شعارسال: اگرچه طی سال‌های اخیر در تولید برخی محصولات استراتژیک نظیر گندم، شکر و..‌. که اهمیت به‌سزایی در تأمین امنیت غذایی دارد به خودکفایی رسیده‌ایم؛ اما در تأمین محصولاتی همچون گوشت قرمز، روغن، برنج، نهاده‌های دامی با مشکلاتی روبه‌رو هستیم؛ به‌طوری‌که بخشی از نیاز کشور از طریق واردات تأمین می‌شود‌.

با وجود اختصاص ارز یارانه‌ای به واردات نهاده‌ها و محصولات مورد نیاز غذایی، اما چالش بازار ارز طی ماه‌های اخیر بار دیگر صدای مرغداران و دامداران را درآورد؛ چراکه آن‌ها برای تأمین نهاده‌های مورد نیاز باید هزینه‌های گزافی پرداخت کنند که این امر در افزایش قیمت تمام شده تأثیر به‌سزایی دارد‌. ماجرا تنها به این‌جا ختم نمی‌شود؛ چراکه تحت‌تأثیر نوسان نرخ ارز، قیمت برخی کالاهای اساسی بی‌حساب و کتاب در بازار افزایش یافته است و کار را به‌جایی رسانده که دخل و خرج بسیاری از حقوق‌بگیران و کارگران با هم همخوانی ندارد‌. با وجود آن‌که نوسان نرخ ارز، حجم عظیم واردات محصولات کشاورزی را زیر ذره‌بین برد و همگان را نسبت به آینده بازار اقلام اساسی نگران کرد، از این رو اتخاذ سیاست درست و برنامه‌ریزی دقیق برای کاهش واردات و تلاش برای خوداتکایی تولید محصولات اساسی از اهمیت بالایی برخوردار است‌. این درحالی است که بسیاری از مسئولان دولتی اعتقادی به این موضوع ندارند و معتقدند واردات صرفه بیش‌تری دارد، اما کارشناسان بیان کردن چنین اظهاراتی را از سوی تصمیم‌گیران دولتی همانند آب در آسیاب دشمن ریختن تعبیر می‌کنند‌.

مسعود اسدی، عضو شورای مرکزی خانه کشاورز، با اشاره به این‌که خودکفایی در محصولات مختلف کشاورزی دور از انتظار نیست، اظهار کرد: با توجه به آن‌که خودکفایی در تمامی زیربخش‌های مختلف کشاورزی شدنی است، از این رو مسئولان و دولتمردان ابتدا باید به این خودباوری برسند؛ چراکه در صورت خودباوری می‌توان به خودکفایی یا خوداتکایی دست یافت‌. وی با انتقاد از این موضوع که بسیاری از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی اعتقادی به خوداتکایی ندارند، افزود: هم‌اکنون ایران در شرایط خاصی قرار دارد که برای دفاع از منافع ملی خود ناگریز است که به مقابله با ابرقدرت‌ها برخیزد‌. اسدی ادامه داد: اگر ابرقدرت‌ها با اعمال تحریم‌های جدید، از واردات نهاده‌های دامی و محصولات کشاورزی به ایران امتناع کنند، بی‌شک صنعت کشاورزی کشور تعطیل یا دچار خسارت هنگفت خواهد شد‌. به گفته این مقام‌ مسئول، با سرمایه‌گذاری در ایجاد زیرساخت‌های مدرن تولید و صنایع تبدیلی و تکمیلی به سهولت می‌توان به خودکفایی رسید‌. وی ادامه داد: با توجه به آن‌که در بدنه دولت افرادی هستند که در بسیاری از موارد به واردات متکی هستند، پس در چنین شرایطی چگونه می‌توان خودکفایی را مطرح کرد؟

اسدی با انتقاد از این موضوع که بودجه‌های هنگفتی صرف واردات می‌شود، بیان کرد: برخی افراد تصمیم‌گیر دولت معتقدند واردات برخی محصولات نسبت به تولید صرفه اقتصادی بیش‌تری دارد، این درحالی است که ایران شرایط عادی ندارد و دشمنان به بهانه‌های مختلف به ایران فشار می‌آورند‌. به گفته وی، با توجه به آن‌که بیگانگان ممکن است برای اعمال فشار بیش‌تر بر ایران، گلوگاه واردات را بر روی ما ببندند از این رو بهتر است به‌جای صرف بودجه‌های هنگفت وارداتی، آن را صرف مدرن کردن تکنولوژی تولید کرد تا با رفع مشکلات کنونی به خودکفایی یا حداقل خوداتکایی در محصولات اساسی دست یافت‌. این مقام مسئول با اشاره به این‌که در ۹۹ درصد محصولات کشاورزی مورد نیاز امکان رسیدن به سطح خوداتکایی وجود دارد، بیان کرد: اگر کشوری به خوداتکایی در تولید محصولات غذایی و مورد نیاز برسد، از این رو دنیا و ابرقدرت‌ها با اعمال تحریم‌های جدید دیگر به‌دنبال فشار آوردن بر کشور نیستند؛ چراکه این موضوع فایده‌ای ندارد‌. عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ادامه داد: هم‌اکنون ۷۰ درصد دانه‌های روغنی مورد نیاز از طریق واردات تأمین می‌شود؛ درحالی که اگر بتوان میزان تولید این محصول در کشور را به ۸۰ درصد رساند، در صورت تحریم با اندکی صرفه‌جویی می‌توان از واردات بی‌نیاز بود‌. وی تصریح کرد: مسئولان کشور بدانند، تفکرات تصمیم‌گیران بخش کشاورزی مبنی‌بر با صرفه بودن واردات نسبت به تولید داخل همانند آب به آسیاب دشمن ریختن است‌.

