شعار سال: هفته پیش بود که محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به وجود عزمی راسخ برای برخورد با سوءاستفاده‌کنندگان از ناآگاهی مردم در بخش افزوده از به‌جریان‌انداختن پرونده یکی از این شرکت‌ها که 22‌ میلیارد تومان کلاهبرداری کرده بود، خبر داد. شرکت‌های ارائه خدمات ارزش‌افزوده (Value Added Service) که در ایران به شرکت‌های وَس (VAS) مشهور هستند، در واقع شرکت‌هایی هستند که بر پایه کسب درآمد از طریق ارائه خدمات پیامک متنی یا صوتی در بستر تلفن‌ همراه فعالیت می‌کنند. بااین‌حال از زمان آغاز فعالیت این شرکت‌ها در ایران، نوعی گول‌زنندگی و تلاش برای فریب مخاطب، همواره پای ثابت شیوه فعالیت این شرکت‌ها در کشور بوده که به گفته آذری‌جهرمی، تلاش برای برخورد با متخلفان در این زمینه ادامه خواهد داشت. بااین‌حال بسیاری از کارشناسان مسئله این شرکت‌ها را فراتر از تخلف یکی، دو شرکت خاص می‌دانند و کل فعالیت آنها را بر پایه فریب مشترکان تلفن‌ همراه تحلیل می‌کنند. مسعود یوسف‌نژاد، کارشناس فناوری درهمین‌باره می‌نویسد: «اکثر سرویس‌های وَس در کشور بر پایه فریب‌دادن کاربر بنا شده‌اند. با خود صاحبان این سرویس‌ها که صحبت کنید، به صراحت می‌گویند کاربر بعد از 45 روز متوجه می‌شود که روزانه از حسابش مبلغی کسر می‌شود و به تلاش برای لغو اشتراک می‌افتد. در واقع اکثر این سرویس‌ها کلاهبرداری هستند نه یک مورد». برخی کارشناسان دیگر نیز، فعالیت این شرکت‌ها را بدون هماهنگی و شراکت اپراتورها غیرممکن می‌دانند و معتقدند آنچه در این فرایند رخ می‌دهد؛ به‌جز با اطلاع و همکاری شرکت‌های تلفن‌ همراه که با هدف شراکت در سود حاصل از آن انجام می‌شود، ممکن نیست. یکی از کاربران توییتر که سابقه فعالیت در این شرکت‌ها را دارد، می‌نویسد: «هرکسی که یک روز در این شرکت‌ها کار کرده باشد، می‌داند که نمی‌توانید هیچ کاری را بدون همکاری اپراتورها انجام دهید. پس پای اپراتورها هم گیر است». یک کاربر دیگر درهمین‌باره می‌گوید: «آنچه شرکت‌های خدمات‌افزوده انجام می‌دهند تخلف اداری نیست که با دستور وزیر قابل جبران باشد. بلکه یک کلاهبرداری سازمان‌یافته است که باید با هدف اخلال در نظام اقتصادی کشور مورد تعقیب قرار بگیرد». ادعای این کاربران از این جهت قابل تأمل است که بدون شک این شرکت‌های اپراتور تلفن‌ همراه هستند که اجازه می‌دهند شرکت‌های وَس پیامک‌های گمراه‌کننده‌ای که اغلب با جملاتی مانند «برنده‌شدن در مسابقه...»، «بُردن شانس شرکت در سرویس...»، «شما برنده خوش‌شانس استفاده از خدمات..»، آغاز می‌شوند را به مشترکان تلفن‌ همراه ارسال کنند.
‌

