شعارسال: برخلاف تصورى که از زندگى در شهرک غرب و ساکنان شهرنشین منطقه ۵ داریم. در دل این محله هاى مدرن مکتب الامام علی ابن ابی طالب راهى به زندگى معنوى شهرنشینان تهران باز کرده است. این قلب معنوی که در سینه منطقه ۵ میتپد، فضایی مخلوط از سنتی و مدرن دارد، پنجره های چوبی و فضای فرش شده کلاسها شما را به یاد مکتبهای قدیم میاندازد، از طرف دیگر سه طبقه با پلههای گردان و حوض در حیاط، امروزی ساخته شده است.
زمان و چرایی تأسیس مدرسه علمیه الامام علی ابن ابی طالبحجت الاسلام و المسلمین محمد پیکری که مدیریت حوزه علمیه الامام علی ابن ابی طالب را برعهده دارد، درباره زمان و چرایی تأسیس این مدرسه میگوید: حوزه علمیه الامام علی ابن ابی طالب از سال ۱۳۸۶ به دست آیت الله هاشمی تبریزی به عنوان موسس حوزه تأسیس شد. مجوز این حوزه از ابتدا، مجوز سطح عالی بوده یعنی ما شش سال اول طلبگی که سطح یک است را نداریم و از سال هفتم که طلبهها وارد سطح دوم، سوم و چهارم میشوند، شروع میکنیم بنابراین یک مدرسه عالی محسوب میشود.
وی ادامه میدهد: شش ماه اول سال تأسیس، فرد دیگری مدیر این مدرسه بود و من عضو هیات امنا بودم، ولی از سال تحصیلی ۸۷-۸۸ تاکنون یعنی یازده سال است که توفیق داشتم خدمتگذار طلاب باشم.
وی در مورد اینکه به چه دلیل نام این مدرسه علمیه را الامام علی ابن ابی طالب گذاشته شده، اظهار میکند: آیت الله هاشمی تبریزی که مسجد بزرگ الامام علی ابن ابی طالب در شهرک غرب را تأسیس کردند و زیر مجموعههای بسیاری دارد مانند درمانگاه و کتابخانه عمومی الامام علی ابن ابی طالب، صندوق قرض الحسنه و حوزه علمیه به همین نیز نام دارند، به این علت که ایشان یک ارادت ویژه به حضرت علی (ع) دارند، ایشان در دوران تحصیلی و جوانی رابطه قلبی میان خود و امام علی (ع) برقرار کرده و حال که توانسته خدمتی کند، همه خدمات خود را به نام امیرالمومنین مزین کرده بنابراین نام حوزه هم گذاشته الامام علی ابن ابی طالب.
حضرت علی (ع) سر منشأ تمام علوم هستند
وی اضافه میکند: از لحاظ اندیشه شیعی ما به شدت به این حدیثی که اتفاقاً هم شیعه و هم سنی نقل کرده، پایبند هستیم که رسول خدا فرمودند: «أنَا مَدینَهُ العِلمِ و عَلیٌّ بابُها؛ من شهر علم هستم و علی دَر آن». فقط این نیست که ما اسم مدرسهها و مراکز علمی را امیرالمومنین یا علی ابن ابی طالب بگذاریم، واقعیت این است که ما در تمام علوم میبینیم که سر منشأ امیرالمومنین بوده است، مثلاً ادبیات در دو بخش علمی و محاورهای است، ادبیات محاورهای با پیدایش انسان و گویش به وجود آمده که ابتدا گفتار بوده و بعدها نوشتار شده و مردم همانطور که میگویند، مینویسند. قوانین ادبیات عرب هم بخشی که علم شده سر منشا آن امیرالمومنین است، تا قبل از امیرالمومنین شعرا شعر میگفتند وزن و قافیه داشته، ولی کسی نمیآمده علم ادبیات را دسته بندی کند و بگوید که علم محاوره مردم چیست.
روزی یک نفر داشت آیه قرآن را به اشتباه میخواند، امام علی (ع) صدایش کرد و به او خواندن صحیح را یاد داد و فرمودند کلمه سه قسم فعل، اسم و حرف است در واقع ایشان اقسام ادبیات را تبیین کردند بنابراین منشأ فقه، اصول، علوم مهم و تفسیر امیرالمومنین است. فرموده پیامبر (ص) که من شهر علم هستم و علی دَر آن، شعار نبوده بلکه بیان یک واقعیت است.
