شعار سال:آلایندگی عسلویه موضوعی غیرقابل انکار است و با وجود اینکه این منطقه صنعتی، آورده اقتصادی بسیاری برای کشور دارد؛ اما فقط عوارض آلایندگی‌ها که چیزی جز درد نیست، سهم ساکنان آن است.

 استان بوشهر دارای منابع غنی نفت و گاز است و همین مسئله باعث شده نقش مهمی در اقتصاد ایران داشته باشد تا جایی که این استان و بخصوص منطقه عسلویه را به عنوان قطب انرژی کشور می‌شناسند.

با توجه به اینکه بیشترین منابع نفت و گاز در عسلویه قرار دارند، این منطقه بیشتر از سایر مناطق استان بوشهر در معرض آلودگی‌های زیست محیطی قرار دارد که به واسطه پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های نفت و گاز تولید می‌شوند.

بدون شک این آلودگی‌ها تاثیرات مخرب و جبران ناپذیری بر انسان و محیط زیست دارند و سال هاست که مردم بوشهر (بخصوص ساکنان عسلویه) از این بابت آسیب می‌بینند و به نوعی ناچار به چشیدن دود و آلایندگی‌های زیست محیطی هستند.

عسلویه از نظر صنعتی منطقه‌ای قوی است و آورده اقتصادی بسیاری برای کشور دارد؛ اما این مزایا نصیب مردم نمی‌شوند و فقط عوارض آلایندگی‌ها که چیزی جز درد نیست، سهم مردم است.

طبق تحقیقاتی که پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی بوشهر روی مبتلایان به سرطان ریه و دستگاه گوارشی بر اساس میزان مراجعه و مرگ و میر ساکنان عسلویه انجام داده اند، خطر ابتلا به سرطان ریه ۱/۰۳ بیشتر از سایر مناطق بوده و حتی شیوع انواع سرطان‌ها بین افرادی که در فاصله یک کیلومتری صنایع پتروشیمی ساکن هستند یا کار می‌کنند، ۱ درصد است و سرطان حنجره نیز ۲۳ درصد بوده است.

این آمار نشان دهنده مرگبار بودن آلایندگی‌های عسلویه برای ساکنان منطقه است که جدای از سایر مشکلات پوستی و محیط زیستی که برای آنان پیش آمده، فقط از طریق سرطان این مقدار تلفات می‌دهند.

با این حال، هنوز هم برخی از مسئولان منکر آلایندگی‌های عسلویه هستند و چاره‌ای برای آن نمی‌اندیشند. تا جایی که مهدی زیارتی، رئیس محیط زیست منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوب به جای اینکه وجود این آلایندگی‌ها و تاثیرات مخرب آن‌ها را تایید کند، دی ۹۸ می‌گوید: عسلویه هم مثل تهران آلوده است!

بهتر است، مسئولان جای اینکه با این اظهارات، نمک روی زخم مردم عسلویه بپاشند به فکر چاره‌ای برای حل مشکلات آلایندگی منطقه باشند و بودجه‌هایی که به این بخش اختصاص می‌یابد را صرف کاهش آلودگی‌ها کنند...

البته، فرهاد قلی نژاد، مدیر کل محیط زیست استان بوشهر نیز درباره آلایندگی‌های عسلویه اظهار می‌کند: یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار بودجه برای حل مشکلات آلودگی عسلویه لازم است. این آلودگی‌ها هم جامعه انسانی را تحت تاثیر قرار داده و هم پوشش گیاهی و حیوانی را. آلودگی هوایی در صدر آن‌ها قرار دارد، اما خاک و آبش نیز از دست آلودگی‌ها جان سالم به در نبرده اند.

