شده است. این نوع تغییر نگرش در مسیر تولید در حالی اتخاذ شده که با توجه به اینکه مازندران در تولید چند محصول استراتژیک نقش عمده‌ای دارد، هرگونه آسیب‌پذیری در تولید این محصولات در استان، می‌تواند اثراتی در سطح ملی به همراه داشته باشد.