مذاهب اصلی اهل سنت را که بررسی کنید به افراد ختم میشود، مثلاً مذهب مالکی به مالک بن انس، مذهب حنبلی به احمدبن حنبل و مذهب شافعی به امام شافعی ختم میشود و تمام مذاهب اهل سنت یا مستقیماً یا با واسطه شاگرد امیرالمومنین بودند و خودشان هم افتخارشان این است که مسایلی از امام علی (ع) یاد گرفتند.
اعتقاد آیت الله هاشمی تبریزی به امام علی (ع) عملیاتی است به همین دلیل ایشان درس خارج فقه هم که میفرمایند به فرمایشات امام علی (ع) عنایت دارند.
تربیت بیش از ۶۰۰ طلبه در طول یازده سال
وی به تعداد طلاب در حال تحصیل در این مدرسه علمیه اشاره و بیان میکند: در طی این یاده سال، بیش از ۶۰۰ دانش آموخته داشتیم و به طور متوسط هر سال نزدیک ۱۰۰ طلبه درس میخوانند و حدود ۱۶۰ طلبه درس خارج داریم.
تأکید داریم که طلاب از لحاظ دینی موثر باشند
وی تأکید دارد که به طلاب مدرسه علمیه الامام علی ابن ابی طالب یک نکته اخلاقی بسیار مهمی را تأکید میکند و میگوید: مهمترین نکتهای که ما در مدرسه خود بعد از همه آیین نامه ها، بخشنامهها و دستورالعملهای عمومی که برای همه حوزهها وجود دارد، پیگیری میکنیم و سعی داریم در مدرسه به طلاب القا کنیم، این است که از لحاظ دینی موثر باشند.
بسیاری از کارهاست که غیر طلبه هم میتواند انجام دهد، اما بسیاری از کارها مختص طلبه و روحانی است، اگر در جامعه ما هر کسی کار خود را انجام دهد، جامعه جهش دیگری در همه بخشها پیدا میکند، اما اگر هر کسی کار خود را نکند و وارد کار دیگری شود، هم کار خود و هم کار دیگران را خراب کرده است؛ بنابراین ما سعی میکنیم به طلاب القا کنیم که ابتدا وظایف مختص به طلبگی را به خوبی یاد بگیرند.
برگزاری برنامه فوق العاده مهارت افزایی برای طلاب
طبق آیین نامه که در اختیار مدارس است، اجازه داریم برنامه فوق العادهای برای طلاب داشته باشیم تا درسی را متناسب با نیاز محیط مدرسه بگذاریم، یکی از درسهایی که هر هفته برای طلاب داریم، مهارت افزایی است، منظور ما از مهارت افزایی، مهارتهای طلبگی است. شاهدیم حتی برخی از روحانیون با سواد که دانشگاه رفتند و حوزه درس خواندند، مهارتهای طلبگی را ندارند که خیلی جای تأسف دارد.
در این کلاسها سعی بر این است که طلبه همزمان با به دست آوردن عمق علوم، مهارتهای طلبگی را نیز به دست آورد تا بتوانند با مردم ارتباط برقرار کنند و موثر واقع شوند، اگر کسی کوه علم باشد، ولی نتواند با مردم ارتباط برقرار کند و نیازهای دینی و معنوی مردم را پاسخگو باشد و حتی روخوانی قرآن آموزش دهد و چند حدیث بخواند و کارهای روتین طلبگی را انجام دهد، بدین معنی است که ما وظیفه خود را به درستی انجام ندادیم.
بسیاری از کارهاست که مختص طلبگی است و طلبه باید بداند. اگر کسی بخواهد ازدواج کند یا طلاق بگیرد یا از دنیا رفته یا در گوش نوزاد اذان و اقامه بگویند، ممکن است که غیر طلبه هم بتوانند این کار را انجام دهند، ولی نگاه مردم این است که این اقدامات مختص به روحانیت است، حال اگر یک روحانی نتواند چنین کند، چقدر زشت است! بنابراین ما مهمترین مسالهای که پیگیری میکنیم این است که کارهای اصلی طلبگی در کنار همه فعالیتها و مسایل روز و تکلیفهای علمی گم نشود.
