شعار سال: هفته گذشته (۲۷ بهمن) رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با بیان این‌که حل مشکل ایران‌ایر عزم ملی می‌خواهد، گفته بود: کشور‌های استکباری عمداً هواپیما‌های کوچک را در برجام به ایران‌ایر تحویل دادند.

تورج دهقانی زنگنه در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که سازمان هواپیمایی کشوری چه برنامه‌ای برای ایرلاین ملی برای برون‌رفت از مشکلات موجود دارد، اظهار کرد: در دولت در حال پیگیری تخصیص ۱۰۰۰ میلیارد تومان برای بازنشستگان ایران‌ایر هستیم. وزیر راه و شهرسازی تمام‌قد پیگیر حل مشکلات ایران‌ایر است. همان وقتی که در ایران‌ایر بودیم اعلام کردم که کمک به ایران‌ایر نیاز به عزم ملی دارد یعنی با دو وزارتخانه نمی‌توانیم مشکل هما را حل کنیم.
وی ادامه داد: برای حل مشکل هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران باید کل حاکمیت تصمیم‌گیری کند و تصمیم درستی برای ایران‌ایر بگیرند تا از این وضعیت بیرون بیاید. در زمان برجام، حرکتی ایجاد شد و خون تازه‌ای به ایران‌ایر آمد، ولی متأسفانه دوام نداشت. کشور‌های استکباری هم به‌جای این‌که هواپیما‌های بزرگ را تحویل ایران‌ایر بدهند هواپیما‌های کوچک را تحویل دادند.
زنگنه در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که "این کار برنامه‌ریزی‌شده بوده است؟ "، افزود: بعید می‌دانم آن‌ها غیربرنامه‌ای کاری را انجام داده باشند، مطمئنم برنامه‌ریزی داشته‌اند. چگونه بوده است که مجوز اوفک را برای هواپیما‌های ATR دریافت کردند، همین کار را برای هواپیمای ایرباس۲۳۰ و ۳۲۱ انجام می‌دادند.

یکی از رسانه‌های حامی دولت از قول یک مقام به اظهارات معاون وزیر راه و شهرسازی واکنش نشان داده و نوشته: ایران‌ایر پول خرید بدون صف هواپیما‌های ایرباس را نداشته است. وی تاکید کرده است: «خرید هواپیمای‌ای تی آر نتیجه مطالعات، بررسی‌های انجام شده و خواسته ایران ایر بود. در ترتیبات تحویل هم چیزی برنامه‌ریزی شده نبود. طبیعی است که شرکت‌ها برای پرواز‌های خود نیاز به هواپیما‌های دوربرد دارند و در نتیجه تقاضا برای آن بیشتر باشد، اما ایران ایر برای پرواز‌های کوتاه خود با توجه به ظرفیت مسافرپذیری این پرواز‌ها نیاز به هواپیما‌های کوچک هم داشت در نتیجه درخواست خرید ارائه شد. عده‌ای با نقد این قرارداد‌ها می‌خواهند دیده شوند وگرنه به خوبی می‌دانند که ایران ایر هم به هواپیما‌های پهن پیکر و دور برد و هم به هواپیما‌های کوچک نیاز دارد...»

در دوره‌ای که عباس آخوندی تمام هم و غم خود را خرید هواپیما‌های غربی گذاشته و از سایر حوزه از جمله مسکن غافل بود، فخریه کاشان قائم مقام وقت وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل اسفندماه سال ۹۴ با اعلام اینکه پیش‌پرداخت ایران برای ۱۱۸ فروند ایرباس ۵۰میلیون دلار است از آغاز مذاکره با بوئینگ برای خرید هواپیما خبر داده و گفته بود: مذاکره برای امضای قرارداد نهایی با ایرباس نیز آغاز شده است.

