شعارسال: سجاد انتظاری: از نخستین روز‌هایی که اعلام شد تست کرونا چند نفر در ایران مثبت اعلام شده، چند سؤال و یا ابهام در ذهن مردم وجود داشت. از جمله اینکه تاریخ دقیق ورود کرونا به ایران چه روزی بوده است؟ مسئولین اجرایی کشور چه برخوردی با این ویروس داشته اند؟ آیا مسئولین پیش از برگزاری انتخابات دوم اسفند ماه از ورود کرونا به کشور مطلع بوده اند؟ آیا امکان تعطیلی و یا تعویق این انتخابات به دلیل شیوع کرونا وجود داشت؟ این سؤالات و چند سؤال دیگر در این زمینه برای مردم وجود داشت.

اما پس از اینکه از روز شنبه با اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا فعالیت ادارات دولتی به حالت عادی برگشت، مردم ضمن نگرانی از وضع سلامت خود این سؤال را مطرح می‌کنند که در زمینه شیوع و مقابله با ویروس کرونا، و یا فضای عمومی کشور، چه اتفاقی رخ داده که ستاد ملی مقابله با کرونا به این نتیجه رسیده که باید این تصمیم را بگیرد.

پاسخ این سؤالات و علت مبتلا شدن رئیس سازمان مدیریت بحران کشور به کرونا را از اسماعیل نجار پرسیدیم؛ تا شاید بخشی از سؤالات مردم در این زمینه را پاسخ داده باشیم.

آقای مهندس! ضمن تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار داده اید، بفرمایید که کرونا از چه زمانی وارد ایران شد؟

۲۹ بهمن ماه سال گذشته قرنطینه دانشجویانی که از وهان به تهران منتقل شده بودند تمام شد و با برنامه ویژه خاصی با حضور نماینده دبیرکل بهداشت جهانی و وزیر بهداشت ایران، به زندگی عادی برگشتند. این موضوع در رسانه‌ها منتشر شد و همه دیدیم.

کرونا ۳۰ بهمن ۹۸ وارد ایران شده است

روز ۳۰ بهمن ماه وزیر بهداشت اعلام کرد که ما تعدادی از افراد درگیر با این ویروس را شناسایی کرده ایم و متأسفانه این بیماری به کشور ورود پیدا کرده و باید تمهیدات لازم را داشته باشیم.



سازمان مدیریت بحران در آن مقطع چه اقدامی انجام داد؟

ما روز یکم اسفند ماه ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران را به ریاست وزیر کشور و با حضور معاونین وزارتخانه‌های عضو این ستاد، تشکیل دادیم. آنجا ۱۵ مصوبه داشت و وظیفه دستگاه‌های اجرایی مشخص شد و همان روز با ابلاغ صورت جلسه به دستگاه‌های اجرایی مختلف کار ادامه پیدا کرد.

اما به دلیل اهمیت موضوع و اینکه قانون مدیریت بحران کشور مسئولیت در این زمینه را به وزارت بهداشت و درمان داده، آقای رئیس جمهور موضوع را به وزارت بهداشت محول کرد. چون بر اساس بند «ر» ماده ۱۴ قانون مدیریت بحران، آن‌ها وظیفه اصلی را در این زمینه داشتند. بیمارستان‌ها و همچنین امکانات و تجهیزات پزشکی در اختیار آن‌ها است و راهکار‌هایی که می‌شود برای جلوگیری از انتقال یک بیماری اپیدمی در نظر گرفت هم در اختیار آن‌ها است؛ لذا آن‌ها ستاد ملی مبارزه با کرونا را تشکیل می‌دادند و ما هم به عنوان عضو شرکت می‌کردیم. حتی جلسه‌ای که شورای عالی امنیت کشور برگزار شد هم وظیفه را به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دادند. جلسات بسیار زیادی در وزارت بهداشت تشکیل می‌شد. حتی یک جلسه با حضور آقای جهانگیری حدود پنج ساعت ادامه پیدا کرد.

اما در ادامه شخص آقای رئیس جمهور به عنوان رئیس شورای عالی مدیریت بحران کشور، مستقیما مسئولیت را بر عهده گرفت و همه شخصیت‌های اجرایی که مربوط بودند از جمله وزیر کشور در این جلسات حضور داشتند.

در ستاد ملی مقابله با کرونا کمیته امنیتی به وزارت کشور محول شد. بحث‌هایی نظیر فاصله اجتماعی یا بستن اماکن و کنترل عبور و مرور در محدوده معاونت امنیت بود. معاون امنیتی وزیر کشور مسئول این کار شد و در استان‌ها استانداران و در شهر‌ها فرمانداران به عنوان رئیس ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران مدیریت این جلسات را در دست گرفتند.