اهمیت خودکفایی محصولات به‌دلیل چالش بازار ارز

محمد شفیع ملک‌زاده، رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی ایران، با اشاره به تأثیر چالش بازار ارز بر واردات محصولات کشاورزی اظهار کرد: با توجه به تغییرات نرخ ارز و بی‌ثباتی بازار، واردات محصولات کشاورزی محدود شده است؛ درحالی که واردکنندگان انتظار دارند که واردات محصولات غذایی و نهاده‌های مورد نیاز با سهولت بدون هیچ‌گونه مشکلی انجام دهند‌. به گفته وی، چالش بازار ارز، واردات محصولات کشاورزی مورد نیاز را تحت تأثیر خود قرار داده که آثار آن برای همگان مشهود است‌. ملک‌زاده با اشاره به این‌که بیش از 70 تا 80 درصد ذرت و خوراک دام از طریق واردات تأمین می‌شود، بیان کرد: با توجه به آن‌که نوسان نرخ ارز بر افزایش قیمت تمام شده تولید تأثیر به‌سزایی دارد، از این رو بسیاری ازمرغداران و دامداران به‌سبب مقرون به صرفه نبودن تولید، یکی پس از دیگری از گردونه تولید خارج می‌شوند‌.

این مقام مسئول ادامه داد: باتوجه به شرایط فعلی، دولتمردان همانند سایر کشورها باید حمایت‌هایی نظیر ابزارهای تعرفه‌ای، بیمه‌ای و‌... از واردات داشته باشند تا هزینه‌های تولید کاهش یابد‌. رئیس نظام صنفی کشاورزی با اشاره به این‌که بخشی از نیازهای اصلی کشور همچون نهاده‌های دامی، گوشت، برنج، سموم و کود کشاورزی و..‌. از طریق واردات تأمین می‌شود، افزود: با وجود ظرفیت‌های فراوانی که در تولید و کشاورزی در اختیار داریم، لزوم اتخاذ سیاست درست و برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند میزان واردات را کاهش دهد‌. به گفته وی، با توجه به تأکید مقام معظم رهبری مبنی‌بر حمایت از تولید داخل و پیگیری وزارت جهاد کشاورزی، طی سال‌های اخیر در تولید برخی محصولات استراتژیک کشور نظیر گندم، شکر و..‌. به خودکفایی رسیده‌ایم‌. این مقام مسئول ادامه داد: حمایت مسئولان دولتی از تولید داخل مبنی‌بر اعطای تسهیلات کم‌بهره، حذف بوروکراسی‌های پیچیده در صدور مجوزها و..‌. ترغیب سرمایه‌گذاران به امر سرمایه‌گذاری را به‌همراه دارد‌. وی با اشاره به این‌که نوسان نرخ ارز، اهمیت شعار سال و خودکفایی محصولات را بیش از پیش نمایان می‌کند، افزود: با وجود ظرفیت‌های فراوان در تمامی زیربخش‌های کشاورزی و دامداری، اعمال تحریم‌های جدید از سوی دشمنان و معاندان نظام و نوسان نرخ ارز، اهمیت خودکفایی محصولات اساسی را بیش از پیش بالا می‌برد تا دست خود را به سوی بیگانگان دراز نکنیم‌. ملک‌زاده خودکفایی محصولات کشاورزی را مستلزم حمایت در تمامی زمینه‌های تولید برشمرد و گفت: تا زمانی‌که بی‌ثباتی ارز در بازار وجود داشته باشد، نمی‌توان تصمیمات لازم را اتخاذ کرد، این درحالی است که با برقراری ثبات بازار ارز می‌توان به تولید بهتر و با کیفیت دست یافت‌.

افزایش خوداتکایی راهی برای کاهش فشار مالی بر دولت

عباس پاپی‌زاده عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، در پاسخ به این پرسش که آیا رسیدن به خودکفایی در تولید تمامی محصولات کشاورزی وجود دارد، اظهار کرد: اگرچه در شرایط کنونی امکان خوداتکایی 100 درصدی کنجاله سویا در کشور وجود ندارد؛ اما می‌توان میزان خوداتکایی در تولید دانه‌های روغنی را بالا برد‌. وی افزود: با توسعه سطح زیرکشت کلزا، میزان خوداتکایی روغن از چهار به هفت‌درصد در سال جاری رسید؛ درحالی‌که به سهولت می‌توان ۵۰ درصد نیاز کشور را از تولید داخل تأمین کرد‌. پاپی‌زاده ادامه داد: اختلاف چشمگیر ارز آزاد با یارانه‌ای بدان معناست که دولت از جیب مردم یارانه به واردات می‌دهد؛ درحالی‌که با اتخاذ سیاست درست و برنامه‌ریزی دقیق باید میزان واردات را کاهش داد‌. عضو کمیسیون کشاورزی در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به این‌که امکان خوداتکایی ۷۰ تا ۸۰ درصدی تولید برنج در داخل وجود دارد، بیان کرد: اگر مسئولان دولتی عزم خود را به‌کار گیرند، در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی ازجمله روغن، برنج، گوشت و..‌. که نیازمند واردات هستیم، می‌توان به خوداتکایی دست یافت‌. وی در پایان تصریح کرد: افزایش خوداتکایی در کاهش خروج ارز و فشار مالی دولت ناشی از اختلاف چشمگیر‌ ارز آزاد با یارانه‌ای تأثیر به‌سزایی دارد؛ چراکه دولت برای واردات اقلام اساسی و جلوگیری از افزایش قیمت به هر قیمتی باید ارز یارانه‌ای اختصاص دهد‌.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 15مهر1397 ، کدخبر: 55379: www.sabzineh.org