شعار سال: بازار خودرو در کشور، طی یک دهه گذشته شاهد رفتوآمد خودروهای زیادی بوده است، خودروهایی که در اوج محبوبیت بازار ایران را ترک کردند یا محصولاتی که خودروسازان همراه با فشار بیرونی مجبور به توقف خط تولید آنها شدند.
ازجمله خودروهایی که از بازار ایران رفت خودرو پیکان بود که زمانی دوست و یار قدیمی اقشار ضعیف به شمار میرفت. یکی از نکات مهم در توقف خط تولید پیکان بحث آلاینده بودن موتور این خودرو بود. بعدازآن موتور پیکان بر روی آر دی سوار شد و همچنان قیمت مناسبی داشت، اما این خودرو نیز از رده خارج شد. چراکه وزارت صمت بر این باور است که هر خودرویی با استانداردهای زیستمحیطی منطبق نباشد باید از رده خارج شود.
بعدازاین خودروها پراید وارد بازار کشور شد، یعنی میتوان گفت راه ورود پراید به ایران از سال ۱۳۷۲ باز شد. قیمت پراید در آن سال نزدیک به ۲ میلیون تومان بود و خودرویی تقریباً لوکس به شمار میرفت. در آن زمان کسی فکرش را نمیکرد که خودرویی تا ۲ دهه دیگر قیمتش تا ۳۵ برابر افزایش یابد.
افزایشی که همانند سایر حوزههای اقتصادی مثل مسکن و ارز در طی این مدت سیر صعودی داشت. این خودرو در دهه ۸۰ بهطور کامل در کشور تولید شد و جایش را بین تمام اقشار جامعه باز کرد. این خودرو به دلیل قیمت پایین به کشورهایی ازجمله الجزایر، عراق، ونزوئلا، آذربایجان و سوریه باقیمتی بین ۷ تا ۸ هزار دلار صادر میشد.
از خانواده پراید در این مدت بیش از ۶ میلیون خودرو تولید شد چراکه اقشار زیادی تمایل به استفاده از آن را داشتند. در طی سالهای گذشته خبر از توقف تولید پراید آمد، اما این بین برخی خوشحال و برخی ناراحت از این اتفاق بودند چراکه نگرانی از جایگزینی این خودرو وجود داشت.
پراید را میتوان ارزانترین خودرو تولیدی در کشور دانست. پس از توقف تولید این خودرو تیبا جایگزین آن شد و بهنوعی میتوان تیبا را ارزانترین خودروی تولیدی دانست. اما در حال حاضر پراید ارزانترین خودروی موجود در کشور است که با مبلغی بین ۷۰ تا ۸۰ میلیون تومان به فروش میرود، خودرویی که اقشار ضعیف جامعه بیشتر متقاضی آن بودند، اما تیبا که قرار است، جایگزین پراید در بازار باشد به چه قیمت به فروش میرود؟
تیبا هماکنون قیمتی بیش از ۱۰۰ میلیون تومان دارد یعنی خودرویی که باید محبوبیتش را بین تمام اقشار جامعه به دست آورد باقیمتی بیش از ۱۰۰ میلیون تومان به فروش خواهد رسید.
این بین خودروی ساینا و کوییک نیز بهعنوان جایگزینهای پراید معرفیشدهاند، اما این خودروها ازنظر قیمتی تفاوت زیادی با پراید دارند و این رویه نشان میدهد قشر ضعیف جامعه دیگر نمیتوانند بهراحتی قبل به خودرو دست پیدا کنند!
خودرو ارزانقیمت تولید میشود؟فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو در خصوص توقف تولید پراید و جایگزینی برای این خودرو، گفت: بحث قدرت و تناسب خرید شامل ۲ مسئله میشود که در آن بحث قیمت کالا و شرایط فروش آن مطرح میشود. زمانی که ارزش ماشینی مانند پراید ۴ هزار دلار است و آن را نقد میفروشیم و مشتری آن را نقد میخرد و در بدترین حالت آن را یک سال بعد دریافت میکند.
او بیان کرد: زمانی بحث ماشین بنز ۴۰ هزار دلاری میشود که شرایط فروش متفاوتی نیز دارد. برای حل مشکل فروش نباید محصولی باقیمت پایین عرضه کرد و میشود در شبکه بانکی حساب باز کرد.
این کارشناس صنعت خودرو با تأکید بر اینکه برای کاهش التهابات در بازار الزاماً نباید محصولی باقیمت پایین تولید کرد، گفت: در ایران اگر بر مبنای نرخ ثابت سال ۹۶ قیمتها لحاظ شود، باید دید دلار در آن زمان چقدر بوده است و هماکنون باید دید چه میزان است.
زاوه تشریح کرد: چه شده مردم نمیتوانند ۱۰۰ میلیون بابت خرید خودرو بپردازند؟، تیبا را اگر هماکنون با نرخ روز دلار محاسبه کنیم، کمتر از قیمت پراید است. اما در کنار این مسائل باید با تورم این خودروها را محاسبه کنیم.
او تشریح کرد: باید کاری کرد که درآمدها افزایش یابد تا افراد بتوانند بهتر خرید کنند که برای افزایش درآمد نیاز است تا سرمایه ایجاد شود. درگذشته یکی از اقداماتی که برای افزایش سرمایه ایجادشده بود، دسترسی مردم به منابع بانکی بود و در آن زمان سود بانکها زیاد بود و مردم بهراحتی میتوانستند همخانه هم خودرو بخرند.