علت تعطیل نشدن انتخابات مجلس به دلیل شیوع کرونا

همان طور که اشاره کردید، مسئولین کشور ما ۳۰ بهمن ماه از ورود این ویروس به کشور مطلع شده اند؛ لذا سؤالی که خیلی افراد می‌پرسند این است که آیا بهتر نبود به دلیل ورود این بیماری اپیدمی انتخابات دوم اسفند ماه به تعویق بیفتد و یا تعطیل شود؟

اولا میزان شیوع این بیماری در حدی نبود که انتخابات را به تعطیلی بکشاند. دوم اینکه وزارت بهداشت و درمان پروتکل‌های بهداشتی برگزاری انتخابات را ابلاغ کرد. از جمله اینکه دستور داده شد انتخابات بدون ثبت اثر انگشت رأی دهندگان انجام شود.



رفتار ویروس کرونا مشخص نیست

یعنی میزان شیوع کرونا آن زمان در حدی نبود که برگزاری انتخابات را تحت الشعاع قرار دهد؟

آن موقع با این حجم شیوع مواجه نبودیم. رفتار این ویروس هم مشخص نبود و هنوز هم نیست. ممکن است اظهار نظر‌هایی انجام شود، ولی رفتار این ویروس هنوز در هاله‌ای از ابهام است. مثلا می‌گفتند با گرم شدن هوا این ویروس از بین می‌رود. اما الآن در خوزستان، جنوب کرمان و سیستان و بلوچستان که هوا به شدت گرم است و طاقت فرسا شده هم این ویروس تازه دارد رشد و نمو می‌کند. الآن خوزستان قرمزترین استان است.

اگر رفتار کرونا برای مسئولین مشخص می‌بود قم قرنطینه می‌شد

یعنی در زمان برگزاری انتخابات رفتار این ویروس خیلی برای کسی مشخص نبود که بتواند تصمیم بگیرد. اگر چیزی که امروز برای وزارت بهداشت و سایر دستگاه‌های متولی روشن‌تر شده، روشن می‌بود طبیعتا قم را قرنطینه بیشتری می‌کردند و تصمیمات ویژه تری در بعضی از نقاط اتخاذ می‌شد.

وقتی فهمیدند، اقدامات پیشگیرانه بزرگی انجام شد. به طور مثال ۳۰ سال مراسم بزرگداشت حضرت امام با آن عظمت و حضور میلیونی اقوام مختلف کشور برگزار شد، ولی امسال این مراسم محدود شده است. همچنین فکر نمی‌کنم بستن حرم امام رضا (ع) از تاریخ شهادت ایشان تا امروز اتفاق افتاده باشد، ولی در عین همه فشار‌ها این اتفاق افتاد.

تعطیلی مساجد و مراسم ها، هتل ها، رستوران‌ها و ... هم علی رغم مشکلاتی که برای مردم به وجود آورد، اتفاق افتاد.



خسارت سنگین کرونا به اقتصاد ایران

میزان خسارتی که کرونا به اقتصاد ایران وارد کرده برآورد شده است؟

من اطلاع ندارم؛ ولی باید خیلی سنگین باشد.



ایثار تیم پزشکی کمتر از رفتن به میدان مین نبود

تلاش‌ها برای کنترل این بیماری را چه طور ارزیابی می‌کنید؟

ایثار و فداکاری تیم پزشکی و مجموعه درمان به اوج خودش رسید و کمتر از رفتن به میدان مین نبود. بیمارستان‌هایی که مبتلایان به کرونا بستری می‌شدند خیلی شدید آلوده بودند، ولی کادر درمان، پزشکی، پرستاری و خدمات درمانی واقعا با تمام وجود ایستاد و ده‌ها نفر به شهادت رسیدند. من خودم مبتلا شدم و هفت روز در بیمارستان بستری و از نزدیک شاهد این تلاش‌ها بوده ام.



با نبود من مدیریت بحران کشور تعطیل نمی‌شود

یکی از اخبار پر حاشیه کرونا ابتلای شما به کرونا بود. مردم می‌گفتند رئیس سازمان مدیریت بحران کشور به یک بحران مبتلا شده است.

این موضوع خیلی مهم نیست. برای اینکه ما جانشین و همچنین مسئول بالاتر داریم. ممکن است جایی زلزله بیاید و ما آنجا باشیم و اولین نفری باشیم که جان خودش را از دست می‌دهد. یعنی مدیریت بحران کشور به خاطر عدم حضور من تعطیل نمی‌شود. مدیریت بحران یک روال و سیستمی است که ادامه پیدا می‌کند.