کادر و اساتید مدرسه سعی دارند که امیدوار باشند تا بتوانند دیگران را امیدوار کنند، در بهترین حالت باید خود را برای واسطه فیض بودن آماده کنیم و بتوانیم به یکدیگر القا و یادآوری کنیم که ما منشأ اثر نیستیم و واسطه اثر هستیم. اگر در جامعه هم طلبه ما قاضی و رییس فلان تشکیلات شد، دیگر متکبر نمیشود و گمان نمیکند که اوست که عالم را تغییر میدهد لا مُوَثِّرَ فِی الْوُجودِ إلاّ اللَهُ؛ لذا سعی میکنیم به طلاب القا کنیم و به یکدیگر تذکر دهیم که در بهترین حالت اگر کار را خراب نکنیم، میتوانیم واسطه فیض باشیم.
پیش شرط ورود به مدرسه علمیه الامام علی ابن ابی طالبحجت الاسلام پیکری ورود طلاب به مدرسه علمیه الامام علی ابن ابی طالب را با پیش شرطهایی ممکن میداند و میگوید: طلبه برای ورود به این مدرسه علاوه بر اینکه باید درسهای گذشته را خوب خوانده باشد، اگر رزومه علمی وی نواقصی داشته باشد نمیتواند ثبت نام کند و ابتدا باید این نواقض را رفع کند. علاوه بر آن یک مصاحبه و گزینش هم داریم که شخصاً با داوطلبان مصاحبه میکنم، چون توانایی من کم است و در عین حال نمیتوانم به همه طلاب خدمتگذاری کنم، برای اینکه بتوانم این خدمتگذاری را درست انجام دهم، سعی میکنم کسانی را انتخاب کنم که اولویت و دغدغه اصلی شخصی و زندگی شان طلبگی باشد، اینطور نباشد که آرمان ها، اولویتها و ارزشها اصلی زندگی اش مسایل دیگر است و در کنار آن میخواهد برای اطلاعات شخصی درس هم بخواند. سعی میکنم کسانی را انتخاب کنم که اولویت اولشان خدمت به مکتب و دین باشد.
حجت الاسلام پیکری اگرچه مدیر مدرسه علمیه الامام علی ابن ابی طالب است، اما رابطهای بسیار گرم و صمیمی با طلاب دارد، در حین ورود به مدرسه به اتاقی که طلاب در آن جمع بودند و در مورد سوالات امتحان با هم گفتگو میکردند، وارد شد و با آنها صحبتی صمیمانه داشت و حتی به شوخی گفت: ۹۰ درصد سوالات امتحان همین موضوعاتی است که دارید همین الان در مورد آن صحبت میکنید. سپس خطاب به طلاب گفت، نگران نباشید، موفق خواهید شد.
وقتی طلبه مشکل مردم را مشکل خود نداند، چطور میتواند علاج دینی و راه حل خدایی داشته باشد همین مشی و روش حجت الاسلام پیکری موجب شد تا از او سوال کنم، چرا مانند بسیاری از افراد تنها مسئولیت مدیریت خود را انجام نمیدهد و درگیر مسایل اقتصادی، خانوادگی و بسیاری از مسایل دیگر زندگی شخصی طلاب میشود؟ که پاسخ داد: هر کسی به مدیریت نگاه خاص خود را دارد، من فکر میکنم مدیر بودن یعنی اداره مجموعه با همه خصوصیات آن، یک مجموعه انسانی نمیتواند رابطه اش اینگونه باشد که بگوید مشکل تو مشکل من نیست به خصوص در مکتب تشیع، نهایت درسهایی که ما میخوانیم و میدهیم این است که حس انسان دوستی را برای رضای خداوند تقویت کنیم در این صورت چطور میتوان در محل تحصیل که مکان رشد طلبه است، به گونهای رفتا رکنم که بگویم مشکل شما مشکل من نیست، ایشان میخواهد فردا در جامعه امام جمعه، امام جماعت، قاضی، استاد دانشگاه و مسئول فرهنگی یک تشکیلات شود، وقتی مشکل مردم را مشکل خود نداند و نسبت به این مشکلات درک و احساس نداشته باشد، چطور میتواند علاج دینی و راه حل خدایی داشته باشد.
