شعار سال:

در آخرین ساعات روز چهارشنبه به وقت محلی (نخستین ساعات روز پنجشنبه به وقت تهران) 348 نفر از مجموع 435 قانونگذار کنگره امریکا همسو با سناتورهای مجلس سنا رأی به رد وتوی اوباما دادند. پیش از آن 97 سناتور از مجموع 100 سناتور امریکایی در مجلس سنای این کشور رأی به رد وتوی اوباما داده‌بودند. این شاید یکی از قاطع‌ترین رأی‌هایی بود که کنگره و سنا در تاریخ خود شاهد آن بودند. طوری که روزنامه نیویورک تایمز آن را تهدیدی برای روابط چند دهه‌ای عربستان و امریکا خواند. لایحه‌ای که باراک اوباما رئیس جمهوری امریکا وتو کرده بود و به لایحه «عدالت علیه حامیان تروریسم» معروف است، لایحه‌ای است که به خانواده‌های قربانیان حملات 11 سپتامبر اجازه می‌دهد، به طور خصوصی دست به شکایت علیه عربستان بزنند. رد وتوی اوباما هرچند باعث خوشحالی خــانــواده‌های قــربــانیــان حمــلات 11 سپتامبر شد، اما با واکنش کاخ سفید مواجه شد. جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید اقدام کنگره و سنا را شرم‌آور و بی‌سابقه خواند.
اما همان‌طور که روزنامه نیویورک تایمز نیز نوشته، رد وتوی اوباما در کنگره و سنا بیش از آنکه نشانه ادامه دعواهای این نهادها با کاخ سفید و اوباما باشد، نشان دهنده متزلزل بودن اتحاد چند دهه‌ای امریکا با عربستان و همچنین نگرانی ریاض در این خصوص است. طوری که خالد الدخیل، نویسنده و تحلیلگر سیاسی عربستان در گفت‌و‌گویی با این روزنامه اذعان داشته، کاری که سناتورها و قانونگذاران امریکایی انجام دادند، در واقع زنگ بیدار باشی برای شیوخ عربستان است تا در روابط خود با امریکا بازنگری کنند.

چنگ و دندان نشان دادن عربستان
 واکنش‌های عربستان که تمامی سیاست‌های خود را بر مبنای اتحاد با امریکا پی‌ریزی می‌کند به این رویداد، کاملاً حاکی از خشم و نا‌امیدی آنها از وضعیت موجود بود. ریاض بلافاصله زیر نظر عادل الجبیر، وزیر خارجه خود، صف سیاستمداران و لابی‌گرهای خود را به راه انداخت تا به هر ترتیبی شده مانع از ادامه روند تصویب این لایحه شود. در گام نخست و علنی عادل الجبیر که پیش از رأی‌گیری نیز سعی کرده بود به انحای مختلف مانع رد وتوی اوباما شود، دست به اظهاراتی تند علیه رأی صادر شده زد. او با ابراز نگرانی از اجرایی شدن این لایحه و تبدیل آن به قانون، مدعی شد این کار مغایر عرف جهانی است و مصونیت و استقلال دولت‌ها را از بین می‌برد. او همچنین با تهدید ضمنی امریکا گفت، این کار عواقب سهمگینی برای همه خواهد داشت. عواقبی که می‌تواند حتی دامن خود امریکا را هم بگیرد. او همچنین از امریکایی‌ها خواست در این زمینه عقلانی فکر کنند و گفت: «امیدواریم عقلانیت غالب شود و کنگره امریکا گام‌های لازم را بردارد و مانع رویارویی با عواقب وخیمی شود که احتمال دارد در پی اجرای این قانون روی دهد.»

گام‌های اقتصادی ریاض
عربستان جدا از این تهدید‌های کلامی، طبق شیوه‌های همیشگی خود در پی راهکارهایی دیگر هم هست. این راهکارها پاشنه آشیل کاخ سفید یعنی اقتصاد را نشانه می‌گیرد. عربستان در شروع شتاب گرفتن تصمیم‌گیری‌ها درباره لایحه «عدالت علیه حامیان تروریسم» تهدید کرد اگر این لایحه به تصویب برسد، تمامی سرمایه‌های خود را که شامل ۷۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری، سپرده‌ها و اوراق بهادار است از امریکا خارج خواهد کرد. اکنون نیز کاخ سفید احتمال می‌دهد ممکن است عربستان به طور جدی روند خارج کردن دارایی‌ها خود از ایالات متحده را بررسی کند. هرچند که گزارش‌ها نشان می‌دهد، ارزش ریال عربستان در پی رد وتوی اوباما در کنگره و سنای امریکا در بازارهای جهانی کاهش یافته است. این کاهش ارزش ریال برای ریاض اصلاً خوشایند نیست. بویژه که عربستان در حال حاضر با کسری بودجه شدیدی دست و پنجه نرم می‌کند. بنابراین خروج دارایی‌های عربستان از امریکا همانند تیغ دو دمی است که بجز واشنگتن،ریاض را هم هدف تبعات منفی خود قرار خواهد داد.  عربستان یک راهکار اقتصادی دیگر هم دارد؛ راهکاری که می‌تواند مشابه اقدامی باشد که چند ماه قبل انجام داد. ریاض چند ماه پیش با این تهدید که دیگر به سازمان‌ملل کمک مالی نخواهد کرد، بان کی مون، دبیر کل این سازمان را مجبور کرد از گنجاندن نام عربستان در فهرست قاتلان کودکان در جنگ‌ها (بخاطر جنایات این کشور در یمن) سر باز زند.  این چیزی بود که «بان» افشا کرد. نشانه‌های چنین تلاشی دیروز در اظهارات دو تن از سران جمهوریخواهان در سنا و کنگره امریکا که از ضرورت بازنگری در رد وتوی اوباما سخن گفتند، مشهود بود. «میچ مک کانل» رهبر اکثریت جمهوریخواه سنای امریکا با متهم کردن اوباما به اینکه درباره این موضوع با قوه مقننه مشورت نکرده بود، گفت: ما در مجلس سنا از عواقب احتمالی این قانون مطلع نبودیم. همه از مزایای احتمالی تصویب شدن این لایحه خبر داریم. اما هیچ‌کس واقعاً از مضراتی که این لایحه می‌تواند بر روابط بین‌المللی امریکا داشته باشد، خبر ندارد. «پل رایان»، سخنگوی جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان امریکا هم از لزوم اصلاح این لایحه بویژه با هدف مصونیت بخشیدن به نظامیان امریکایی مستقر در دیگر کشورها، صحبت کرد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار 10 مهر 1395، شماره: 6324:    صفحه :  20