شعار سال: قیمت مرغ در برخی فروشگاه‌های تهران به ۳۸ هزار تومان و حتی ۴۰ هزار تومان و در شهرستان‌ها حدود ۳۵ هزار تومان به فروش می‌رسد. این چندمین بار در ماه‌های اخیر است که قیمت مرغ با رشد ناگهانی و شدید مواجه شده است. مسئولان وعده کاهش قیمت مرغ در ده روز آینده را داده‌اند و حتی با تعیین قیمت ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان از مردم خواستند تا فروشندگان متخلف را معرفی کنند.

اواخر مهرماه، مرغ با قیمت حدود ۱۷هزار تومان به فروش می‌رسید، اما در هفته اول آبان قیمت آن به‌بیش از ۲۰ هزار تومان رسید. باوجود تمام وعده‌ها درباره کاهش قیمت مرغ، نرخ مصوب به‌طور مدام افزایش پیدا  کرد و در آخرین به‌روزرسانی ستاد تنظیم بازار (مهرماه) قیمت مصوب مرغ ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان ذکر شده، اما اکنون قیمت مرغ به نزیک ۳۸ هزارتومان رسیده است.

مرغ چرا گران شد؟

کاهش تمایل مرغداران به جوجه‌ریزی، کمبود نهاده‌های طیور و توقف واردات نهاده‌ها از جمله دلایلی است که مسئولان در توضیح گرانی مرغ مطرح کرده‌اند. حبیب اسدالله‌نژاد، نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی معتقد است، در شرایطی که با کمبود و گرانی نهاده‌ها روبه‌رو هستیم میل مرغداران به تولید و جوجه‌ریزی کاهش یافته و منجر به کمبودی شده که اکنون در بازار با آن موجه هستیم. به گفته اسدالله‌نژاد در حال حاضر ۵۰ درصد نهاده‌های دامی مرغداران به نرخ مصوب تامین نمی‌شود که این امر هزینه تولید کنندگان را به شدت بالا برده است.

تولیدکنندگان دامی نظر دیگری دارند و به‌نظر می‌رسد بیشتر به‌دنبال بازگشت نهاد‌های خوراک مرغ به لیست ارزی هستند. مدیرعامل شرکت مادر تخصصی توسعه صنعت طیور علت اصلی گرانی مرغ را توقف واردات نهاده‌ها می‌داند و می‌گوید: «دلیل این گرانی‌ها به اواخر سال گذشته و چند ماهه ابتدای امسال برمی‌گردد که واردات نهاده متوقف شد و ارزی برای واردات تخصیص پیدا نکرد و در نتیجه مرغداران مجبور شدند تا از ذخیره انبار‌های خود استفاده کنند و این خلأ درحال‌حاضر به وجود آمده است به گونه‌ای که دیگر نهاده‌ای برای ذخیره در انبار‌ها نداریم و هر آنچه تامین می‌شود به مصرف می‌رسد.»

هرچند تولیدکنندگان مرغ، دلیل اصلی برای افزایش قیمت‌ها را فقدان ارز و عدم تخصیص آن از سوی بانک مرکزی برای کالا‌های مختلف از جمله نهاده‌های دامی اعلام می‌کنند، اما این سوال مطرح می‌شود که ارز‌های ۴۲۰۰ تومانی که برای نهاده‌های دامی اختصاص قبل از این می‌گرفتند، چه شد؟ چرا طی همان دوره هم ما شاهد افزایش قیمت مرغ و گوشت بودیم؟

بسیاری از تولیدکنندگان و فروشندگان باوجود قیمت مصوب، اما این روز‌ها از قیمت مصوب پیشی گرفته و نرخ‌های خود را تعیین می‌کنند. قیمت مصوب مرغ زنده ۱۴هزارو ۴۰۰ تومان است، اما مرغداران ترجیح می‌دهند تولید خود را بازار آزاد به‌فروش برسانند و توجیه می‌کنند که گرانی هزینه‌های تولید برای آن‌ها صرفه اقتصادی ندارد که مرغ را به قیمت مصوب بفروشند.  