زمانی که مدیر شدم یک تار موی سفید در صورتم نبود، اما در این یازده سال برعکس شده و هر کسی که مدت طولانی من را ندیده، امروز که میبیند باورش نمیشود که در این مدت تا این حد پیر شده باشم، علت آن هم این است که من در معرض مشکلات طلبهها هستم و خودم را کنار نمیکشم و عقیده دارم که طلاب در مدرسه از استاد و مدیر یاد میگیرند، اگر بتوانم به وظایفم عمل کنم و آنها را درک کنم، آنها هم در جامعه، مسجد، شهر و محل مأموریت دینی خود میتوانند مردم را درک کنند و دیگر روحانیت یک تافته جدا بافته نمیشود.
ارتزاق طلاب از بودجه دولتی نیستالبته این کار بسیار سخت است من بسیاری از روزها نمیفهمم چطور صبح شب میشود و نمیفهمم هفته چطور میگذرد به خاطر اینکه هر طلبه تعداد زیادی مشکلات دارد که ضربدر تعداد طلبهها میشود، این مشکلات مختص به مشکل آموزشی نیست، مشکل تربیتی، خانوادگی، اقتصادی است که این مشکل عمومی میباشد. طلبهها قشری هستند که مظلومترین و زبان بستهترین افراد جامعه میباشند. کمترین درآمد را دارند، طلاب شهریه میگیرند، اما این شهریه بدین معنی نیست که دانشجوها شهریه میدهند و طلاب میگیرند، طلبه تا آخر عمر و بدون بازنشستگی، خود را وقف خدمت دینی و علمی به مردم میکند و در ازای این اقدام باید مبلغ حداقلی برای رفت و آمد به او پرداخت شود که از سهم امام و وجوهات شرعی است و بودجه دولتی نیست، از افتخارات روحانی شیعه این است که نان خور دولت نیست، بودجههایی که در رسانهها پخش میشود که به فلان مرکز داده شده برای ساختمان سازی و بخشهای عمرانی است و به طلاب تعلق نمیگیرد، ارتزاق سُفره طلبه پیش و پس از انقلاب از بودجه دولتی نبوده و نیست.
نماز و روزه استیجاری برای گذران زندگی طلابیکی از راههای امروز کسب درآمد طلبه کم بضاعتی ما این است که با نماز و روزه استیجاری زندگی میکند، یک ماه روزه و یک سال نماز مثلاً سه میلیون تومان، اگرچه این اقدام سختی است، ولی طلبه به دلیل اینکه شغلش این است انجام میدهد.
برخی از اساتید که مقداری متوسطتر هستند به شاگردان خود کمک میکنند و نماز و روزه استیجاری میگیرند و بین خود و طلبه تقسیم میکنند و پولش را به طلبه میدهند. با این دستگیریها و همیاریها روزگار خود را میگذرانند.
مشکلات اقتصادی به مراتب برای طلاب بیشتر استمشکلات اقتصادی که در جامعه کم هم نیست به مراتب برای طلاب بیشتر است، جمع شهریه ثابتی که یک طلبه میگیرد حدود ۴۰۰ هزار تومان است، اجاره رفت و آمد و خوراک هم هست، طلابی داریم که متأهل هستند و دو فرزند دارند، همسر و فرزندان خود را به منزل پدر و مادرشان فرستادند و چند طلبه با هم یک اتاق اجاره کردند و از محل شهریهای که دارند، کرایه را میدهند، صبحها درس میخوانند و بعدازظهرها به کارهای دیگری مثل نگهبانی ساختمان، رانندگی اسنپ، کارگاه نجاری و آهنگری میپردازند. طلبهای داریم که کار تأسیساتی لوله کشی انجام میدهد در حالی که فقط از او خواستیم درس بخواند، ولی نمیتوانیم جلوی کار او را بگیریم برای اینکه هزینهها بسیار سنگین است.
