شعار سال:  واکنش‌ها به انتشار فایل صوتی ظریف همچنان ادامه دارد. گروهی آن را کار خود دولت می‌دانند تا به این وسیله از خود در برابر مشکلات کشور سلب مسوولیت کند و بگوید کاره‌ای نبوده است و دولت در سایه مقصر مشکلات است. گروهی دیگر آن را کار خود وزارت خارجه و تیم ظریف می‌دانند؛ چرا که به زعم آن‌ها همچنان ظریف یک حریف جدی برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری است و می‌خواهند به این وسیله صلاحیت او را در نظر شورای نگهبان مخدوش کنند. عده دیگری هم که به دنبال دوقطبی‌سازی هستند، مساله «میدان و دیپلماسی» را پررنگ می‌کنند و به ظریف می‌تازند که زحمات سردار سلیمانی را نادیده گرفته و او را خائن می‌نامند که مستحق محاکمه است! تندرو‌ها لو رفتن فایل صوتی را به «رسوایی» تعبیر می‌کنند و خانواده قربانیان هواپیمای اوکراینی هم ظریف را مقصر دانسته و دروغگو می‌نامند. برخی هم تیم احمدی‌نژاد و نفوذی‌ها را در انتشار این فایل صوتی مقصر می‌دانند چرا که آن‌ها هم مثل صداوسیما دل خوشی از ادامه مذاکرات وین ندارند و از هیچ تلاشی برای تضعیف تیم مذاکره‌کننده و به نتیجه نرسیدن برجام فروگذار نیستند.

 

دولت معتقد است درباره گفت‌وگوی «محرمانه» ظریف نباید «عجولانه و غیرمنصفانه» قضاوت کرد. به همین دلیل علی ربیعی سخنگوی دولت در نشست خبری آنلاین خود انتشار این فایل صوتی را «توطئه» و «سرقت» نامید و گفت که رییس‌جمهوری به وزیر اطلاعات دستور شناسایی عوامل انتشار این فایل صوتی را داده است. ربیعی همچنین «شائبه انتخاباتی بودن یا انتشار عمدی دولت را خنده‌دار» توصیف کرد و گفت: «توضیح دادنش ارزشی ندارد و بیشترین لطمه در این خصوص و موارد پیش آمده، شامل دولت شده است.» البته دولت معتقد است بیشترین آسیب از این ماجرا متوجه او است، اما مجلس تمام‌اصولگرای یازدهم که گویی از این اتفاق سرشوق آمده و در رقابت و شاید جنگی پیش از این بار‌ها به بهانه‌های مختلف ظریف، وزیر امور خارجه را به مجلس کشانده و البته از فحش و تهمت و توهین بی‌نصیب نگذاشته بودند؛ حالا باز برای او خط و نشان کشیده‌اند.

 

مجتبی ذوالنوری رییس کمیسیون امنیت ملی که عضو جبهه پایداری و از مخالفان جدی دولت و وزیر امور خارجه است در گفت‌وگویی ضمن «خلاف مصالح و منافع ملی» خواندن سخنان ظریف، از کشاندن او به کمیسیون امنیت خبر داده و گفته است: «کمیسیون امنیت ملی در نشستی با حضور شخص وزیر این موضوع را مورد رسیدگی قرار می‌دهد.» نقدعلی نماینده تندروی خمینی‌شهر در مجلس یازدهم هم در اظهارنظری خواستار عذرخواهی ظریف شده است. به گفته او ظریف به شهید سلیمانی «توهین» کرده و مجلس این توهین را بی‌پاسخ نخواهد گذاشت. همچنین در کنار سایر موضع‌گیری‌های تند نمایندگان که بوی تهمت و افترا از آن‌ها بلند است، احمد امیرآبادی عضو هیات‌رییسه مجلس هم در توئیتی از تحقیق و تفحص مجلس درباره نحوه انتشار فایل صوتی محرمانه ظریف و معرفی مقصر یا مقصران به قوه قضاییه خبر داده است.

