شعارسال: زرجوب و گوهررود از رودخانه‌های روگذر رشت هستند، به گفته قدیمی‌ها این رودخانه‌ها در گذشته از مکان‌های دیدنی و تفریحی به‌شمار می‌رفتند، در آن‌ها ماهی‌گیری انجام می‌شد و مردم برای تفریح به کنار آن‌ها می‌آمدند؛ اما امروز جزو آلوده‌ترین رودخانه‌ها نامیده می‌شوند، تا جایی که حتی دقیقه‌ای توقف در کنار این رودخانه‌ها به‌دلیل بوی نامناسب، به‌ویژه در فصل تابستان بسیار دشوار است.

گذشته رودخانه‌های زرجوب و گوهررود

رودخانه زرجوب از کوه‌های کم‌ارتفاع هزار مرز، نیزه سر، جوکلبندان و کچا در حدود 25 کیلومتری جنوب شهر رشت سرچشمه می‌گیرد، پس از عبور از منطقه بهدان و چوماچا و پیوستن به رودخانه گوهررود، رودخانه پیربازار را تشکیل می‌دهد، این رودخانه یکی از دو شاخه رودخانه سپیدرود است که از رشت می‌گذرد، زرجوب در گذشته پر از آب و زیستگاه ماهیان رودخانه‌ای بود؛ اما امروز آلوده و غیرقابل استفاده شده است. رودخانه گوهررود نیز از ارتفاعات 700 متری کوه‌های سراوان سرچشمه می‌گیرد و پس از اتصال به رودخانه زرجوب، رودخانه پیربازار را تشکیل داده و درنهایت به تالاب انزلی می‌ریزد. طول این رودخانه 40 کیلومتر است و در گذشته از مکان‌های دیدنی رشت بود و در آن ماهی‌گیری انجام می‌شد؛ اما امروز در آلودگی غرق شده است.

زین‌العابدین قربانی، نماینده ولی فقیه در گیلان و امام جمعه رشت، اواخر دی‌ماه امسال در دیدار با فرماندار شهرستان رشت با تشریح زیبایی‌های دو رودخانه زرجوب و گوهررود در گذشته و این‌که این رودخانه‌ها محلی برای تفریح مردم بوده، بیان کرد: اکنون آلودگی‌های این دو رودخانه، موجب رنجش است و بایستی برای رفع آن، اقدام شود. محمدباقر نوبخت، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، نیز در دیدار اخیر خود با نماینده ولی‌فقیه در گیلان و امام جمعه رشت با اشاره به پرداخت 50 میلیارد تومان اعتبار برای احیای رودخانه‌های زرجوب و گوهررود گفت: برای رفع آلودگی و احیای این دو رودخانه هر مقدار اعتبار نیاز باشد، اختصاص می‌دهیم؛ اما مردم باید نتایج اعتبارات گذشته را به‌صورت عینی ببینند و سپس اعتبارات تکمیلی پرداخت شود. استاندار گیلان نیز در بازدیدی که از این رودخانه‌ها داشته، بر ضرورت شتاب در اجرای طرح ساماندهی این دو رودخانه تأکید و خاطرنشان کرد: طرح ساماندهی زرجوب و گوهررود یکی از مهم‌ترین طرح‌های این کلان‌شهر برای کاهش مخاطرات زیست‌محیطی است و بایستی هرچه سریع‌تر اجرا شود.

نقش موثر مردم در حفظ محیط زیست

احیای رودخانه‌های زرجوب و گوهررود شهر رشت یک مطالبه عمومی است، مردم از آلودگی و بوی نامناسب این رودخانه‌ها به‌ویژه در فصل تابستان و روزهای گرم، گله دارند و از مسئولان مربوطه خواستار نجات این رودخانه‌ها از آلودگی هستند؛ هر چند در سال‌های اخیر اقداماتی برای کاهش بوی نامناسب این رودخانه‌ها انجام گرفته، اما رفع این معضل، نیازمند برنامه‌ریزی‌های اصولی است. در این میان نباید از نقش مهم مردم در حفظ محیط زیست غافل شویم، این رودخانه‌ها در مواردی مورد بی‌مهری شهروندان نیز قرار می‌گیرند به‌طوری که شاهد ریختن زباله‌های مختلف در این رودخانه‌ها هستیم.