بازگشت پول‌ها
آذری‌جهرمی روز گذشته در اصفهان از آغاز فرایند بازگرداندن پول‌های مشترکانی که قربانی کلاهبرداری شرکت‌های ارائه خدمات ارزش‌افزوده شده‌اند خبر داد. به گفته آذری‌جهرمی متخلفان این پرونده که تعداد زیادی مشترکان تلفن‌همراه را فریب داده و ظرف پنج ماه مبلغ 22‌میلیارد تومان از این طریق سود برده بودند دستگیر شده‌اند. به گفته آذری‌جهرمی، کلاهبرداری صورت‌گرفته در شبکه ارزش‌افزوده خدمات ارتباطی، یکی از دلایل نارضایتی جدی مردم است. این ادعای جهرمی از آن جهت قابل تأمل است که هر ماه تعداد زیادی از مشترکان تلفن‌همراه به دلیل اضافه‌شدن مبالغ بی‌دلیل به قبض تلفن‌همراه خود به مراجع مختلف شکایت می‌کنند و در اغلب این موارد، آنچه رخ داده، عضویت ناخواسته این کاربران در سرویس‌های شرکت‌های ارائه خدمات ارزش‌افزوده است. جهرمی همچنین درباره افزایش تعرفه‌های اپراتورها که یکی دیگر از دلایل نارضایتی مردم است، گفت: به‌ظاهر این افزایش قانونی اعمال شده، اما برای رسیدگی و بررسی بیشتر پرونده به کمیسیون تنظیم مقررات ارجاع شده است.
‌تعرفه‌های حداکثری برای اینترنت‌موبایل
مجید حقی، معاون نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، دراین‌باره به افکار گفته است: «در شرایط فعلی اپراتورهای موبایل هنوز در چارچوب مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات عمل می‌کنند و از حدود مقررات خارج نشده‌اند». حقی درباره اعتراض مشترکان به بالابودن تعرفه بسته‌های اینترنت‌موبایل نیز گفته است: «تعرفه‌ها کف و سقف دارند و اپراتورها در بازه مجاز می‌توانند تعرفه تعیین کنند و در صورت خروج از سقف و کف تعرفه تذکر می‌دهیم و با آنها برخورد می‌کنیم». او در پاسخ به این سؤال که آیا امکان دارد افزایش قیمت‌های تعرفه‌های بسته‌های اینترنت‌موبایل ادامه پیدا کند، نیز گفت: «تعرفه‌های فعلی در حدود سقف تعرفه‌هاست و دیگر بیشتر از این نمی‌تواند افزایش یابد». گفتنی است روز گذشته دو شرکت همراه اول و ایرانسل، تعرفه‌های جدید خود را اعلام کردند که شبیه به یکدیگر و البته، همان سقفِ تعرفه مجاز تعیین‌شده از سوی کمیسیون تنظیم مقررات است. به‌این‌ترتیب هزینه تماس با تلفن‌همراه یا ثابت، برای سیم‌کارت‌های دائمی هر دو اپراتور در هر دقیقه، 599 ریال و برای سیم‌کارت‌های اعتباری هر دو اپراتور 899 ریال خواهد بود. لازم به ذکر است در شرایطی که فیلترینگ تلگرام، هم‌زمان باعث افزایش مصرف باتری تلفن‌های همراه شده است، میزان مصرف اینترنت کاربران نیز به دلیل استفاده از فیلترشکن‌های واسط افزایش شدیدی داشته است.
‌

شب‌بیداری اجباری
از سوی دیگر کاربران اینترنت تلفن‌همراه به برخی سیاست‌های اپراتورها در فروش اینترنت که به گفته برخی کاربران، غیرمنصفانه است، معترض هستند. اقداماتی مانند فروش اجباری حجم مصرف اینترنت شبانه در کنار بسته‌های اینترنت نمونه‌ای از این سیاست‌ها هستند که از طرف اپراتورهای تلفن‌همراه برای مدیریت مصرف مشترکان اعمال می‌شوند، به‌گونه‌ای که اگرچه این اپراتورها هرگز آماری درباره میزان مصرف این بسته‌های اجباری ارائه نکرده‌اند، اما می‌توان حدس زد که میزان مصرف اینترنت کاربران در ساعات پس از نیمه‌شب کاهش شدیدی نسبت به ساعات معمول شبانه‌روز داشته باشد و به‌این‌ترتیب می‌توان گفت در عمل، کاربران اینترنت همراه فقط نیمی از حجم اینترنتی که هزینه‌اش را پرداخته‌اند، استفاده می‌کنند.
‌

قربانی نشوید
همان‌طور که گفته شد، بسیاری از مشترکان تلفن‌همراه بدون آنکه متوجه شوند به مصرف‌کننده خدمات این شرکت‌ها تبدیل می‌شوند و بابت آن هزینه پرداخت می‌کنند و فلسفه فعالیت این شرکت‌ها نیز شکار طعمه‌های تازه به امید دیر خبردارشدن طعمه‌های پیشین است. برای آنکه مشترکان تلفن‌همراه بتوانند تشخیص بدهند آیا سرویس خاصی برای آنها فعال شده است یا نه، می‌توانند کد #1‌800‌ را روی تلفن‌همراه خود شماره کنند. اگر این مشترکان مشتری هیچ‌یک از شرکت‌های خدمات ارزش‌افزوده نباشند، پیامکی با متن «مشترک گرامی شما دارای سرویس فعال نمی‌باشید» دریافت می‌کنند و اگر عضو سرویس خاصی باشند نیز عضویتشان به آنها اطلاع داده خواهد شد و می‌توانند درباره ادامه فعالیت این سرویس‌ها تصمیم‌گیری کنند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 3 مهر 97، شماره: 3251