وی با بیان "مقرر شد ۲۰ روز پس از امضای تفاهمنامه خرید ۱۱۸ فروند ایرباس، مذاکرات برای عقد قرارداد نهایی آغاز شود که این گونه شده است" افزود: در حال مذاکرات قراردادی قرار داریم و باید پیش‌پرداخت‌های این ایرباس‌ها آماده شود. در این مرحله متن قرارداد نهایی می‌شود، علاوه بر این طرف مقابل باید ضمانت‌نامه‌ها را صادر کند.

قائم مقام وقت وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل در پاسخ به این پرسش که پیش‌پرداخت‌ها چه‌میزانی است، گفت: در پیش‌پرداخت‌ها یک حق رزرو داریم که برای هر هواپیما فرق می‌کند، بعضی از هواپیما‌ها ۱۵۰ هزار دلار، برخی ۲۰۰ هزار دلار و شماری از هواپیما‌ها ۴۰۰ هزار دلار است.

فخریه کاشان تأکید کرد: بسته به جدول مربوط نزدیک به ۵۰ میلیون دلار رقم پیش‌پرداخت به شرکت ایرباس است که این کار را در مقابل ضمانت‌نامه انجام می‌دهیم تا چنانچه آن‌ها اکسپورت لایسنس نگیرند، این پول به ما برمی‌گردد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا ایرباس از امریکا مجوز صادرات گرفته است، گفت: ایرباس مجوز صادرات اولیه را گرفته است، ولی به هر حال امریکا مانند همه موارد دیگر وقتی که کار تمام می‌شود باید قرارداد‌های نهایی را هم تأیید کند و اجازه نهایی را صادر کند.

«اگر ــ ایرباس ــ اجازه نداشت که اصلاً مذاکره‌ای انجام نمی‌شد، کما این‌که بوئینگ اجازه مذاکره را دریافت کرده و ــ به ایران ــ پیشنهاد کرده که بیاید و مذاکره کند».

وی یادآور شد: بوئینگ دو روز پیش پیشنهاد مذاکره را به ما داده است و حتماً با آن‌ها مذاکره خواهیم کرد. قاعدتاً هواپیما‌های ۷۳۷ انتخاب ایران است که نوع مطلوب‌تری است، اما ایرلاین‌ها و خطوط هوایی نوع مدل را تعیین می‌کنند. خرید هواپیما از بوئینگ نیز به‌صورت اجاره به‌شرط تملیک و بدون تضمین از سوی دولت خواهد بود.

فخریه دیماه ۹۶ در حاشیه ورود دو هواپیمای‌ای تی آر به کشور در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که منابع مالی تامین هواپیما چگونه انجام می‌شود و پرداخت اقساط به چه صورتی است، گفته بود: سه منبع برای تامین خرید هواپیما داریم که یکی از آن‌ها وام صندوق توسعه ملی (۳۵۰ میلیون دلار)، منبع دوم فروشندگان که متعهد هستند تامین مالی برخی از هواپیما‌ها را به عهده بگیرند و منابع سوم هم شرکت‌های لیزینک هستند.

وی با بیان این که تاکنون هشت فروند هواپیمای‌ای تی آر وارد کشور شده و ۱۲ هواپیمای باقیمانده سال ۲۰۱۸ وارد کشور می‌شود تصریح کرد: تامین منابع مالی این ۱۲ هواپیما به عهده فروشندگان است. به طور همزمان در حال مذاکره با شرکت‌های لیزینگ هستیم تا تامین مالی بخشی از ۱۲ هواپیمای‌ای تی آر را با شرایط مطلوب‌تر به عهده بگیرند.

وی در رابطه با اقساط هواپیما‌های خریداری شده گفت: اقساط معمولا سه ماه به سه ماه پرداخت می‌شود و هواپیما وثیقه وام است. در مجموع برای ۲۳ فروند هواپیمای بوئینگ، ایرباس و ایر تی آر تامین مالی صورت گرفته است.