ضرورت ورود سرمایه‌گذار برای احیای رودخانه‌های زرجوب و گوهررود

رئیس کمیسیون بهداشت، محیط زیست و خدمات شهر شورای اسلامی کلان‌شهر رشت، با بیان این‌که برای احیای رودخانه‌های زرجوب و گوهرود نیازمند ورود سرمایه‌گذاریم، اظهار کرد: این سرمایه‌گذاران باید بتوانند در کنار ردیف بودجه‌ها و جذب بودجه‌ای که از منابع ملی برای ما اختصاص می‌یابد، کمک کنند تا مرحله به مرحله، این رودخانه‌ها را احیاء کنیم. فاطمه شیرزاد ادامه داد: از همه سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، سرمایه‌گذاران گیلانی خارج از استان و کشور می‌خواهیم با ارائه برنامه‌هایشان برای احیای رودخانه‌های زرجوب و گوهررود به ما کمک کنند. سخنگوی شورای اسلامی کلان‌شهر رشت ادامه داد: رودخانه‌های زرجوب و گوهررود دو رودخانه بسیار مهم رشت هستند که سال‌هاست دچار آلودگی‌های زیست‌محیطی شده‌اند؛ به‌طوری‌که پسماندهای فاضلاب خانگی، بیمارستانی و صنعتی این رودخانه‌های پراهمیت را تهدید می‌کند. شیرزاد با یادآوری آلوده شدن این رودخانه‌ها از نزدیک به سه دهه قبل گفت: نشست‌ها، کارگروه‌ها و جلسه‌های مختلفی برگزار شده؛ اما این‌که خروجی داشته و نبض و جریان زندگی را در رودخانه‌های زرجوب و گوهررود ببینیم، متأسفانه رو به فراموشی گذاشته می‌شود.

وی با بیان این‌که وعده‌ها و نویدهایی برای احیای این رودخانه‌ها داده شده که هیچ کدام عملی نشده، تصریح کرد: به‌ نظر می‌رسد با اعتبارات استانی، ملی و حوزه شهرداری مشکلات رودخانه‌های زرجوب و گوهررود مرتفع نمی‌شود. رئیس کمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای شهر رشت، در توضیح اقدامات انجام شده از سوی شهرداری به‌ویژه طی دو سال گذشته گفت: با تملک بخشی از حاشیه این رودخانه‌ها و آزادسازی حریم کنار رودخانه‌های زرجوب و گوهررود، پارک‌های محلی زیبا و با نشاط ایجاد شد. وی با یادآوری این‌که حریم رودخانه‌ها محلی امن برای انواع بزهکاری‌های اجتماعی بوده، افزود: با آزادسازی حریم این رودخانه‌ها، بزهکاری‌های اجتماعی در حاشیه رودخانه‌ها کاهش یافته است. شیرزاد لایروبی مقطعی رودخانه‌های زرجوب و گوهررود را یکی دیگر از اقدامات شهرداری عنوان و تصریح کرد: این کار کافی نیست؛ زیرا در هوای گرم، بوی نامناسب این رودخانه‌ها، مردم به‌ویژه ساکنان حاشیه این دو رودخانه را آزرده می‌کند. وی درباره 50 میلیارد تومان اعتبار اختصاص داده شده از سوی دولت برای ساماندهی رودخانه‌های زرجوب و گوهرود و این‌که تاکنون 30 درصد این اعتبار جذب شده، گفت: آب و فاضلاب و آب منطقه‌ای منابع مالی آن هم 30 درصد اعتبار را اخذ کرده‌اند؛ اما این مبلغ برای این رودخانه‌ها هزینه نشد و لازم است بودجه‌ای که از منابع ملی اختصاص داده می‌شود، نظارت بیش‌تری از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط صورت گیرد.

