شعار سال: تولید علم یکی از مسائل مهم و راهبردی برای کشور محسوب می‌شود که عصاره آن می‌تواند از دلِ دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و تحقیقاتی بیرون بیاید؛ یکی از تشکل‌هایی که می‌تواند به موضوع تولید علم ورود جدی پیدا کند، انجمن‌های علمی دانشجویی است که فعالیت آن‌ها کمتر رسانه‌ای می‌شود.
با توجه به اهمیت نقش دانشجویان در توسعه علم و فناوری کشور و توجه کافی نکردن نهاد‌های متولی در پیشگیری از پرداخت سطحی به ترویج و توسعه علم در جایگاه حقیقی آن، ما را بر آن داشت تا در راستای سیاست ذاتی خود در سلسله گفتگو‌هایی پای صحبت رؤسای دانشگاه، اساتید، نخبگان و دانشجویان بنشینیم و با ارائه راهکار‌هایی به مسائل و چالش‌های انجمن‌های علمی در دانشگاه‌ها بپردازیم.
در این گفتگو میزبان صادق برازجانی، دبیر انجمن علمی دانشجویی بهداشت روان دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان (انیستیتو روانپزشکی تهران) دانشگاه علوم پزشکی ایران هستیم که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید.

نحوه آشنایی و علاقه شما به حضور و فعالیت در انجمن‌های علمی چگونه آغاز شد؟
برازجانی: در حال حاضر دانشجوی کارشناسی ارشد هستم که دبیر انجمن علمی شدم. اما علاقه من به انجمن‌های علمی به سال اول دوران دانشجویی برمی‌گردد که دانشجوی کارشناسی دانشگاه شیراز بودم.
وقتی در جلسه معارفه دانشجویی حاضر شدیم، اعضای انجمن‌های علمی دانشگاه در مقابل سایر دانشجویان قرار گرفتند و به معرفی خود و فعالیت‌هایشان پرداختند و من از آن موقع به بعد، علاقه پیدا کردم که در انجمن‌های علمی دانشجویی فعالیت کنم. کسب دانش آزادانه و پویا همراه با فعالیت‌های گروهی چیزی بود که نظر من را به خود جلب کرد و تصمیم گرفتم در انجمن‌های علمی دانشجویی که بازوی تولید علم در دانشگاه‌هاست، شرکت کنم.

انجمن علمی چه نقشی می‌تواند در پیشرفت علمی کشور ایفا کند؟
برازجانی: انجمن‌های علمی دانشجویی به دلیل داشتن ماهیت دانشجویی، نقش مهمی در ارزیابی، شناسایی و کامل کردن شکاف‌ها و خلأ‌های علمی، آموزشی و فرهنگی دانشگاه‌ها دارند و می‌توانند در پیشرفت علمی کشور مؤثر باشند. البته مسئولان مربوطه باید این انجمن‌ها را در موانع و مشکلات موجود حمایت و پشتیبانی کنند.

 

تأسیس انجمن‌های علمی وزارت بهداشت سن بالایی ندارد
رویکرد وزارت بهداشت را در خصوص حمایت کردن از انجمن‌های علمی دانشجویی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
برازجانی: از رویکرد وزارت بهداشت درباره حمایت از انجمن‌های علمی اطلاعی ندارم، اما انجمن‌های علمی در دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی ایران، توسط اساتید و مسئولان مربوطه حمایت می‌شود.
البته تأسیس این انجمن‌ها در دانشگاه‌های علوم پزشکی معمولاً سن بالایی ندارد و امیدواریم در آینده شاهد به بار نشستن فعالیت انجمن‌های علمی وزارت بهداشت باشیم.

استفاده برخی مسئولان از فعالیت انجمن‌های علمی برای بیلبورد تبلیغاتی دانشگاه!
آسیب‌ها و چالش‌های انجمن‌های علمی دانشجویی چیست؟
برازجانی: طبق تجربه پنج ساله فعالیت در انجمن علمی، آسیب‌ها و چالش‌های مختلفی را دیده‌ام که به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنم. آشنا نبودن دانشجویان عضو انجمن علمی با منابع مالی، معنوی و امکانات و بخش‌های مختلف دانشگاه، عدم امکان دسترسی به مراکز خدماتی، کانون‌های علمی و ارگان‌های همکاری‌کننده با دانشگاه و کمبود رویداد‌ها و نشست‌های دوستانه علمی و فرهنگی از جمله عواملی است که انگیزه دانشجویان را برای فعالیت در انجمن‌های علمی کاهش می‌دهد.

