شعار سال: سه ماه بيشتر از ازدواج اش نگذشته بود كه به همراه همسرش مرتضي كيوان دستگير و زنداني شد.
 
مرتضی کیوان، شاعر، نويسنده و روزنامه نگار از سال 1324 به عضویت حزب توده ایران درآمد و حلقه اتصال بسیاری از شاعران و نویسندگان بزرگ نظیر احمد شاملو، هوشنگ ابتهاج، نجف دریابندری، احسان طبری، نیمایوشیج و سیاوش کسرایی شد. او از هواداران جنبش مصدق بود و مدتي هم به عنوان معاون وزير راه و در حقيقت معاون دكتر فاطمي فعاليت كرد.
 
يك ماه بعد از كودتاي 28 مرداد، كيوان به همراه جمعي از افسران حزب توده به جوخه اعدام سپرده شد و همسرش جوانش از غصه به بيمارستان زندان منتقل شد.
 
اعدام مرتضي كيوان كه هيچ فعاليت نظامي نداشت و از توده اي هاي مخالف دخالت شوروي در امور ايران بود، بازتاب زيادي بر محافل سياسي و ادبي ايران گذاشت.
 
هوشنگ ابتهاج در وصف او سرود:
 
« من در تمام این شب یلدا/ دست امید خسته خود را/ در دست‌های روشن او می‌گذاشتم/کیوان ستاره بود/ با نور زندگی کرد/ با نور درگذشت…»
 
احمد شاملو كه از نزديكان و مريدان مرتضي كيوان بود، سال اعدام او و اندوه پوري سلطاني را چنين توصيف كرد:
 
«سال بد/ سال بد/ سال اشک/ سال شک/ سال روزهای دراز و استقامت‌های کم/ سالی که غرور گدایی کرد/ سال پست/ سال درد/ سال عزا/ سال اشک پوری/ سال خون مرتضی…»
 
پوراندخت سلطاني بعد از مرگ شوهرش، دوسال تمام در بستر بيماري بود اما بعد از آزادي از زندان تا پايان عمر عاشق ماند و ازدواج نكرد. وي سپس  به انگلستان مهاجرت كرد و به پيشنهاد دکتر محمدجعفر محجوب در رشته زبان و ادبيات انگليسي به تحصيل پرداخت.
 
او بعد از تحصيل به ايران بازگشت و در كتابخانه بانك مركزي مشغول به كار شد و مطالعاتش را در رشته كتابداري متمركز كرد. او همچنين با تاسيس «مركزملي كتابداري» كمك فراواني به توسعه فنون طبقه بندي و كد گذاري اسناد و مدارك تاريخي نمود و تحولات شگرفي در امور كتابداري كشور بوي‍ژه در كتابخانه دانشگاه تهران و كتابخانه ملي ايران  ايجاد نمود.
 
خانم سلطاني بعدها عضو هيات علمي دانشگاه تهران و استاد گروه كتابداري كتابخانه ملي شد. در اسفندماه ۱۳۹۳ کتابخانه ملی ایران، از خدمات پوری سلطانی تجلیل کرد و به وی لقب «مادر کتابداری مدرن ایران» را اعطا کرد. وي يك سال بعد يعني در 16 آبان 1394 درگذشت.
 
پيكر او قبل از دفن به كتابخانه ملي آورده شد و در ميان اندوه و احترام  كاركنان كتابخانه به خاك سپرده شد.  ميزكار و ابزارهاي كاري سلطاني به كتابخانه ملي منتقل شد و به عنوان اتاق موزه در معرض ديد همگان قرار گرفت.
 
پوري سلطاني از نمونه زنان مقاومي بود كه بعد از اعدام شوهر فرهيخته اش، به جاي آه و نفرين، راه آگاه شدن و آگاهي بخشي را در پيش گرفت و البته در انتشار نوشته ها و زنده نگه داشتن ياد مرتضي كيوان كوشش فراوان كرد.
 
او برخلاف بسياري از دوستان كيوان،  همسرش را عاشق ايران مي دانست و باور داشت كه اگر زنده مي ماند، تغيير مي كرد.

 

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از  سایت خبری کارخانه دار ، تاریخ انتشار: 16 آبان  1399  ، کدخبر: ،www.karkhanedar.com