اتفاق دیگری که در این مدت افتاد که در گرانی مرغ بی‌تاثیر نبوده این است که از ۱۳ آبان امسال، تنظیم بازار «عمده‌فروشی» مرغ و تخم‌مرغ و نهاده‌های دامی از وزارت صنعت، معدن و تجارت به وزارت جهادکشاورزی سپرده شده است. در واقع بخش «خرده‌فروشی» همچنان به عهده وزارت صمت است. دست به‌دست شدن وظایف تنظیم بازار محصولات کشاورزی در سال‌های اخیر چندین بار اتفاق افتاده است، اما به نظر می‌رسد این‌بار «پاسکاری وظایف» تنظیم بازار محصولات پروتیینی، مشکلات جدی‌تری را به وجود آورده است.

وعده ارزان شدن قیمت مرغ عملی می‌شود؟

گرانی مرغ و نقش مهم آن در سفره‌های مردم باعث شد بسیاری از مقامات دولتی نسبت به این گرانی واکنش نشان دهند، اما تا به این‌جا که واکنش‌ها بیشتر از اینکه منجر به توقف روند صعودی قیمت شود، وعده و ابراز اطمینان به مردم برای سر کردن با مرغ گران بوده است.

علی ربیعی سخنگوی دولت اعلام کرده است: «بنابر گزارش وزیر جهاد کشاورزی این قیمت با برنامه ریزی صورت گرفته به قیمت مصوب خواهد رسید. برای تنظیم بازار عمده فروشی‌ها وزارت جهاد کشاورزی ورود پیدا کرده است و در روز یکشنبه ۳۲۰ تن مرغ (۱۶۰ تن مرغ گرم به قیمت ۱۸۵۰۰ تومان و ۱۶۰ تن مرغ منجمد به قیمت ۱۵۰۰۰ هزار تومان) وارد بازار کرده است تا قیمت را پایین بیاورد.»

جالب اینجاست که روز دوشنبه یعنی یک روز بعد از اینکه به گفته ربیعی وزارت کشاورزی ۳۲۰تن مرغ وارد بازار کرده، قیمت مرغ به طور میانگین نزدیک به ۶هزارتومان افزایش پیدا کرد.

ربیعی مردم را به خرید از میادین تره‌بار در جنوب تهران ارجاع داده که کمی ارزان‌تر است و گفته: «قیمت در میدان بهمن به عنوان شاخص روز یکشنبه ۳۴ هزار تومان بوده است. قیمت در میدان بهمن ساعت ۱۳ روز دوشنبه، به ۲۸۰۰۰ رسید، اما در سطح خرده فروش‌ها هنوز بعضی از فروشگاه‌ها مرغ روز‌های گذشته را دارند و مقاومت می‌کنند.» سخنگوی دولت، اما درباره اینکه دولت چه اقداماتی برای شکستن مقاومت خرده‌فروش‌ها و پایین‌آمدن قیمت باید انجام دهد، حرفی نزده است.

گرانی مرغ در حالی اتفاق افتاده که طبق آخرین آمار موسسه عالی سازمان تامین اجتماعی، حدود ۷۶ درصد از خانواده‌هایی که بعد از کرونا بیکار شده‌اند، دچار کاهشی محسوس در مصرف مرغ شده و مصرف گوشت قرمز  آن‌ها حدود ۷۲ درصد افت کرده و حدود ۱۵ درصد از خانواده‌های بیکارشدگان، حتی پیش از دوره بیکاری نیز توان خرید گوشت قرمز به صورت ماهانه را نداشته‌اند.

با این گرانی مرغ به‌نظر می‌رسد، مرغ نیز در سبد مصرفی خانوار‌ها همچون گوشت قرمز حذف خواهد شد و امنیت غذایی خانوار‌ها با خطر جدی مواجه خواهد شد. این را اگر در کنار دیگر اطلاعات گزارش موسسه پژوهشی تامین اجتماعی بگذاریم، شدت ناامنی غذایی مردم در این روز‌ها را بیشتر درک خواهیم کرد: حدود ۷۱ درصد از خانواده‌ها کاهش در مصرف برنج، ۶۱ درصد از خانواده‌ها دچار کاهش مصرف در لبنیات و حدود ۴۲ درصد خانواده‌های بیکارشدگان، کاهش در مصرف تخم مرغ را در این دوره تجربه کرده‌اند. ۷۰ درصد از خانواده‌ها هم کاهش در مصرف ماهانه میوه را گزارش کرده‌اند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت رویداد ۲۴، تاریخ انتشار: ۵ آذر ۱۳۹۹، کد خبر: ۲۴۰۴۱۴، rouydad۲۴.com