جدای از اینکه این ماجرا چقدر به دولت آسیب زده و مجلسی‌ها با ظریف چه خواهند کرد، باید به این نکته توجه داشت که تا چه میزان ضرر این کار متوجه منافع ملی و مصالح مردم شده است و چه کسانی از این ماجرا نفع می‌برند؟ وضعیت ظریف چه می‌شود و چه بلایی سر او می‌آید؟ وزیر خارجه‌ای که بسیاری در داخل و خارج از کشور چشم دیدنش را ندارند و از هر اقدامی برای حذف او از عرصه دیپلماسی دریغ نمی‌کنند. این موارد سوالاتی است که پاسخ به آن‌ها در این فضای غبارآلود ممکن نیست و وقتی غبار‌ها فرونشست، حقیقت ماجرا آشکار می‌شود. هر چند که مستلزم گذر زمان بیشتری است؛ بنابراین واکنش‌ها به لو رفتن فایل صوتی ظریف در حالی همچنان جریان دارد که او روز گذشته بالاخره به این سخنان متناقض اتهام‌زنندگان واکنش نشان داد و برای پاسخ به آن‌ها تنها به یک ویدئوی کوتاه اینستاگرامی بسنده کرد و گفت: «معتقدم کاری به تاریخ نداشته باشید، چون خطاب به تاریخ می‌گویم؛ خیلی نگران تاریخ نباشید. نگران خدا و مردم باشید.»

پس از انتقادات شدید گروه‌های موافق و مخالف به نحوه ضبط برنامه تاریخ شفاهی که به پیشنهاد و زیرنظر حسام‌الدن آشنا مشاور رییس‌جمهوری صورت گرفته است و در نهایت منجر به لو رفتن فایل صوتی محرمانه سخنان وزیر خارجه شد، ربیعی سخنگوی دولت گفت که این مصاحبه در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری ضبط شده است. اما حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی مدعی شد که این برنامه‌ها در استودیویی در باغ کتاب ضبط شده که از سیستم امنیت بالایی برخوردار نبوده است. موضوعی که به برخی شائبه‌ها دامن می‌زند.

البته در کنار طرح این شائبه‌ها، اظهارات دیگری مطرح است که نمی‌توان به سادگی از کنار برخی از آن‌ها عبور کرد. چیزی که بیش از دیگر موارد در این باره جلوه‌گری می‌کند، تحلیل‌های عجولانه و آبگوشتی صداوسیما در مقصر جلوه دادن رییس‌جمهوری و ظریف و البته تضعیف مذاکرات وین است. دوشنبه شب صداوسیما در برنامه جهان آرا که مجری آن شخصی تابلودار از اعضای جبهه پایداری است و ضدیت او با دولت عیان است، طی دروغی آشکار شخصی را که هیچ‌گاه اصلاح‌طلب نبوده است را به عنوان کارشناس و تحلیلگر اصلاح‌طلب! از آمریکا روی خط برنامه آورد تا القائات او را به خورد جامعه بدهد. او در دروغی عجیب مدعی شود: «یکی از دوستانم از یکی از اتاق فکر‌های آمریکایی به من گفت که گرای ترور شهید سلیمانی را ریاست‌جمهوری ایران به آمریکا داده است.» البته این اتهام قابلیت پیگیری قضایی دارد، اما نمی‌توان آن را بی‌ارتباط با گزارش‌های دروغی که صداوسیما توسط شبکه پرس‌تی‌وی به نقل از منبع آگاه درباره مذاکرات وین مبنی بر عدم موفقیت آن مخابره می‌کند، دانست. موضوعی که واکنش عباس عراقچی رییس تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان را نیز به همراه داشت و گفت که «منبع آگاه پرس‌تی‌وی اصلا هم آگاه نیست.»

 

 

نکته مهم دیگری که نباید از نظر دور داشت، سخنان برخی خبرنگاران شبکه سعودی ایران اینترنشنال در شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس درباره چگونگی رسیدن فایل صوتی محرمانه ظریف به دست آنهاست. این خبرنگاران لندن‌نشین گفته‌اند که این فایل صوتی توسط نزدیکان احمدی‌نژاد به دست آن‌ها رسیده است؛ موضوعی که اگر آن را در کنار سخنان اخیر احمدی‌نژاد قرار دهیم شاید بی‌ارتباط به موضوع نباشد. حمله تند اخیر احمدی‌نژاد به ظریف و پاسخ توئیتری ظریف به او شاید بتواند تا حدی نشان دهد که کدام جریان این روز‌ها به دنبال انتقام گرفتن از ظریف بوده‌اند. البته طبق شنیده‌ها از گعده‌های حامیان احمدی‌نژاد چنین سخنی درز کرده که «به‌زودی یک بمب خبری پیش از انتخابات منفجر خواهند کرد» به همین دلیل شاید بتوان انتشار فایل صوتی محرمانه ظریف را بی‌ارتباط با این وعده ندانست. هر چند که محمود احمدی‌نژاد رییس دولت‌های نهم و دهم که حتی حامیان اصولگرایش هم بعد از دور دوم انتخابات او را جریان انحرافی نامیدند، اخیرا مذاکرات هسته‌ای را محل انتقاداتش قرار داده و گفته است: «چه کسی و به چه حقی به شما اجازه داده است برای مذاکرات بروید؟ از آن طرف دنیا تاسیسات ما را منفجر می‌کنند و بعد شما می‌خواهید برای مذاکره بروید.» یک موضوع دیگر که در جای خود مهم است، عدم ورود اصولگرایان ریشه‌دار به ماجرای لو رفتن فایل صوتی ظریف است.