این کارشناس صنعت خودرو بیان کرد: در آن زمان تمام بانکها هم وام مسکن هم وام خودرو میدانند و دسترسی مردم به منابع بانکی راحت بود. در حال حاضر باید در کنار اینکه ماشین تولیدی داریم، انحصار منابع بانکی را لغو کنیم تا مردم بتوانند آینده خود را تأمین و لیزینکی خرید کنند.
زاوه بیان کرد: اینکه تلاش کنیم خودرویی ۲ یا ۳ هزار دلار تولید شود مستلزم تولید مواد اولیه ارزان است یعنی باید دلار را باقیمت نصف کنونی خریداری کرد تا بتوان این خودرو را ساخت که این کار امکانپذیر نیست.
توقف تولید پراید و جایگزینی برای این خودروامیرحسین کاکایی عضو هیئتعلمی دانشگاه علم و صنعت و کارشناس بازار خودرو، در خصوص توقف تولید پراید و جایگزینی برای این خودرو، گفت: حذف دو خودروی پراید و پژو ۴۰۵ در شرایطی که بازار خودرو همانند سایر بازارها از عملکرد و مدیریت غلط و بهتبع آن از فشارهای تحریمی رنج میبرد نهتنها به نفع بازار نیست بلکه تنش قیمتی را به مردم تحمیل میکند چراکه خودروی جایگزینی باقیمت این خودروها که در توان مصرف طبقه متوسط و بعضاً ضعیف جامعه باشد تولید نشده است.
او بابیان اینکه عدم تولید دو خودروی پراید و پژو ۴۰۵ و خارج شدن آنها از دور تولید به دلیل ارتقای استاندارد مصرف سوخت و یورو ۵ که دولت بر انجام این مؤلفهها اصرار دارد در شرایط اقتصادی امروز جامعه واردکردن ضربه به تولید است، گفت: بعد از کشوقوسهای فراوان بالاخره سایپا اعلام کرد که پراید را از دور تولید خارج میکند، درحالیکه واقعیت این است که در حال حاضر جایگزینی برای پراید با همین قیمت نداریم.
این کارشناس صنعت خودرو تشریح کرد: تیبا اولین خودرویی است که جایگزین پراید میشود، اما این خودرو ۱۰ میلیون گرانتر از قیمت پراید است بنابراین حذف پراید نهتنها منجر به کاهش قیمت خودرو نمیشود، بلکه قیمت پایه خودرو را در بازار افزایش میدهد.
کاکایی با تأکید بر اینکه خودروسازی کشور در حال حاضر با مشکل ظرفیتسازی به جد روبهروست، بیان کرد: اگر دولت بر لحاظ کردن استانداردهای یورو ۵ تأکید مبرمی داشته باشد بیشازپیش با مشکل برخورد خواهیم کرد.
حذف پراید تا چه زمانی بازار را دچار چالشهای جدید میکند؟این کارشناس صنعت خودرو بابیان اینکه حذف تولید پراید بازار را با چالش جدی تولید و قیمت روبهرو میکند، گفت: هرچند که هنوز آثار این موضوع بهخوبی در بازار به دلیل اینکه بازار خودرو همچنان در وضعیت رکود به سرمی برد و فعالیت جدی نداشته بهخوبی قابلمشاهده نیست.
او ادامه داد: از سوی دیگر بازیگران بازار خودرو هنوز سناریویی برای امسال ندارند و نمیدانند چه مسائلی در انتظار این بازار است چراکه تصمیمگیری در بخش صنعت خودرو همهساله تا خردادماه به طول میکشد.
این کارشناس صنعت خودرو با تأکید بر اینکه حذف خودروهای ارزانقیمت باعث بروز چالشهایی در بازار خودرو میشود، گفت: این چالشها در ادامه باعث جهشهای اضافه در بازار خودرو میشود. به نظر میرسد امسال به دلیل تورم ۳۰ تا ۴۰ درصدی شاهد همین میزان افزایش در کف بازار باشیم. تمام اتفاقاتی که در اقتصاد کلان کشور رخ دهد یکبهیک بر بخش خودرو نیز تأثیر میگذارد.
کارشناسان بر این باورند که افزایش قیمت خودرو بیشتر تحت تأثیر افزایش قیمت آن از درب کارخانه است و افزایش قیمت مواد اولیه ساخت خودرو به گرانیها در این بازار دامن زده است چراکه در هفته گذشته با اعلام افزایش مجدد نرخ لاستیک گرانیها در بازار خودرو شدت گرفته است و بنابر عقیده کارشناسان افزایش نرخ ارز همسو با سایر عوامل منجر به گرانی در این بازار شده است.
درحالیکه مسئولان تأمین تقاضای موجود در بازار را راهحلی برای کنترل قیمتها در این بازار میدانند کارشناسان بازار خودرو بر این عقیدهاند که در حال حاضر اقدامی در جهت تأمین تقاضای مصرفکننده در بازار صورت نمیگیرد و خودروسازان در حال تحویل معوقات خود هستند چراکه در شرایط فعلی مصرفکننده نمیتواند با مراجعه به نمایندگیهای شرکتهای خودروساز، خودروی موردنظر خود را باقیمت کارخانه خریداری کند.