فارغ از خلف وعده قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در رابطه با تحویل ۲۰ فروند هواپیمای‌ای تی آر به ایران‌ایر، انتقادات از عملکرد دولت در خرید هواپیما شرایطی را به‌وجود آورد تا قائم مقام وقت وزیر راه و شهرسازی رفتار منتقدان عملکرد وزارت راه در خصوص خرید هواپیما را از سر جهل دانست.

فخریه کاشان ۱۰ اردیبهشت ماه سال ۹۷ با بیان این‌که ایران‌ایر پیش‌پرداخت تحویل هواپیما را اگرچه با کمی تأخیر فراهم کرد، گفته بود: در قرارداد احتیاط‌های لازم پیش‌بینی شده در مقابل ضمانت‌نامه بانکی پول پرداخت شود، هفته گذشته قرار بود ضمانت‌نامه صادر شود، اما بانک مورد نظر صدور آن را به پس از ۲۲ اردیبهشت (بعد از اعلام تصمیم برجامی ترامپ) موکول و اعلام کرد برای بررسی شرایط فعلاً دست نگه می‌دارد.

وی با بیان "پول پیش‌پرداخت هواپیمای بوئینگ را به همین دلیل آزاد نکردیم"، افزود: حال که بوئینگ در آن موعد مقرر پیش‌پرداخت را دریافت نکرده باید برای تاریخ‌های بعدی (سال ۲۰۱۹ میلادی) پرداخت و تحویل سفارش مذاکره کنیم، بنابراین اتفاق خاصی نیفتاده که عده‌ای چنین هیاهویی را به‌راه انداخته‌اند.

وی با تأکید بر این‌که ممکن است بوئینگ نتواند هواپیمایی را به ایران تحویل دهد، گفت: مجوز اوفک ناشی از تفاهمنامه برجام است، اگر ــ امریکا ــ از برجام خارج شود و اوفک هم مدعی شود که این مجوز‌ها در این شرایط جدید باطل است یا اینکه اروپایی‌ها محتاطانه عمل کنند، مشکلاتی پیش می‌آید. نوبت بعدی تحویل هواپیمای بوئینگ به ایران‌ایر سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ میلادی است و سال ۲۰۱۸ میلادی نوبت تحویل سفارش نداریم.

فخریه کاشان در ادامه رفتار منتقدان عملکرد وزارت راه و شهرسازی در خصوص خرید هواپیما را از سر جهل دانست و افزود: در یک شرایط ویژه‌ای قرار داریم و این شرایط ویژه ایجاب می‌کند که هوشیارانه‌تر عمل کنیم.

بررسی‌های صورت گرفته حاکی از آن است که در حساب‌های هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران همزمان با مذاکره برای خرید هواپیما‌های ایرباس و پس از آن مخفی‌سازی صورت گرفته است.

به عبارت دیگر حساب‌های ایران‌ایر به گونه‌ای دستکاری شده تا ایرلاین ملی زیان‌ده نباشد. حال مقامات مسئول سابق وزارت راه و شهرسازی که اعمال نفوذ آن‌ها باعث عزل و نصب‌های متعددی در بخش هوانوردی کشور و خسران به این بخش شده باید به ماجرای حساب‌سازی‌های ایران‌ایر، سودده نشان دادن حساب ایرلاین ملی و کلاهی که غربی‌ها در قرارداد خرید هواپیما بر سر آن‌ها گذاشتند، به صورت روشن پاسخ دهند.

بیش از دو سال از استعفای بی‌سرو صدای قائم مقام سابق وزیر وقت راه و شهرسازی و مرد شماره یک خرید هواپیما‌های غربی می‌گذرد، در این مدت نه تنها وضعیت ایران‌ایر به‌عنوان ایرلاین ملی بهبود نیافته که به دلیل رویکرد اشتباه گذشته، هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران اکنون حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان بدهی انباشته دارد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت گسترش، تاریخ انتشار: ۲ اسفند ۹۹، کد خبر: ۱۵۵۱۸۳، www.gostaresh.news.ir.