شعار سال: در این میان سرمایه گذاریهای عظیمی برای ارتقای پالایشگاههایی همچون آبادان (۱.۲ میلیارد دلار)، اصفهان، تهران و تبریز (۱۴ میلیارد دلار)، و بندرعباس انجام شده است. هم اکنون ایران ۱۰ پالایشگاه با ظرفیت پالایش در روز دارد. همه پالایشگاهها تحت مدیریت شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی (NIORDC) قرار دارد.
با توجه به تاثیر تحریمها بر بودجه ایران، این کشور از سال ۲۰۱۲ بر روی افزایش تولید بنزین جهت خودکفایی تمرکز کرده است. تلاش کلیدی برای تحقق این هدف با بهره برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس با ظرفیت پالایش ۳۶۰.۰۰۰ بشکه در روز زده شده است. بنزین با اکتان بالا تولید اصلی این پالایشگاه با ۶۲ درصد ظرفیت پالایش (۲۲۶.۰۰۰ بشکه در روز)، گازوئیل ۲۴ درصد ظرفیت پالایش (۸۸.۰۰۰ بشکه در روز)، و سوخت جت و ال پی جی با ۱۲ درصد ظرفیت پالایش (۴۵.۰۰۰ بشکه در روز)، تولیدات اصلی آن است.
پالایشگاه ستاره خلیج فارس ظرفیت پالایشی ایران را به ۲.۲ میلیون بشکه در روز افزایش داده است و مهمتر از همه ایران را در زمینه تولید بنزین خودکفا کرده است.
چندین طرح دیگر برای توسعه پالایشگاهی جدید وجود دارد. با توجه به نوسازی و افزایش ظرفیت، پیش بینی میشود که محصولات سوختی کارامدتر و پاک تری را شاهد باشیم.
بهبودی پیش بینی شده رشد اقتصادی، پیشران افزایش مستمر تقاضای سوخت ایران در شش سال آتی خواهد بود. شرکت پالایش و پخش اقدام به عرضه سوختهای با استاندارد یورو ۵ به شهرهای بزرگ کرده است. سازمان بهینه سازی مصرف سوخت نیز ۱۶ میلیارد دلار برای پروژههای بهینه سازی مصرف انرژی اعم از بهبود کارایی گرمایشی ساختمانها، جایگزینی اتوبوسهای دیزلی با سی ان جی، جایگزینی تاکسیها و ونها با سی ان جی، گسترش حمل و نقل ریلی، به منظور کاهش مصرف سوخت انجام داده است.
تغییرات در یارانه سوخت و اختصاص سهمیه بنزین ۶۰ لیتر در ماه با قیمت یارانه ای، و عرضه سوخت آزاد با قیمت نزدیک به بازار، ۱۰.۵ درصد کاهش مصرف سوخت دربر داشته است. با اینحال قیمت گازوئیل به صورت یارانهای باقی مانده است. تقویت قیمت نفت میتواند بر قیمتها و تقاضای داخلی سوخت تاثیر بگذارد.
ایران از اواسط سال ۲۰۱۷ در همه انواع سوختهای پالایشی خودکفا شده است و ظرفیت جدید پالایشگاه ستاره خلیج فارس، ایران را برای اولین بار در ۶۰ سال گذشته به عنوان صادرکننده بنزین درآورده است.
مضاف بر آن ارتقای بخش پالایشی به تقویت این روند کمک کرده است تا بر تولید خود بیفزاید. با افزایش تولید پایدار گاز در پارس جنوبی، ژنراتورهای برق به مصرف بیشتر گاز طبیعی سویچ کرده اند و نفت کمتری مصرف میشود. در نتیجه سوخت بیشتری برای صادرات باقی میماند. بهره برداری از پالایشگاه ستاره خلیح فارس، علاوه بر بنزین، امکان صادرات گازوئیل را نیز فراهم کرده است. گاز سوز کردن خودروها هم عامل دیگری بوده که امکان بیشتری برای صادرات سوخت فراهم ساخته است.
بعد از اینکه ظرفیت پالایش ۳۶۰ هزار بشکه ای در پالایشگاه ستاره خلیج فارس عملیاتی شد، درواقع روزانه ۳۶ میلیون لیتر بنزین با اکتان ۹۵ و ۱۴ میلیون لیتر گازوئیل به ظرفیت تولید فرآورده های نفتی کشور اضافه شد و تولید بنزین کشور را به بیش از ١٠٠ میلیون لیتر در روز افزایش داده است. باید توجه داشته باشیم که ظرفیت پالایشی ایران از ۱.۹۸۵.۰۰۰ بشکه در روز در سال ۲۰۱۵ به ۲.۲۲۵.۰۰۰ بشکه در روز در سال ۲۰۲۰ رسیده است و تا سال ۲۰۲۶، هم ۵.۹ درصد افزایش خواهد یافت.
در صورت افتتاح طرحهای نیمه تمام همچون فاز ۴ پالایشگاه ستاره خلیج فارس که تا ۵۴۰ هزار بشکه افزایش ظرفیت برای این مجتمع ایجاد میکند، پالایشگاههای سیراف (ظرفیت ۴۸۰ هزار بشکه در روز)، بهمن گنو جاسک (ظرفیت پالایش ۳۵۰ هزار بشکه در روز)، خوزستان (۱۸۰ هزار بشکه در روز)، آناهیتا (ظرفیت پالایش ۱۵۰ هزار بشکه در روز)، شهریار (ظرفیت ۱۵۰ هزار بشکه در روز)، کاسپین (ظرفیت پالایش۳۰۰ هزار بشکه در روز)، ایران تبدیل به قدرت برتر پالایشی منطقه خاورمیانه خواهد شد. هم اکنون ایران بیش از ۲۰ درصد ظرفیت پالایشی خاورمیانه (۱۱.۰۷۵.۲۰۰ بشکه در روز) را در اختیار دارد.
انحصار تقریبی در بخش پالایش، کنترل بر بخش توزیع سوخت، وجود زیرساختهای اصلی خطوط لوله در کشور از نقاط قوت صنعت پالایش و افزایش مصرف انرژی در کشور و پتانسیل افزایش صادرات فرآوردههای نفتی، از فرصتهای فراروی صنعت پالایش کشور است.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از نفت ما، تاریخ انتشار: ۱۱ شهریور، ۱۳۹۹، کدخبر: naftema.com، ۱۲۷۱۰۲