شعار سال: بیش از یک‌سال از ورود ویروس کرونا به کشور می‌گذرد، ویروسی که با آمدنش، تغییراتی بنیادین در سبک زندگی افراد جامعه ایجاد کرده است.

یکی از بزرگترین تحولات دوران شیوع کرونا در جهان، تغییر نظام آموزشی است. بسیاری از کشور‌های دنیا زیرساخت‌های فنی و اجتماعی آموزش مجازی را در کنار آموزش فیزیکی فراهم کرده بودند و حالا با چالش‌های جدی مواجه نیستند.

اما در ایران، به دلیل نوظهور بودن این پدیده به ویژه به لحاظ فرهنگی، شاهد بحران‌هایی در استفاده زود هنگام فرزندان از تلفن همراه هستیم که این بحران‌ها در دوران پسا کرونا نیز، گریبان جامعه ما را خواهد گرفت.

تا پیش از شیوع کرونا اکثر والدین سخت‌گیری زیادی نسبت به استفاده تلفن همراه فرزندانشان داشتند ویکی از مواردی که در خانواده‌ها باعث بروز اختلاف شده بود، اصرار فرزندان برای داشتن تلفن همراه شخصی بود.

 

آیا والدین قدرت مدیریت دانش‌آموز در استفاده از فضای مجازی را دارند؟

اما با سازوکاری که نظام آموزش و پرورش برای شرایط کرونایی پرخطر نظر گرفت والدین مجبور به قراردادن تلفن همراه در اختیار دانش‌آموزانشان شدند. محیطی که اگر نظارتی برای استفاده از محتوای مطالب آن نباشد معضلات اجتماعی زیادی را به همراه خواهد داشت.

از آنجا که امروز با آموزش از راه‌دور نقش والدین در آموزش دانش‌آموزان بسیار پررنگ است این موضوع که آیا والدین قدرت و تجربه و آموزش کافی را برای آموزش دانش‌آموزان و از آن مهمتر مدیریت دانش‌آموز در استفاده از این فضا را دارند یا خیر اهمیت بسیاری دارد.

توانایی کنترل فرزندان در ورود زودهنگام به استفاده از تلفن همراه، عدم آگاهی کامل والدین و فرزندان به مسئله حریم خصوصی، دسترسی آزاد و بدون قید و شرط به همه منابع موجود در اینترنت با نصب یک فیلتر شکن ساده، اعتیاد به فضای مجازی و از همه مهم‌تر مسئله بلوغ زودرس، مسائلی است که در این گزارش به دنبال یافتن پاسخ مناسب برای آن‌ها هستیم.

 

دانش آموزان در معرض عوامل آسیب‌زا

یک کارشناس آموزش و پرورش در خصوص استفاده زود هنگام دانش‌آموزان از تلفن همراه گفت: متاسفانه با آموزش مجازی بستری برای دانش آموزان فراهم شده است که به صورت مستقیم در معرض عوامل آسیب‌زا قرار گیرند.

 

 

وی با بیان این‌که در دسترس بودن فضای مجازی دانش‌آموزان را زودتر با مسائلی که به اقتضای سنشان نیست آشنا می‌کند افزود: در این شرایط دانش آموز موضوعی که ذهنش را درگیر کرده است را با دوستانی که با آن‌ها در فضای مجازی آشنا شده است به اشتراک می‌گذارد و این اشتراک‌گذاری طیف گسترده‌تری را با چالش مواجه می‌سازد.

این کارشناس آموزش با اشاره به این‌که درگیری ذهن دانش‌آموز با مسائل خارج از چهارچوب درس در زود هنگام موجب بلوغ زودرس می‌شود تصریح کرد: بلوغ زودرس پیامد‌های روحی و روانی و حتی جسمی غیرقابل جبرانی را می‌تواند برای دانش‌آموز ایجاد کند.

وی با بیان اینکه یکی از مهمترین کارآمدی‌های حضور دانش آموز در مدرسه، حضور گروهی بچه‌ها در کنار یکدیگر بود، افزود: حضور فیزیکی دانش‌آموزان در مدرسه همراه با آموزش تعاملات و هوش اجتماعی و تحرکات فیزیکی تا حدود زیادی از آسیب‌هایی که متوجه او بود جلوگیری می‌کرد.

نیک‌نژاد تصریح کرد: آموزش مجازی موجب یک‌جا نشینی و عدم تحرک دانش‌آموزان شده است و این عدم تحرک خود عامل اعتیاد به استفاده از تلفن همراه و حضور در شبکه‌های مجازی است.

 

بسیاری از خانواده‌ها بر نحوه استفاده فرزندشان از فضای مجازی کنترلی ندارند

وی با اشاره به اینکه بسیاری از خانواده‌ها بر نحوه استفاده فرزندشان از فضای مجازی کنترلی ندارند، گفت: این عدم کنترل و رسیدگی ناخواسته موجب بروز عارضه زودهنگام بلوغ جنسی می‌شود.

نیک‌نژاد با اشاره به اینکه نسبت به سه سال گذشته تعداد بیشتری از دانش‌آموزان از فضای مجازی آسیب‌زا استفاده می‌کنند تصریح کرد: آشنایی با محتوای شبکه‌های اجتماعی تمرکز دانش‌آموز را تحت تاثیر قرار می‌دهد چراکه هنوز ذهن و جسم دانش‌آموز برای دریافت بعضی داده‌ها ناتوان است و او را گمراه می‌کند.

این کارشناس افزود: با توجه به آموزش مجازی مهارت یادگیری در ۴۰ درصد دانش‌آموزان در سطح جهان کاهش پیدا کرده است و باید تمامی کشور‌ها به دنبال جبران این آسیب بزرگ باشند.

وی با اشاره به این‌که وزارت آموزش پرورش ارزشی برای دانش‌آموز قائل نمی‌شود، گفت: طبق آماری که از خود سازمان آموزش پرورش منتشر شده است حدود ۵۰ درصد از دانش‌آموزان ابزار استفاده از فضای مجازی برای آموزش را ندارند و یا اگر هم به واسطه شرایطی در اختیارشان قرارگرفته است بسیار ناکارآمد و ضعیف است.

نیک‌نژاد با بیان اینکه امیدی به جبران مسئولان آموزش و پرورش در خصوص این معضل نیست، اظهار کرد: وقتی برنامه‌ای برای جبران آموزش دانش‌آموزان وجو ندارد مسلما رسیدگی به عوارض ناشی از استفاده آن‌ها از فضا‌های مجازی برای مسئولان اولویت نیست.

وی خاطرنشان کرد: استفاده از فضای مجازی در بلند مدت عوارض جبران ناپذیری برای دانش‌آموزان دارد که مهمترین آن بلوغ زودرس است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از آنا، تاریخ انتشار: ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۵۸۰۲۰۲، www.ana.press