دوراهی انجام کار‌های پژوهشی و درسی که منافع شخصی برای فرد دارد یا انجام فعالیت‌های انجمنی که منافع آن بیشتر برای دانشکده و سایر دانشجویان است، یکی از دغدغه‌های قشر دانشجو محسوب می‌شود. دانشجوی کارشناسی ارشد، دغدغه بسیاری برای پیدا کردن شغل دارد و ممکن است وقت زیادی برای فعالیت در انجمن علمی نگذارد و به دنبال کار تحقیقی درآمدزا در خارج از دانشگاه باشد.
مسئولان دانشگاهی باید برای جذب دانشجو در انجمن علمی و تشویق به کار جمعیِ علمی، فکر اساسی و جدی کنند تا جوان پرانگیزه و پرشور دانشجو با رغبت و علاقه در انجمن علمی دانشجویی حاضر شود.
تأکید مسئولان دانشگاه نسبت به گزارش‌دهی از سوی انجمن‌های علمی، عدم حمایت مادی و معنوی از آنان و استفاده از فعالیت دانشجویان به مثابه یک بیلبورد تبلیغاتی! از موارد ناخوشایندی است که دانشجویان عضو انجمن‌های علمی گلایه می‌کنند.
همچنین ملزم نبودن اعضای انجمن علمی برای همکاری یکی دیگر از چالش‌هاست، به طوری که در ابتدا چند نفر برای فعالیت در انجمن علمی انتخاب می‌شوند، اما کم کم که به اواسط نیمسال تحصیلی نزدیک می‌شویم شاهد ریزش اعضا هستیم و در برخی انجمن‌های علمی فقط دبیر می‌ماند!

ضرورت افزایش بازدید انجمن‌های علمی از مراکز مهم علمی و پژوهشی

 

چه راهکاری برای تقویت انجمن‌های علمی در دانشگاه‌ها وجود دارد؟
برازجانی: حمایت و پیگیری مسئولان فرهنگی دانشجویی، می‌تواند اثرگذاری بسیاری در افزایش برگزاری و سرعت برنامه و رویداد‌های علمی داشته باشد که البته برخی از مسئولان این موضوع را وظیفه خود نمی‌دانند!

اختصاص دادن بودجه مشخص و شفاف سالانه برای انجمن‌های علمی یکی از راهکار‌های تقویت این انجمن‌هاست که هر چقدر هم کم باشد با توجه به هزینه بربودن برنامه‌ها هزینه مالی دانشجویان را کم می‌کند و شاهد استقبال بیشتر آنان از انجمن‌های علمی هستیم؛ فراهم کردن و افزایش امکان بازدید از مراکز مهم علمی و پژوهشی موجود در سطح شهر مطابق با رشته تحصیلی یکی دیگر از راهکار‌های ضروری است که می‌تواند به نگاه دانشجویان وسعت دهد و آنان را در موضوع‌های عملی و کاربردی در پژوهش و طراحی برنامه‌های دانش‌بنیان کمک کند.
همچنین برگزاری گردهمایی‌های درون دانشگاهی و برون دانشگاهی که در آن انجمن‌های مختلف با توانمندی‌های یکدیگر آشنا شوند و بتوانند در برگزاری برنامه‌ها از هم کمک بگیرند، یکی دیگر از راه‌های تقویت انجمن علمی است و باید افزایش پیدا کند.

برای اینکه انجمن‌های علمی دانشجویی فارغ از برگزار کردن کارگاه‌ها و سمینار‌های آموزشی به تولید علم و حل مسائل کشور از طریق علم روی بیاورند، چه کاری باید انجام دهند؟
برازجانی: کمک گرفتن از اساتید خبره دانشگاه، استفاده از قابلیت‌ها و توانمندی‌های دانشجویان دکتری، معرفی شرکت‌های دانش‌بنیان، ایجاد کارگروه‌های مختلف با سرپرستی یکی از اساتید با تجربه در موضوع‌های مختلف تخصصی و برگزاری اتاق فکر متشکل از اساتید، فعالان آن حوزه و دانشجویان از جمله اقداماتی است که انجمن‌های علمی باید انجام دهند تا بتوانند برای مسائل کشور و مسئله‌محوری در دانشگاه‌ها راهکار ارائه دهند.

اقدامات انجمن علمی بهداشت روان دانشگاه علوم پزشکی ایران

درباره انجمن علمی دانشجویی بهداشت روان دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان (انیستیتو روانپزشکی تهران) دانشگاه علوم پزشکی ایران توضیح دهید. چه کار‌هایی در این انجمن علمی انجام شده است؟
برازجانی: در روز دوم اردیبهشت ۹۸ با تأسیس انجمن علمی دانشجویی بهداشت روان از سوی دانشگاه علوم پزشکی ایران به‌طور رسمی موافقت و این انجمن در روز ۲۳ خرداد سال گذشته پس از برگزاری انتخابات دانشجویی تشکیل شد.

هدف این انجمن، توانمندسازی و ارتقای مهارت دانشجویان روانشناسی در یک جو دوستانه است. به همت اعضای فعال انجمن علمی بهداشت روان، مساعدت انجمن‌های دیگر دانشکده و با استفاده از قابلیت‌ها و توانمندی‌های دانشجویان دکتری، سه کارگاه مهارت‌آموزی، مشاوره ازدواج و طلاق و فرزندپروری ویژه روانشناسان برگزار شد.
همچنین برگزاری آموزش مهارت زندگی در هفت خوابگاه دخترانه و پسرانه دانشگاه علوم پزشکی ایران توسط دانشجویان ارشد روانشناسی و برگزاری یک جلسه نقد و روان‌درمانی گروهی بر اساس نمایش فیلم و طراحی و تولید پنج کلیپ و پادکست برای ارتقای سلامت روانی و کاهش پریشانی عموم مردم در شرایط قرنطینه و بحران کرونا، از دیگر فعالیت‌های انجمن علمی بهداشت روان در کمتر از یک‌سال گذشته است.

 

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، کد خبر:۴۹۳۷۴۰۷، تاریخ انتشار: ۱۱ خرداد ۱۳۹۹، ana.ir