یعنی به جز برخی نمایندگان تندروی پایداری در مجلس که از هر فرصتی برای تخریب و حمله به ظریف استفاده می‌کنند و محسن رضایی و قالیباف که خود را رقبای احتمالی ظریف در انتخابات پیش‌رو می‌دانند، سایر اصولگرایان درباره این موضوع سکوت کرده‌اند؛ موضوعی که قابل تامل است و باید دید که آیا به قول محمدعلی ابطحی عضو جامعه روحانیت مبارز اصولگرایان ریشه‌دار سعی در تعدیل برخورد با موضوع را دارند. به این دلیل که معتقدند این فایل صوتی، ظریف را در نظر مردم محبوب‌تر کرده و نمی‌خواهند با اظهارنظر نسنجیده او را به عرصه انتخابات سوق دهند؛ مساله‌ای که به هر دلیل فعلا باعث سکوت اصولگرایان شده است؛ سکوتی که می‌تواند آرامش قبل از توفان باشد و صدای غرش آن را در نتیجه لابی‌ها و رایزنی آن‌ها با سطوح بالاتر نظام و تصمیمات آن‌ها درباره آینده ظریف طی روز‌های آینده ببینیم.

تضعیف مذاکرات و اخلال در اعتماد

جلال میرزایی
انتشار فایل صوتی محرمانه آقای ظریف را باید از این منظر بررسی کرد که آیا توانسته است منافع ملی را تحت تاثیر قرار دهد؟ البته پاسخ این پرسش مثبت است، اما باید دید که منتشر‌کنندگان این فایل صوتی که قطعا از مخالفان دولت و شخص دکتر ظریف بوده‌اند، چه اهدافی را دنبال کرده‌اند.

طبق این فایل صوتی اگر عملکرد چند ساله آقای ظریف، دغدغه‌هایی که ایشان به عنوان وزیر خارجه و شخصی که چند سال نماینده ایران در سازمان ملل بوده‌اند و البته در مقاطع مختلف مورد اعتماد مقامات عالی نظام بوده‌اند را مورد بررسی قرار دهیم متوجه می‌شویم که هیچ تخلفی از او سر نزده است.

نکته دیگر اینکه اگر بخواهیم تاثیر و پیامد‌های انتشار این فایل صوتی را از منظر داخلی و خارجی بررسی کنیم باید گفت که طی چند روزی که از انتشار این فایل می‌گذرد نتوانسته است تاثیر داخلی خاصی بر روند انتخابات برای اصلاح‌طلبان داشته باشد. چرا که مخالفان دولت، انتشار این فایل صوتی را به منظور تحت تاثیر قراردادن فضای داخلی انتخاباتی به نفع اصلاح‌طلبان و دولت می‌دانند. اما چنین امری محقق نشده و این مخالفان دولت بوده‌اند که سعی کرده‌اند بهره بیشتری از تخریب وزیر خارجه و دولت ببرند. از منظر پیامد‌های خارجی هم باید دید که آیا این امر می‌تواند بر روند مذاکرات وین اثر منفی داشته باشد یا خیر. هر چند که دور سوم مذاکرات وین روز گذشته آغاز شده است و تاکنون اثر خاصی از تاثیر این فایل صوتی هم بر مذاکرات شاهد نبوده‌ایم. امید است که مذاکرات روند مثبتی را طی کند و این شیطنت بر نتیجه مذاکرات بی‌تاثیر باشد؛ بنابراین هدف اصلی منتشر‌کنندگان این فایل محرمانه می‌تواند بی‌اعتماد کردن مسوولان عالی نظام نسبت به وزارت خارجه و تحت تاثیر قرار دادن و تضعیف مذاکرات وین باشد.
 نماینده و دبیر کمیته سیاسی فراکسیون امید مجلس دهم

نمایش اختلاف و لطمه به منافع ملت

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه
بعد از انتشار فایل صوتی از صحبت‌های آقای ظریف، چالش جدیدی در حوزه هسته‌ای شکل گرفت که به اعتقاد من کمکی به تامین منافع ملی در کشور نمی‌کند. این چالش در ابتدا از رسانه ملی و با ساخت و پخش سریال گاندو شروع شد و عملا شرایطی را ایجاد کرد تا وضعیت تقابلی شکل بگیرد.

