شعار سال: حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین ایمانی فرزند مرحوم آیت‌الله ایمانی، امام‌جمعه شیراز، است که مشی طلبگی و ساده‌زیستی را رها نکرده و در کنار تحصیل در محضر بزرگان حوزه، به تدریس طلاب هم مشغول است. با وی درباره مرجعیت فکری، علمی و اجتماعی حوزه و برنامه‌ریزی‌های ضروری در این راستا گفت‌وگو کردیم. وی معتقد است که در زمان کنونی حوزه به این مرجعیت بسیار احتیاج دارد.

ایمانی در تبیین معنای مرجعیت فکری حوزه علمیه بیان کرد: در حوزه مرجعیت فقهی و تقلیدی داریم، ولی از نهادینه شدن مرجعیت فکری و علمی غافلیم. به محض اینکه اتفاقی در جامعه رخ داد یا مستعد رخ دادن است، مرجعیت فکری و علمی باید تذکرات و نکته‌های خود را درباره آن بیان کند؛ یعنی قبل از اینکه حادثه به حد بحران برسد برای آن طرح ارائه دهد و یا اگر رخ داد نظریه تولید کند. مثلاً سالیان سال است که تلقیح مصنوعی در غرب رخ داده، ولی بدون رعایت حدود شریعت این کار را می‌کنند؛ کار مرجعیت علمی این است که در مورد موضوعی که اتفاق داده بحث علمی نه سلیقه‌ای کند. البته در حوزه و به برکت کارهای ارزشمند مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) این کار انجام شده است.

مدرس حوزه علمیه در پاسخ به این سؤال که چرا همه مشکلات جامعه به ضرر حوزه علمیه سرشکن می‌شود؟ اظهار کرد: اتفاقاً من ضعف‌های جامعه را گردن حوزه نمی‌اندازم، زیرا جامعه هم در قبال حوزه کوتاهی است و در این باره خلاف افکار حوزه عمل می‌کند. حوزه محکوم است که چرا مباحث روز در آن مطرح نمی‌شود؛ در حالی که این موضوع یک اتهام است؛ مباحث سیاسی، اجتماعی و فقهی در حوزه بحث و تدریس می‌شود، ولی آیا جامعه حاضر است نظر حوزه را به عنوان نظر کارشناسانه دینی در همه عرصه‌ها بپذیرد؟

استاد حوزه با ذکر اینکه اگر ما در همه مشکلات سیاسی و اجتماعی حوزه را مقصر بدانیم، بی‌انصافی است، گفت: کسانی که باید به توصیه‌های حوزه عمل می‌کردند نکردند، وگرنه حوزه کار خود را کرده است؛ مثلاً در بانکداری شبهات زیادی وجود دارد، در صورتی که حوزه آن را حل کرده و راهکار ارائه داده است؛ در معماری و شهرسازی و ... هم حوزه نهاد تولید علم دینی است، ولی اینکه آیا توصیه‌های او در معمری و  اجرا به کار گرفته می‌شود موضوع دیگری است.

نهادی علمی آزادتر از حوزه سراغ ندارم

وی افزود: هیچ مجموعه علمی در دنیا مانند حوزه آزاد نیست که کسی نظریه و ایده‌اش را آزادانه بیان و ترویج کند. البته تنها خط قرمز خلاف شرع بودن است. برخی حوزه را به جمود فکری متهم می‌کنند، ولی این گفته درست نیستT زیرا نسبت آزادی بیان و عقیده در حوزه اختلاف فاحشی با دیگر مراکز کشور و سایر ادیان دارد. البته حوزه هیچ وقت چیزی را تحمیل نکرده است. در واقع حوزه و مرجعیت در تقدیم فرهنگشان به جامعه پیشقدم بوده‌اند.

وی با اشاره به الزامات طلبگی، اظهار کرد: طلبه باید با مشورت اساتید و بزرگان حوزه به عنوان مراجع علمی کار خود را پیش ببرد تا از این مسیر به مرجعیت علمی و اعتدال برسد. بنده از دهه ۸۰ در جلسات درس استادم آیت‌الله محمدجواد فاضل شرکت می‌کنم؛ ایشان اقوال و نظریات مکتب نجف و قم را مطرح می‌کنند و از آن نتیجه می‌گیرند؛ طرح چند نظر اصولی و فقهی در یک درس نشان می‌دهد که گوینده به مطالب تسلط جامعی دارد که با خواندن دو یا چهار جزوه حاصل نمی‌شود، بلکه با خوب خواندن و مباحثه کردن و درس دادن به ملکه ذهنی بدل می‌شود. همچنین آیت‌الله فاضل به وزانت علمی، اخلاق را هم ضمیمه کرده‌اند. تاکنون ندیده‌ام در کلاس تندخویی کند، در حالی که سایر طلاب ممکن است از رفتار یک فرد ناراحت شوند. ما در حوزه بیشتر به اخلاق عملی نیاز داریم تا علمی.

ایمانی با بیان اینکه مرجعیت علمی، تبیین اسلام واقعی است، اظهار کرد: یکی از کارهای دیگری که حوزه در آن درخشیده ولی کمتر بیان شده این است که حوزه همواره محل رجوع مردم بوده و خود را جدا از جامعه ندانسته است، حوزه بیشترین شهید را به نسبت جمعیت در جنگ داشته است. البته این رجوع حدت و شدت و ضعف دارد. امروز حوزه در مسائل اجتماعی مانند کرونا، سیل و زلزله یکی از مراکز پیشگام است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت ایکنا، تاریخ انتشار: ۲۵ ارديبهشت ۱۴۰۰ ، کدخبر: ۳۹۶۱۷۴۹، www.iqna.ir.