شعار سال: رنگ حیات و زندگی خانوادگی در محدوده مرکزی تهران سال‌هاست که هر روز با گذر زمان کمرنگ‌تر می‌شود؛ این محدوده هر روز از حضور خانواده‌ها خالی‌تر می‌شود و جای خود را به دفاتر تجاری و فعالیت‌های سود آور می‌دهد.

اگرچه کاربری هر محدوده در طرح تفصیلی هر شهر مشخص شده و کسی حق تغییر کاربری اعم از مسکونی به تجاری یا زراعی به مسکونی را جز با کسب مجوز‌های قانونی ندارد، اما تجاری سازی محدوده مرکزی تهران، سبب شده فضای فعالیت این محلات در روز و شب دو شکل کاملا متفاوت داشته باشد.

فضای روزانه محلاتی، چون بازار تهران، خیابان فردوسی، خیابان انقلاب و یا خیابان خیام و مولوی در هنگام روز مملو از حضور و تردد اصناف تجاری و مشتریان آن‌هاست، اما از حدود ساعت ۱۷ که کسبه کرکره‌ها را پایین می‌کشند و روانه خانه‌هایشان می‌شوند، تاریکی بر این خیابان‌ها پرده می‌گستراند و مشتریان هم فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند.

علت فرار هم خلوت بودن معابر و تبع شکل گیری حس ناامنی است. معتاد‌های شهر که بیشتر، از راه زباله گردی کسب درآمد و امرار مواد و معاش می‌کنند، در پایان ساعت کاری روانه بازار می‌شوند تا از میان سیل انبوه پلاستیک و کارتن و سایر زباله‌های قابل بازیافت که کسبه‌ها دور ریخته‌اند، نوایی تازه کنند و حال خود را توپ کنند.

خلوتی محدوده‌های مرکزی مانند مواردی که پیش‌تر ذکر شد یک درد و تبعات آن همچون حضور معتادان که تاکنون فقط در بازار تهران تبدیل به معضل شده، درد دیگری است که اگر به سرعت درمان نشود، سایر معابری که به هنگام شب خلوت هستند را هم در بر می‌گیرد.

محمد سالاری عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه گسترش فضا‌های تجاری در محدوده‌های مرکزی و تمایل ساکنان برای رسیدن به سود بیشتر سبب شده که آن‌ها املاک خود را به کاربری‌هایی نظیر شرکت و انبار تغییر کاربری دهند، گفت: در طول سال‌های گذشته این تغییر کاربری‌ها با تخلفاتی که در بدنه شهرداری رخ داده صورت گرفته است و معمولا پول‌هایی هم برای این تغییر کاربری‌ها داده شده که لزوما به جیب شهرداری نرفته و متخلفان از آن سود برده اند.

همچنین بشیر حجت نظری عضو شورای شهر تهران در گفتگو با خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا اجرای طرح ترافیک سهمی در خالی کردن محدوده مرکزی شهر از فضا‌های مسکونی داشته است، گفت: اجرای طرح ترافیک هم در کنار بسیاری از عوامل، در خالی شدن این محدوده از فضا‌های مسکونی نقش داشته است.

او با بیان اینکه این وضعیت سبب شده تا در این محدوده‌ها شب‌هایی خلوت و بعضا ناامن را شاهد باشیم، تصریح کرد: این پدیده اصطلاحا شب مردگی نامیده می‌شود و در بسیاری از شهر‌های دنیا تلاش شده تا با ارائه مشوق‌هایی خاص بستر کسب و کار‌هایی مانند کافه رستوران‌ها که در شب هم فعالیت دارند، مهیا شود تا در اثر مراجعه جمعیت و شلوغ شدن معابر امنیت به این فضا‌ها بازگردد.

اگرچه این اقدام می‌تواند اندکی از درد خلوتی این محلات در هنگام شب بکاهد، اما جمعیتی که در این محدوده سکونت داشتند را نمی‌تواند بازگرداند.

به عبارتی برای حل این مسئله باید به سراغ علت آن رفت. اضافه کردن اهرم‌هایی نظیر آنچه در کشور‌های دیگر تجربه شده صرفا فضایی برای کسب و کار شبانه ایجاد می‌کند و اگر روزی صاحب آن کسب و کار یا رستوران درآمد زیادی داشته باشد و بخواهد که زودتر کرکره را پایین بکشد، دوباره همان وضع سابق خواهد بود.

اجرای طرح ترافیک در محدوده مرکزی، تردد ساکنان با خودروی شخصی را هزینه زا کرده و سبب شده مهاجرت از این مراکز با هدف کاهش هزینه‌ها شکل گیرد و امروز شاهد پدیده‌ای به نام شب مردگی باشیم که خود تبعاتی همچون حس ناامنی و تجمع بزهکاران اجتماعی در این محدوده‌ها را در پی داشته است؛ اما پیروز حناچی شهردار تهران نسخه‌ای برای شب‌های مرده نوشته که می‌تواند آن را زنده کند.

پیروز حناچی شهردار تهران در گفتگو با خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، با بیان اینکه شب مردگی فقط معضل تهران نیست و همه شهر‌های بزرگ آن را تجربه می‌کنند، گفت: راه مقابله با این پدیده این است که توجه بیشتری به سطوح مسکونی شود و اجازه تغییر کاربری هم داده نشود.

شهردار تهران تصریح کرد: بخش‌های مرکزی بازار تهران سال‌هاست که خالی از سکنه شده است و حتی خارج از بازار نظیر لاله زار و توپخانه، طی مطالعه‌ای مشخص شد فقط یک خانواده در آنجا زندگی می‌کنند.

او افزود: بها دادن به بخش‌های مسکونی و جلوگیری از تغییر کاربری موجب حفظ بافت مسکونی می‌شود.

حناچی خاطرنشان کرد: جهت گیری ما این است که با حضور بیشتر اقامت به شکل دائم و موقت این مسئله را حل کنیم.

باید دید آیا نسخه‌ای که شهردار تهران برای درمان شب مردگی پیچیده توان اجرایی شدن دارد و اگر اجرا می‌شود، قادر به درمان هم هست یا خیر؟ خواسته و انتظار عمومی شهروندان بازگشت حیات و زندگی به بافت مرکزی شهر و شکل گیری دوباره فضا‌های امن اجتماعی در هنگام شب است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار: 5 خرداد 1399، کد خبر: 7365325، www.yjc.ir