چرا ادارات دولتی از شنبه به حالت عادی بر می‌گردند؟

امروز در زمینه شیوع بیماری کرونا چه تغییری به وجود آمده که ستاد ملی مقابله با کرونا به این نتیجه رسیده که باید یک سری از محدودیت‌ها را بردارند؟

من فکر می‌کنم سطح آگاهی مردم خیلی بالا رفته و رفتارشان خیلی متناسب مبارزه با این ویروس شده است. یعنی استفاده از ابزار و لوازم لازم مثل ماسک و رعایت فاصله اجتماعی به حد قابل قبولی رسیده است. این رفتار مردم یکی از دلایل عوض شدن تصمیمات است.

نکته دوم این است که به نظر می‌رسد ویروس کرونا شدت و حدّت اولیه خود را از دست داده است. اما در این مورد نیز آگاهی مردم بسیار تأثیرگذار بوده است.



خسارت‌هایی که کرونا به بخش‌های اقتصادی کشور ما وارد کرده هم در این تصمیم تأثیر داشته است؟

حتما تأثیرگذار است. ممکن است خیلی از افراد جامعه به دلیل بیکار شدن و یا محدود شدن شرکت‌ها دچار مشکلات عدیده شده و زندگی برای آن‌ها سخت شده باشد. به همین دلیل باید مقداری این چرخ را روان‌تر کنیم تا مشکلات آن‌ها حل شود. گرچه دادن یک وام مختصر به مردم و یک سری مساعدت‌ها از جانب مردم و دستگاه اجرایی مثل مهلت دادن به وام‌ها هم تأثیرگذار هست. یعنی اقداماتی شد که بخشی از تبعات این موضوع جبران شود؛ ولی بخشی هم اجتناب ناپذیر است.

برکات سیل ۹۸ برای اقتصاد ایران

البته «خداوند گر ز حکمت ببندد دری/ ز رحمت گشاید در دیگری». به عنوان مثال سیل فروردین ماه ۹۸ خیلی خسارت وارد کرد. ولی برکات این آب زیاد بود. مثلا سرانه برنج ما در سال برای هر نفر ۳۵ کیلو است. ما بر اساس جمعیت کشور ۲.۹ میلیون تن برنج لازم داریم. بعد از سیل سال گذشته ۲۳۴ درصد برنجکاری در سطح کشور افزایش پیدا کرد و به ۸۳۴ هزار هکتار در کشور رسید و تولید برنج ما ۲.۹ میلیون تن شد. یعنی امسال در تولید برنج به خودکفایی رسیده ایم.

شما به این همه دام داخل کشور نگاه کنید. تولید هر کیلوگرم گوشت ۱۸ هزار لیتر آب نیاز دارد. یعنی نهاده‌هایی که باید تولید شود تا این حیوان بخورد و گوشت تولید کند این میزان آب نیاز دارد. امروز علوفه را در سطح مراتع کشور ملاحظه می‌کنید.

همچنین یکی از نگرانی‌های ما در بحث خشکسالی از بین رفتن جنگل زاگرس بود؛ بلوط‌ها داشتند از بین می‌رفتند. پول می‌دادیم که مقداری چاله کنار بلوط‌ها بکنند و با سختی و هزاران مشقت مقداری آب به آن‌ها بدهند تا از بین نروند. امروز سرسبزی را در زاگرس به وضوح می‌بینید.

حدود ۶۰۰ شهر، شهر‌های بزرگ و مراکز استان‌های ما تنش آبی داشتند. امروز ۲۵۰ سدّ ما بیش از ۷۵ درصد پر آب شده اند. حدود ۶۷ تالاب‌ها ما پر آب شده است. تراز دریاچه ارومیه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۱ سانتی متر بالاتر آمده است. همچنین در بحث ابربحران ریزگردها، ما امسال از داخل ایران مشکل خاصی نداشته ایم.

اگر در تهران زلزله اتفاق بیفتد قابل جمع کردن نیست.

ولی خسارت هم بود که خوشبختانه با همت دولت و تأکید مقام معظم رهبری بخش اعظمی از این خسارت‌ها جبران شد. عمدتا خانه‌ها بازسازی و نوسازی شده و مقدار کمی باقی مانده که انجام می‌شود. امیدواریم همواره خداوند باران رحمتش را بر این سرزمین بباراند و با هیچ حادثه دیگری ما را امتحان نکند؛ بالاخص زلزله و به ویژه در تهران. چون وقتی زلزله در کلانشهر اتفاق بیفتد حقیقتا قابل جمع کردن نیست.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از جماران، کد خبر:۱۴۴۰۳۲۲، تاریخ انتشار: ۱۲ خرداد ۱۳۹۹، www.jamaran.news