شهردار کلان‌شهر رشت نیز با تشریح جذابیت رودخانه‌های زرجوب و گوهررود در گذشته بیان داشت: اکنون این رودخانه‌ها به عنوان معضلی زیست‌محیطی و نگرانی اجتماعی مطرح هستند. مسعود نصرتی روخانه‌های زرجوب و گوهررود را برای رشت و استان گیلان دارای ویژگی‌های ارزشمند خواند و افزود: بی‌توجهی مردم و مسئولان شهر در طرح‌های جامع و تفصیلی به این دو رودخانه، شروعی ناگوار بوده و اگر ما در طرح‌های شهرسازی، رودخانه‌های زرجوب و گوهررود را در نما و منظر نگه داشته و کاربری‌های مناسب در حاشیه‌اش چیدمان می‌کردیم، شرایطی فراهم نمی‌شد که پنج نوع فاضلاب وارد این رودخانه‌ها شوند. وی ادامه داد: در حال حاضر شیرابه‌های زباله‌های سراوان، فاضلاب صنعتی، خانگی، بیمارستانی و کودهای شیمیایی این دو رودخانه را به آلوده‌ترین رودخانه‌های کشور و منطقه تبدیل کرده و بر مبنای توضیحات ارائه شده، یکی از مهم‌ترین اولویت‌های شهرداری، رسیدگی به‌وضعیت رودخانه‌های زرجوب و گوهررود است. نصرتی با اشاره به جلسه‌هایی که با رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، استاندار گیلان و اعضای شورای شهر رشت داشته، افزود: فارغ از این‌که ساماندهی رودخانه‌ها، مالکیت آن‌ها و مشکل فاضلاب به شرکت‌های آب منطقه‌ای و آب و فاضلاب استان مربوط است؛ اما شهرداری و شورای اسلامی نسبت به این موضوع احساس وظیفه می‌کند. وی با بیان این‌که اهداف کلان‌شهر رشت به نوعی به آینده این دو رودخانه گره خورده، اضافه کرد: در حوزه ملی با این نگاه که مشکل زیست‌محیطی شهر را مرتفع کنیم و از مزایای صنعت گردشگری برخوردار شویم به برنامه رودخانه‌های زرجوب و گوهررود ورود کرده‌ایم. شهردار رشت با تشریح برنامه‌های شهرداری برای این رودخانه‌ها خاطرنشان کرد: گام اول، ساده‌سازی و دسته‌بندی مشکلات این دو رودخانه است و باید فاضلاب‌های ورودی به رودخانه‌های زرجوب و گوهررود قطع شوند.

نصرتی درباره گام دوم نیز اظهار داشت: در این مرحله به‌طور همزمان یا موازی امکان‌پذیر است که لایروبی رودخانه‌ها و کانال‌سازی (بسترسازی و دیواره‌سازی) چه توسط منابع انسانی یا توسط سرمایه‌گذاران بخش خصوصی با گرفتن امتیاز در املاک همجوار ساماندهی شود. وی اضافه کرد: برای تحقق گام اول، مشابه استان‌هایی که صاحب تصفیه‌خانه شدند و خرید تضمینی پساب توسط شرکت آب و فاضلاب کشور و سرمایه‌گذاران انجام شده، این حق کلان‌شهر رشت است که این شیوه برای نجات دو رودخانه اجرایی شود و برای اجرایی شدن گام دوم، با دو سرمایه‌گذار تفاهم‌نامه امضاء کرده‌ایم و همچنین پیگیر تأمین منابع مالی برای شیوه اجرایی توسط شهرداری با همراهی دستگاه‌های اجرایی استان که نسبت به موضوع وظیفه‌مدار هستند، هستیم. نصرتی انجام امور یادشده را نیازمند همدلی و مشارکت مردم دانست و گفت: ساماندهی رودخانه‌های زرجوب و گوهررود بایستی انتظار اجتماعی باشد. زمانی این انتظار به وجود می‌آید که نسبت به این دو رودخانه احساس تعلق داشته باشیم؛ بنابراین بایستی بگوییم رشت با زرجوب و گوهررود یا رشت بدون زرجوب و گوهررود. آنچه از وضعیت نابه‌سامان رودخانه‌های زرجوب و گوهررود مشاهده و از برآیند اقدامات و تصمیمات اتخاذ شده نهادهای متولی استخراج می‌شود؛ به یقین مولفه مشارکت مردمی نقشی اثرگذار در تحقق برنامه‌های طرح‌ریزی شده دارد. کلان‌شهر رشت حدود 700 هزار نفر جمعیت ثابت دارد که به‌طور متوسط، این تعداد در طول روز به بیش از یک‌میلیون و 200هزار نفر می‌رسد.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 29بهمن1396، کدخبر: 39941: www.sabzineh.org