مدیر کل محیط زیست استان بوشهر معتقد است که مهم‌ترین محور کاهش آلودگی‌های عسلویه، مشعل‌ها و انبار‌های گوگرد و ضایعات و پسماند‌ها هستند که می‌توانند عامل آلودگی هوا در منطقه باشند. از این رو برای کاهش آلودگی ها، باید تمرکز روی این محور‌ها باشد.
مدیر کل محیط زیست استان بوشهر می‌گوید: مهم‌ترین محور کاهش آلودگی‌های عسلویه، مشعل‌ها و انبار‌های گوگرد و ضایعات و پسماند‌ها هستند.

از سویی، مصطفی موذنی، رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان عسلویه، شهریور ۹۸ درباره آلایندگی‌های عسلویه اظهار می‌کند: برخلاف تصور عموم، عمده آلودگی هوا مربوط به پالایشگاه‌ها است نه پتروشیمی ها! و میزان انتشار آلاینده‌های تمام پتروشیمی‌ها در عسلویه به اندازه یک پالایشگاه نیست و با همدیگر قابل قیاس نیستند.

به گفته موذنی، تمام میزان گوگرد و دی اکسید گوگرد منتشر شده از پالایشگاه‌ها است و تنها یک واحد پتروشیمی با انتشار میزان بسیار ناچیزی از دی اکسید گوگرد داریم. همه آنچه تحت عنوان گوگرد و دی اکسید گوگرد در عسلویه و یا کنگان است و عامل اصلی آلودگی در این منطقه مربوط به پالایشگاه‌ها است.

این در حالی است، که عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفته بود که بر اساس کوتا‌هی‌های صورت گرفته مردم عسلویه یا باید بمیرند و یا جابجا شوند و یا صنعت گاز و پتروشیمی ما تعطیل شود.

جدای از این، مسئله پرداخت عوارض آلایندگی به ساکنان این استان حق قانونی مردم است که سال هاست با سهل انگاری و ضعف مدیریتی مسئولان این مهم به درستی اجرایی نشده و هر بار به بهانه‌ای به حالت تعلیق در می‌آید. بوشهری‌ها بار‌ها این مسئله را پیگیری کرده اند، اما به جواب صریحی برای آن نرسیدند.

تا جایی که استاندار بوشهر بهمن ۹۸ می‌گوید: علت تعلیق شدن پرداخت عوارض آلایندگی استان بوشهر ناشی از سهم خواهی یکی از استان‌های همسایه است که ۶ ماه از آن می‌گذرد.

ناگفته نماند، عبدالمجید مصلح، رئیس دانشگاه خلیج فارس بوشهر خرداد ۹۸ درباره مشکلات پالایشگاه عسلویه می‌گوید: مشکلات منطقه عسلویه ناشی از نسنجیدن شرایط در مرحله اولیه راه اندازی و عدم رعایت الزامات زیست محیطی و به ویژه بی توجهی به پیامد‌های تجمعی آلایندگی صنایع است.

دانشجویان مطالبه گر و دغدغه‌مند استان بوشهر نیز به این موضوع ورود کردند و به آن بی تفاوت نبودند. این قشر مطالبه گر در نامه‌ها و بیانیه‌های متعدد مخالفت خود را با درصد بالای آلایندگی پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های عسلویه اعلام کردند. حتی مسئول سابق بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر تیر ۹۸ در این باره ابراز می‌کند: اثری که آلاینده‌های پالایشگاه عسلویه بر مردم و محیط زیست منطقه بر جای گذاشته، بسیار زیان بارتر و شدیدتر و غیر انسانی‌تر از آن است که با چند ده میلیارد یا چند صد میلیارد قابل جبران باشد. قطعا تقسیم و استفاده درست از عوارض آلایندگی، مسئله مهمی است که مسئولان مربوطه باید نسبت به آن پاسخگو باشند و عملکرد خود را شفاف کنند، اما نباید فراموش کرد که مسئله اصلی، «تولید آلاینده‌ها» است.
مسئول سابق بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر می گوید: اثری که آلاینده‌های پالایشگاه عسلویه بر مردم و محیط زیست منطقه بر جای گذاشته، بسیار زیان بارتر و شدیدتر و غیر انسانی‌تر از آن است که با چند ده میلیارد یا چند صد میلیارد قابل جبران باشد.

