شعارسال: محمدیاسر ترابی، مدیر عامل شرکت اجداد سپیدان کوثر چالشهای دامداری و تامین گوشت در کشور را تشریح کرد. در ادامه مشروح این گفتگو منتشر میشود.
*در حال حاضر ضعفهای کشور در تامین و تولید گوشت قرمز و سفید چیست؟ترابی-ما ۸۰ میلیون نفر جمعیت داریم به خاطر قیمتها و سبد مصرفی مردم، عمده مصرف به سمت گوشت مرغ رفته و از نظر اقتصادی، گوشت مرغ تبدیل به کالای پست شده است. این موضوع به آن معناست که گوشت مرغ مانند نان یا سیبزمینی کشش قیمتی داشته و هر مقدار از این جنس وارد بازارشود، خریدار خواهد داشت.
حدود ۲،۵ میلیون تن مصرف گوشت مرغ برای ۸۰ میلیون نفر داریم. همچنین اخیراً اطلاع پیدا کردیم که پیشبینی دولت این است که در شب عید به حدود ۱۰۰ هزار تن گوشت مرغ نیاز دارد و این ۱۰۰ هزار تن را نمیتواند از طریق مرغداران و پشتیبانی امور دام داخلی تأمین کند. به همین خاطر به فکر واردات افتاده است.
در بحث دامپروری ایران، مصرف گوشت قرمز کشور حدود ۹۰۰ تا ۹۱۰ هزار تن است. دولت نیز مدعی تولید ۸۰۰ تا ۸۱۰ هزار تن از این نوع گوشت است، بنابراین حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تن کمبود گوشت قرمز در کشور وجود دارد. ایران چندین سال است که با کمبود گوشت قرمز و گوشت مرغ مواجه است. متاسفانه راهی که دولت برای جبران این کمبود اتخاذ میکند، تامین گوشت از مسیر واردات است.
*آیا واردات نیاز مردم به تامین گوشت را برطرف خواهد کرد؟ترابی-قطعاً واردات در مقطعی، نیاز مردم را رفع کرده و در بلندمدت زیرساخت مناسبی برای شرکت واردکننده گوشت به کشور فراهم میکند. در این شرایط واردکننده فرصت واردات با قیمت رقابتی را پیدا کرده و با توجه به اجازه مستمر دولت برای واردات، سرمایهگذاری مستمر و جدید به وجود میآید. در این شرایط سرمایهگذاری داخلی خودبهخود از رقابت در بازار حذف میشود. این مسیری است که در آینده فاصله بین داخل و خارج را بیشتر خواهد کرد. مسئله مذکور باعث تقویت سرمایهگذاری برای واردات از منابع داخلی و خارجی شده و آسیبهای جدی برای تولید داخلی به همراه خواهد داشت.
ظرفیت تولید گوشت مرغ در کشور، بیش از ۲،۵ میلیون تن است. یعنی در حالی که مرغدار در فلاکت به سر میبرد، ما مرغ صادراتی داریم و ظرفیتمان برای صادرات فعال است. دولت در این مقطع میتواند به جای واردات از طریق تسهیل تولید، معادل ارز تخصیص یافته برای واردات را به مرغدار یارانه بدهد تا مرغ مورد نیاز کشور در داخل تولید و به بازار عرضه شود.
*در این شرایط که واردات صورت میگیرد، کشور چگونه میتواند در حوزه گوشت به خودکفایی برسد؟ترابی-در مرغداری، تخممرغ درون دستگاه، ۲۱ روزه جوجه میشود، تخممرغ را نیز مرغداریهای مرغ مادر تولید میکنند. تخممرغها تا حدی زیادی نیاز مرغداریها است، اما تخممرغی که باید جوجه شود را به نام تخممرغ خوراکی به بازار ارائه میدهند.
در دامداری نمیتوان بره و گوساله را مانند مرغ در زمان کوتاهی تولید کرد. فرآیند تولید گوساله، ۲۴ تا ۲۵ ماه زمان میبرد. فرآیند تولید بره نیز ۱۳ تا ۱۴ ماه طول میکشد. ما به دولت، حاکمیت و تصمیمگیران، پیشنهاد میدهیم، این بازه زمانی ۲۴ تا ۲۵ ماه یا حداکثر سه سال را تحمل و ارز تخصیص یافته به واردات را در سیستم تولید داخلی خرج کنند تا کشور در تامین گوشت به خودکفایی برسد.
در صورتی که این طرح اجرایی شود، قطعاً قیمتها افزایش یافته و سه سال دچار چالش خواهیم شد، اما باید این چالش را تحمل کنیم تا در سه سال به جایگاه همان کشورهایی که از آنها گوشت وارد میکنیم، برسیم و به جای واردکننده، صادرکننده باشیم.
*آیا در وضع فعلی بازار گوشت ضررده است؟ترابی-ظرفیت ساختمانی توسعه تولید دام در کشور وجود دارد. ما ۱۷ هزار واحد دامداری و مرغداری تعطیل و ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار بهرهبردار در کشور داریم. امروز این واحدهای تعطیل چه کاربری دارند؟ اغلب به انبار سیبزمینی، ضایعات آهنآلات و جمعآوری ضایعات تبدیل شدهاند. این انبارها باید به کاربری اصلی خود بازگردد. دولت باید هزینه واردات را برای تولید خرج کند تا کسانی که پروانه تولید دارند به پرورش دام مشغول شوند.
اگر امروز کسی وارد بازار تولید دام شود، ضرر خواهد کرد. علت این معضل چیست؟ قیمت جو به ۲ هزار تومان، سویا به ۴ هزار و ۷۰۰ تا ۸۰۰ تومان، ذرت به ۲ هزار تومان، یونجه به ۳ هزار تومان و کُلَش (کاه) به ۲ هزار تومان، رسیده است. امروز اگر سرمایهگذار بره یا گوساله از بازار خریده، پروار کرده و سپس عرضه کند، صرفه اقتصادی نخواهد داشت. قطعاً خریدن گوساله ۱۰۰ کیلویی، پرواربندیاش و فروش آن پس از ۱۳ تا ۱۴ ماه، با قیمتهای فعلی گوشت، ضرر ده است.
*منشاء اصلی ضرردهی بازار گوشت چیست؟ترابی-ضرر تولیدکننده همان ۲۰۰ هزار تن گوشتی است که اواخر سال ۹۷ و اوایل سال ۹۸ وارد کشور شده و همچنان واردات آن ادامه دارد. بخشی از این گوشت با ارز دولتی و بخشی نیز با ارز نیمایی وارد شده است. زمانی که گوشت وارداتی در بازار رسوب کرده، فروخته نشده و در انبارها وجود دارد، عملاً برای تولید، صرفه اقتصادی خود را از دست میدهد و تولیدکننده از رقابت تولید حذف میشود.
در ماههای آینده گوشتهای وارد شده به اتمام خواهد رسید و دوباره در بازار خلأ ایجاد میشود. هنگامی که در کشور کمبود تولید وجود دارد، زیرساخت تولید را نیز ایجاد نکردهایم، پس از ماه رمضان یا شب عید، به اجبار به سراغ واردکننده خواهیم رفت. اگر سه سال واردات گوشت قرمز و گوشت سفید را متوقف کنیم، خودبهخود زیرساخت کنونی که در ۴۰ سال بعد از انقلاب برای تولید شکل گرفته، نهتنها نیاز ما را تأمین خواهد کرد بلکه میتوانیم گوشت را به عراق، افغانستان، امارات، قطر، کویت، عمان و بحرین صادر کنیم.