از اقدامات روتین هر ماه، بحث با صاحبخانههای طلاب استیکی از کارهایی که روتین هر ماه انجام میدهم، بحث با صاحبخانههای طلاب است و التماس میکنم چند ماه دیگر صبر کنند تا طلبه وام دریافت کند، اصلاً طلبهای وجود ندارد که قسط نداشته باشد البته این امر فقط شامل طلبهها نمیشود، اکثر مردم اینطور هستند. متأسفانه نظام فاسد بانکی کاری کرده که زندگی برای مردم زیر یوغ است.
وی خبر خوب و امیدوار کنندهای به همه طلابی داد که در مدرسه علمیه الامام علی ابن ابی طالب تحصیل کرده و میکنند و اظهار میکند: هر کسی این مصاحبه را میخواند، بداند که آیندهای هم پشت سر مدرسه علمیه الامام علی ابن ابی طالب است، در حال ثبت کانون دانش آموختگان هستیم تا با یک هویت حقوقی مستقل از حوزه هم افزایی بین توانایی دانش آموختگان مدرسه ما نسبت به مأموریتهای اصلی طلبگی شان به وجود بیاید. این کار برای این است که طلابی که درسشان تمام میشود در مسیر طلبگی بمانند. این کانون دانش آموختگان که طلاب دور هم گرد میآیند میتواند در آینده مجتمع فرهنگی و آموزشی داشته باشد، از مهدکودک و ابتدایی و دبیرستان کار تعلیم و تعلم انجام دهد. این کانون بعدها میتواند دانشگاه و حوزه علمیه تأسیس کند و اقدامات فرهنگی مثل فیلم سازی داشته باشد. به طور کلی در همه زمینههای اثرگذاری دین و مذهب میتواند نقش داشته باشد. در ضمن آن میتوانند تعاونی مصرف و مسکن داشته باشند که خانوادههای خود و خود را حمایت کنند و در کنار یکدیگر به یک موفقیتهایی برسند.
حتی اگر یک سال در این حوزه درس خواندید، عضو کانون میشویدحجت الاسلام پیکری در پایان میگوید: این کانون در شرف ثبت است و اساسانامه آن نوشته شده و این مژدهای است برای کسانی که این مصاحبه را میخوانند و بدانند که ما طلبهها را رها نمیکنیم. هر کسی که حتی یک سال در این مدرسه درس خوانده میتواند عضو کانون دانش آموختگان حوزه علمیه الامام علی ابن ابی طالب باشد.
معاون آموزشی: کارگروههای مختلفی تشکیل خواهد شدحجت الاسلام و المسلمین عبدالرضا زنوزی، معاون آموزشی مدرسه علمیه الامام علی ابن ابی طالب که ساعتی در اولین جلسه امتحان طلاب حضور داشت و برای استراحتی کوتاه به دفترش آمد تا امتحان بعدی شروع شود، در مورد کیفیت و کمیت آموزش در این مدرسه علمیه میگوید: بنده نزدیک به ۱۱ سال است که معاونت آموزش مجموعه حوزه علمیه الامام علی ابن ابی طالب هستم. طلاب این مدرسه در سه سطح دوم، سوم و چهارم مشغول تحصیل هستند یعنی در واقع سطوح عالی حوزه را برای طلاب میگذرانیم. از اساتیدی که استفاده میکنیم جوان و مجرب هستند که بسیاری از این عزیزان هم کرسی استادی را در فضاهای دانشگاههای تهران و اطراف دارند و هم استاد رسمی و مبرز حوزه هستند، با لطف و عنایت تولیت حوزه آیت الله هاشمی تبریزی نوعی جوان گرایی را در حوزه الامام علی ابن ابی طالب ملاحظه میکنید که از اساتید، کار و پرسنل و مجموعه جوان بهرهمند هستیم و به اعتقاد معظم له فارغ التحصیلان این حوزه که برخواسته از این حوزه هستند باید این حوزه را به گردش در آورند.
ما موفقیتهای ارزشمند و چمشگیری در این زمینه داشتیم که در بحث آموزش، اساتید مبرز و چهرهها و شخصیتهای دانشگاهی، قضایی و حقوقی تربیت کردیم و تحویل جامعه دادیم. طلبههایی که در این حوزه از آنان استفاده میبریم طلاب نخبه حوزه هستند و عموماً کسانی هستند که از یک بهره هوشی بالایی برخوردارند.