جدای از این مسئله، برای مشخص شدن تاثیر این آلودگی‌ها بر محیط زیست عسلویه به گفتگو با علی محمد صنعتی، عضو هیئت علمی گروه پژوهش محیط زیست دانشگاه خلیج فارس بوشهر و رئیس پژوهشکده خلیج فارس پرداختیم. صنعتی می‌گوید: منطقه پارس جنوبی وضیعت خوبی از نظر مالی و انرژی برای استان بوشهر و ایران ایجاد کرده، اما آلودگی‌های زیست محیطی نیز وجود دارد و تحقیقاتی در ارتباط با اثرات زیست محیطی این صنایع، انجام شده است.

حواشی آلایندگی‌های عسلویه

عضو هیئت علمی دانشگاه خلیج فارس بوشهر می‌افزاید: پژوهش‌هایی در زمینه تاثیرات فلزات سنگین که از طریق هوا و جریانات دریایی وارد این منطقه شده، صورت گرفته و همچنین تحقیقاتی دیگر از تاثیرات اتمسفر و هوایی که فلر‌ها بر روی گیاهانی که در منطقه کاشت شده بود انجام شده که نتایج تحقیقات نشان می‌دهد، در گیاهان، هرچه از ریشه به سمت برگ‌ها می‌رویم مقدار فلزاتی که از زمین دریافت می‌کنند کمتر می‌شود و یکی از فرضیه‌های ما این بود که برگه‌های گیاهان آلودگی کمتری داشته باشند، اما متاسفانه در این پژوهش نتایج برعکس شده بود یعنی ما مقداری برگ گیاهان در فضای سبز منطقه بصورت نمونه برداشتیم و پس از آزمایش مشخص شد مقدار فلزاتی که در آن‌ها وجود دارد به نسبت ریشه و تنه بسیار است و حتی آن را مقایسه کردیم با برگ‌هایی که شسته شده بود، اما متاسفانه در برگ‌های شسته شده نیز میزان آلودگی قابل توجه بود.

صنعتی اذعان می‌کند: پژوهش‌های دیگری در مورد میکرو پلاستیک‌ها انجام دادیم که آن هم با منطقه عسلویه مقایسه کردیم و در این پژوهش از وجود میکروپلاستیک در دستگاه گوارش و بافت ماهیچه‌ای ماهی‌ای به نام کیریپفورک شاهد بودیم. شاید این سوال پیش بیاید که صنایع موجود در عسلویه میکرو پلاستیک تولید نمی‌کنند. اما آلودگی که از طریق پلاستیک ایجاد شده، مستقیما به صنایع مرتبط نیست بلکه به علت حضور پرسنل مستقر در آن صنایع است، که باعث می‌شود پلاستیک وارد رسوبات شده و پس از آن وارد چرخه حیات شود. راه برون رفت از این مسئله حرکت به سمت مدیریت سبز است و ما باید به سمت سبز شدن برویم و به مرحله‌ای برسیم که آلودگی کمتری را وارد محیط زیست کنیم.

در پایان باید گفت، اینکه منطقه عسلویه آلایندگی‌های زیست محیطی بسیاری تولید می‌کند، واقعیتی غیرقابل انکار است که اعتراضات مردمی را نیز در پی داشته است. با این حال مسئولان به این مسئله ورود جدی نداشتند و فقط به موضع گیری‌های خود در این زمینه ادامه می‌دهند تا اینکه راهی برای رفع این مشکل پیدا و فضایی ایجاد کنند که بوشهری‌ها در آن، نفسی تازه کنند.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجو،تاریخ انتشار:26فروردین1399،کد خبر:840093،snn.ir