شعار سال: فعالیت فرهنگی و اجتماعی در عرصه المپیک امروز یکی از اولویت‌های مهم کشور‌های عضو بزرگترین خانواده اجتماعی دنیا است؛ ریاست کمیته بین‌المللی المپیک در افتتاحیه المپیک ۲۰۱۶ ریو دوژانیرو کسب مقام و عنوان در رویداد ورزشی المپیک را فرصتی خوب برای اتفاقی به مراتب مهم‌تر یعنی رخ نمایی در فستیوال بزرگ فرهنگی و اجتماعی المپیک خطاب کرد و شاید به همین دلیل است که بیش از ۳۰ کشور دنیا در فاصله یک سال تا آغاز بازی‌های المپیک برای فعالیت‌های فرهنگی خود برنامه ریزی‌ می‌کنند و مدیران و متولیان ورزش و کمیته ملی المپیک کشورمان نیز با آگاهی از همین حساسیت، فعالیت فرهنگی در این رخداد بزرگ را از مدتی قبل آغاز کردند.

بر این اساس کمیته فرهنگی ستاد بازی‌های المپیک ۲۰۲۰ از ابتدای خرداد ۱۳۹۸ تشکیل و در قالب کارگروه‌های تحلیل محتوا، جامعه شناسی، تاریخ فرهنگ و هنر و همچنین رساله جلسات تخصصی به منظور عنوان گذاری تعیین مصادیق و نمادسازی کاروان اعزامی کشورمان به المپیک ۲۰۲۰ توکیو را آغاز کرد.

 

رسانه جدید
به پیشنهاد دکتر اردشیر صالح پور جام تاریخی "ارجان" یا "جام زندگی" به عنوان یکی از موضوعات اصلی و محوری کارگروه هویت بصری در دستور کار قرار گرفت جامی که قدمت آن بیش از ۳۰۰۰ سال است و به روشنی برگزاری یک رویداد گروهی آیینی (چیزی شبیه به المپیک امروزی) را در ۱۲۳۵ سال پیش از میلاد مسیح نشان می‌دهد به گفته باستان‌شناسان بیش از ۳ هزار سال پیش مراسمی بزرگ در ایران برگزار‌ می‌شده که تلفیقی از مراسم آیینی رزمی و ورزشی بوده است.

بر این اساس نشان کاروان ورزشی جمهوری اسلامی ایران در المپیک ۲۰۲۰ توکیو با الهام از موتیف مشعل که از نقش‌های جام ارجان استخراج و با رنگ‌های پرچم تلفیق شده، طراحی گردیده است.
به نظر می‌رسد تصاویر جام "ارجان" یک مراسم بزرگ باستانی را در قالب ۵ حلقه متحدالمرکز بازنمایی می‌کند تصویر‌ها و روایت‌های این جام ارتباط محتوایی و معنایی در هم تنیده‌ای با یکدیگر دارند به نحوی که وقتی از حلقه‌های اول به دوم وسوم‌ می‌رویم گویا در زمان سفر می‌کنیم، حلقه اول و دوم گویای این است که مردم این کشور از نقاط مختلف اعم از مناطق کوهستانی شمال و شمال شرق یا از نخلستان‌های جنوب و ... به محل برگزاری مراسم همراه با هدایا می‌شتابند.

 

هویت بصری کاروان ۲۰۲۰
همچنین این نقوش می‌توانند گویای این باشند که در آن زمان چه سرزمین‌هایی زیر سلطه عیلامیان بوده و چند ملت و قومدر عیلام زندگی می‌کرده است.

اما حلقه بعدی یعنی حلقه چهارم جام نشان‌دهنده شادی و پایکوبی بعد از اهدای جوایز است به شکرانه جشن و پیروزی ورزشکاران و هنرمندان به میدان آمده و بازی و هنر و مهارت‌های ورزشی خود را به نمایش می‌گذارند به عبارتی این جام ورزش‌های رایج و مرسوم ۳۰۰۰ ساله را به نمایش گذاشته و آن‌ها را به ما یادآور می‌شود.

در حلقه آخر جام چند جاندار دیده می‌شود که گمان می‌رود این جانوران سمبل ماه برگزاری مراسم و جشن هستند و یا شاید در زمره حیوانات مقدس عیلامیان بوده‌اند و برای برکت جام ارجان در آن، این تصویر هک شده است؛ در مرکز جام نقش یک گل لوتوس دیده می‌شود که احتمال دارد نماد سرسبزی و جشن باشد و برای برکت جام روی آن ثبت گشته است.

در سال ۱۳۶۱ به طور اتفاقی آرامگاهی متعلق به دوره عیلام نو در شهرستان بهبهان واقع در استان خوزستان شناسایی شد جام باستانی "ارجان" یکی از چند اثر به دست آمده از این آرامگاه است که شهرت جهانی پیدا کرده است؛ جام ارجان از نظر تاریخی، باستان شناسی، اسطوره شناسی، نمادشناسی و رمزپردازی، مطالعات اجتماعی و مردم شناسی اهمیت منحصر به فردی دارد.

سطح بیرونی جام ساده و فقط دارای کتیبه کوتاهی با متن "کیدین هوتران پسر کورلوش" در نزدیکی لبه است؛ اما نقوش کنده کاری ظریف‌ای تمامی سطح داخلی جام را پوشانده است.

 

هویت بصری کاروان
یکی از نکات بسیار مهم درباره پیدایش این جام و لزوم استفاده از این نماد برای کاروان المپیک ۲۰۲۰، وجود یکی از بازی‌های رایج و زنده کشورمان در میان نقوش این جام باستانی است؛ بازی یا ورزشی به نام "الختورن" هم اکنون به عنوان یک ورزش تفریحی در برخی نقاط ایران از جمله خوزستان رایج است. در این ورزش، ورزشکار با دست راست خود پای راست را گرفته و با استفاده از دست و پای چپ با رقیب خود مبارزه می‌کند.

ایده اصلی و بن مایه فیگور‌ها و شکل‌های بکار رفته در طراحی هویت بصری با تجزیه تحلیل عناصر بصری درون جام "ارجان" به دست آمده و تلاش شده در بستری مفهومی با شعار کاروان نام کاروان رنگ‌ها و سایر ملزومات هویتی ترکیب شود. ایده استفاده از نقوش جام ارجان توسط دکتر اردشیر صالح‌پور پیشنهاد شد طرح‌های پیش رو حاصل مشورت‌های علمی دکتر اردشیر صالح پور ابتکار هنری حمیدرضا بیدقی و هم اندیشی جمعی از صاحبنظران حوزه فرهنگ و هنر بوده است.

مراسم رونمایی
در حاشیه آخرین جلسه مشترک روسای فدراسیون‌های ورزشی، دکتر سلطانی فر وزیر ورزش و جوانان، دکتر صالحی امیری رئیس کمیته ملی المپیک، خسروی وفا رئیس کمیته ملی پارالمپیک، دکتر کیکاوس سعیدی دبیرکل کمیته ملی المپیک، معاونین و مدیران وزارت ورزش و کمیته از نمایشگاه رونمایی هویت بصری کاروان اعزامی المپیک توکیو ۲۰۲۰ بازدید کردند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از مهر، تاریخ انتشار: ۲۲ اسفند ۱۳۹۹، کد خبر: ۵۱۶۷۸۸۶، www.mehrnews.com