 

 

انتشار یک فایل صوتی تحت عنوان تاریخ شفاهی دولت هشت ساله روحانی نیز به اعتقاد من به صورت عادی نبوده و حتما در قالب یک فرآیند دارای اختیار تصمیم‌گیری صورت گرفته است. در این فایل وزیر امور خارجه عملا سعی کرده به اتهامات مطرح شده در گاندو پاسخ دهد و در عین حال یک سری مسائل دیگر را مطرح می‌کند که نشان می‌دهد، چالش موجود بسیار جدی است. بنده از آنجایی که اعتقاد دارم منافع ملی باید اولویت باشد، هیچ وقت نگفته و این بار نیز قضاوت نمی‌کنم که حق با چه کسی است.

هر دو اقدام مذکور کمکی به حل مشکلات فعلی نکرده و تضعیف‌کننده منافع ملی است. توجه داشته باشید که یکی از دلایل تزلزل دولت بایدن برای توافق با ایران در شرایط کنونی این است که نگران هستند همان اتفاقی که در دوران ترامپ در آمریکا برای برجام افتاد، این بار در ایران و در مرداد ماه رخ دهد. یعنی اگر مشی رییس‌جمهور جدید مثل مشی روحانی نباشد، توافق پایدار نخواهد بود.

از طرف دیگر همان‌طور که پیش‌تر بار‌ها گفته شده، مسائل هسته‌ای از جمله مسائل کلان کشور است که مسوولیت آن با شورای عالی امنیت است. به این معنا که اکنون کشور این مذاکرات و دیپلماسی را انتخاب کرده و اگر شورای عالی امنیت ملی در مباحث غایب باشد یا خلأ آن احساس شود، منافع ملی آسیب خواهد دید. به هر حال این مذاکرات از جمله مباحث کلان است و هر دولتی که سرکار بیاید، موظف به اجرای آن است.
با وجود اینکه برخی افراد مخالف برجام یا کسانی که مایل هستند به مساله هسته‌ای نگاه جناحی داشته باشند، از چپ و راست این را القا می‌کنند که مذاکرات یک تصمیم دولتی است، این تصمیم کلان و در اختیار شورای عالی امنیت ملی است. بر این اساس، کاری که در صدا‌و‌سیما صورت گرفت که منتصب به شورای عالی امنیت ملی است و کاری که با افشاری فایل صوتی صورت گرفت و منتصب به دولت است، این را القا می‌کند که اختلاف جدی در کشور در این باره وجود دارد. ضرر این اختلافات نیز قطعا به ملت خواهد رسید؛ ملتی که سختی تحریم‌ها را به صورت روزانه متحمل شده است. بگذریم از اینکه کسانی در تصمیم‌گیری ایران و آمریکا تعلل ایجاد می‌کنند که با مشکلاتی از جنس مشکلات مردم مواجه نبوده و حقوق و مزایای خود را به موقع دریافت کرده و از تحریم رنج نمی‌برند.

به اعتقاد من، در این شرایط خلأ حضور شورای عالی امنیت ملی کاملا مشخص است. دبیرخانه این شورا فارغ از آنکه رییس آن چه کسی است از همان وقتی که پرونده هسته‌ای به درستی از این شورا گرفته و به وزارت خارجه داده شد، به جای همکاری و همراهی با یک دید رقابتی با وزارت خارجه عمل کرده و اکنون نظاره‌گر یک چالش جدی است.

به طور قطع می‌توان درباره فایل صوتی از سخنان ظریف یا سریال گاندو و… حرف‌های بسیاری زد و روزنامه‌ها را با این حرف‌ها پر کرد، اما معتقدم که این رویکرد کمکی به تامین منافع ملی نمی‌کند؛ بنابراین انتظار می‌رود کسانی که مسوولیت تصمیم‌گیری دارند این مساله را به نحوی مدیریت کنند که نگاه جناحی به سیاست خارجی و منافع ملی آسیب نزند. خلأ شورای عالی امنیت ملی باید پر شود و کاری صورت بگیرد که همزمان با برداشتن گام‌های کارشناسی برای احیای برجام، گام‌هایی نیز برای توافق و رسیدن به مرحله امضا برداشته شود.
رییس سابق کمیسیون امنیت ملی

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از جهان صنعت، تاریخ انتشار: - کد خبر: ۱۷۵۱۳۳، jahanesanat.ir