در سطح دوم نزدیک به ۶۰ طلبه هر سال پذیرش داریم، در سطح سوم نزدیک ۱۵ تا ۲۰ طلبه و در سطح چهارم که درس خارج فقه و اصول حضرت آیت الله هاشمی تبریزی است، پذیرای آموزشی و درسی نزدیک به ۱۵۰ نفر از فضلا و عزیزان هستیم.
سال پیچیدهای را پشت سر گذاشتیم، علی رغم اینکه نزدیک به ۵ ماه از پدیدار شدن بیماری منحوس کرونا میگذرد، همچنان مشکلات آموزشی را پیش رو داشته و داریم. تقریباً از اوایل اسفندماه به دستور مدیریت استان تهران حوزه را تعطیل کردیم و در فضای مجازی کلاسها را پیگیر شدیم و در سامانه مسجد جامع شهرک غرب فضایی را تدارک دیدیم برای عزیزان طلاب و اساتید که بتوانند در دروس حوزه سطح دوم و سوم به صورت مجازی تدریس کنند، تجربه خوب و موفقی بود که اگر وضعیت فعلی جامعه به همین منوال بماند، به ناچار در سال تحصیلی جدید هم مجبوریم فضای آموزشی را به شکل مجازی برگزار کنیم.
وی اضافه میکند: در برگزاری مجازی کلاسهای تدریس، اجازه ندادیم که کیفیت کاهش یابد، چون اساتید به صورت روزانه درس هایشان را ادامه میدادند و طلاب هم استقبال خوبی از کلاسهای مجازی داشتند. مقداری کار برای طلبه و استاد سختتر و دشوارتر شد، ولی سعی کردیم که این کیفیت کاهش پیدا نکند.
به طلاب و اساتید و سایر افراد تأکید شده که از بدو ورود به حوزه به طور مکرر مسایل بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنند که تا به امروز در این زمینه هم به مشکلی بر نخورده ایم و امیدواریم خاوند توفیق دهد و بتوانیم سال جدید را با شرایط بهتر و ایمنتر از امروز برگزار کنیم.
وی در مورد برنامه آموزشی پیشرو حوزه علمیه الامام علی ابن ابی طالب میگوید: طبق جلساتی که با مدیریت و هیأت امنا مجموعه حوزه داشتیم قرار بر این شده که امسال چند کارگروه اعم از کارگروه فقه، اصول، فلسفه، کلام، تفسیر و علوم قرآنی را بین اساتید تشکیل دهیم. این کارگروهها را به صورت بسیار مفصل تدارک میبینیم و اساتید را در این کارگروهها قرار میدهیم، روسای کارگروهها موظف هستند که برنامههای پژوهشی و آموزشی را بین اساتید این دروس و طلاب پیگیر شوند؛ در حقیقت یک کارآزمایی علمی است که شروع آن را امسال در این حوزه خواهیم داشت.
پای صحبتهای معاون امور طلابعبدالحمید آقارحیمی که سالهای سال در عرصه سیاست فعالیت کرده و نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی نیز بوده، به قول خود علی رغم میل باطنی در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد بازنشسته میشود و پس از آن تا به امروز معاون امور طلاب حوزه الامام علی ابن ابی طالب است.
وی منتقد شرایط اخلاقی و مدیریتی کشور است و، چون در تفسیر قرآن هم تخصص دارد بیان میکند که باید بسیاری از آیات را بر سر در دفتر مسئولان نصب کرد و تأکید داشت که به آن عمل کنند.
عبدالحمید آقارحیمی مسئول نظم دهی به امورات طلاب و برنامههای اساتید و مدیریت است. چندین لیست اسامی دارد که در مورد هر یک توضیح داد، یک لیست شهریه بگیران، یک لیست کسانی که وام دریافت کردند و غیره.
آقا رحیمی میگوید: یکی از ویژگیهای مهمی که این مدرسه دارد، این است که بسیاری از افراد برای نماز و روزه استیجاری مراجعه میکنند که مبلغ آن دریافت میشود و طلاب این اعمال را انجام میدهند و هزینه را دریافت میکنند.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از شفقنا، تاریخ انتشار: ۱۳ مرداد ۱۳۹۹، کدخبر: ۹۸۳۸۵۵، shafaqna.com