شعار سال: نام شهرک اکباتان به گوش همه تهرانی‌ها آشناست، چه آن‌هایی که به هنگام فرود هواپیما در مهرآباد از دیدن ساختمان‌های بتنی غول پیکرش شگفت زده می‌شوند، چه آن‌هایی که به به واسطه سفر به استان البرز از جلوی آن می‌گذرند، یا دستکم در طول سفر‌های روزمره شهری با مترو نگاهشان به نام ایستگاهش خورده است. شهرکی که با وسعت حدود ۲۰۰ هکتار، ۱۵، ۶۷۵ واحد آپارتمانی را در قلب خود جا داده و حتی پس از گذشت ۴۵ سال از ساخته شدن آن، رکورد بزرگترین شهرک مسکونی ایران را حفظ کرده است.

اما عنوان بزرگترین شهرک کشور تنها دلیلی نیست که اکباتانی‌ها به هویت محلیشان می‌بالند. نکات زیادی درباره این شهرک وجود دارد که اغلب مردم از آن‌ها آگاهی ندارند و یا گذر زمان باعث ایجاد برخی باور‌های غلط شده است که حتی بسیاری از ساکنین قدیمی از اشتباه بودن آن اطلاع ندارند.


اکباتانی‌ها به هویت محلیشان می‌بالند

 

شهرک اکباتان چگونه ساخته شد؟
ایده ساخت اکباتان و مطالعه چگونگی انجام پروژه در اواسط دهه ۴۰ ایجاد شد. با انتخاب زمین ۴۰۰ هزار متری به عنوان سایت پروژه و پس از پروسه دشوار رایزنی با شهرداری برای اتصال زمین انتخاب شده به محدوده تهران، روند طولانی اخذ مجوز ساختمانی نیز آغاز شد که نتیجه آن صدور مجوز ساخت ۴۵۰۰ واحد آپارتمان مسکونی بود. به گفته سازنده، مرحله چالش برانگیز بعدی تامین سرمایه و منابع مالی برای شروع پروژه بود. در ابتدا راه حل انتخاب شده جذب سرمایه از منابع خارجی و تجار بازار تهران بود که پیشنهاد‌های مشارکت تعدادی از تجار باعث تامین حجم اعتباری ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان شد، اما با توجه به بزرگی پروژه، راه حل پیش فروش کردن واحد‌های در حال ساخت به منظور تامین مالی کم ریسک و پایدار انتخاب شد.


نمایی از خیابان‌های اکباتان

 

پس از آغاز پیش فروش واحد ها، سازنده با استقبال بسیار زیاد مردم و حتی تعاونی‌های مسکن ارگان‌های مختلف کشور روبرو می‌شود و به پشتوانه سرمایه جمع آوری شده حاصل از پیش فروش، با خریدن زمین‌های اطراف مساحت پروژه را به ۲۴۰ هکتار می‌رساند. تعداد واحد‌های پروژه نیز پس از گسترش مساحت پروژه به ۱۵ هزار و ۹۵ افزایش می‌یابد. اولین واحد‌های ساخته شده (بلوک‌های A۱ و C۲) در سال ۱۳۵۶ واگذار شد و با پیروزی انقلاب اسلامی و پس از مدتی توقف، شرکت عمران و نوسازی اکباتان واگذاری واحد‌ها را ادامه داد.

باور اشتباه: اکباتان را آمریکایی‌ها ساخته اند!
باوری رایج که حتی بسیاری از ساکنین اکباتان از اشتباه بودن آن بی اطلاعند، ساخته شدن این پروژه عظیم توسط سازندگان آمریکایی و یا پیمانکاران خارجی دیگر است. بسیاری از صاحب نظران دلیل ایجاد این باور را عدم ثبت مستندات پروژه در نهاد‌های مربوطه می‌دانند که در آن زمان با توجه به اینکه در کشور ما مرجعی برای ثبت و نگهداری اینگونه مستندات نبوده، این امر عملا غیر ممکن بود.

مهندس رحمان گلزار شبستری، معمار ایرانی که دوران تحصیلات خود را نیز در ایران خودمان و در دانشکده هنر‌های زیبا سپری کرده، سازنده و مجری پروژه شهرک اکباتان است. با اضافه شدن پروژه بزرگ شهرک اکباتان به رزومه مهندس گلزار شبستری، نام او در میان معماران درخشید و همین سال پیش از وی در مراسم ۱۳۳ سالگی اتاق بازرگانی تهران به عنوان "بنیانگذار ساختمان سازی نوین" قدردانی شد.


مهندس گلزار شبستری - معمار و سازنده شهرک اکباتان

 

اکباتان از نمای بالا و کلمه جاوید شاه: باور اشتباهی دیگر!
"اکباتانو جوری ساختن که از نمای بالا جاوید شاه نوشته شده، تو عکس‌های هوایی قدیمی هم هست، بعدا اومدن چند تا بلوک دیگه ساختن که نوشته به هم بخوره! ". این جمله و یا جملاتی مشابه را بسیاری درباره شهرک اکباتان شنیده اند در صورتی که از اساس اشتباه است و شایعه‌ای بیش نیست. نظم خاصی که در چیدمان بلوک‌ها به کار رفته در عکس‌های نمای بالا کاملا مشهود است و حتی اگر بلوک‌های جدید را از عکس‌ها حذف کنید، هرگز به چنین نوشته‌ای نمی‌رسید.

استاندارد‌های معماری
معماری بی نظیر اکباتان و ساختار ضد زلزله آن در کنار عظیم بودن مساحت، دلیل معروف بودن این شهرک و تقدیر‌های بی شمار از سازنده آن است. از استاندارد‌های بی شمار رعایت شده که باعث تمایز این پروژه از دیگر ساختمان‌ها شده است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

معماری بسیار جذاب که نظم خاصی بر آن حاکم است
هدف ایجاد حداکثر تعامل اجتماعی ممکن در مراحل طراحی و اجرا
محوطه‌ها و فضا‌های سبز وسیع
نورگیری بسیار زیاد واحد‌ها
پیاده سازی شوتینگ برای دفع آسان زباله‌ها
رایزر‌های اختصاصی
پله‌های فرار در مواقع اضطراری

 

فضای سبز یکی از بلوک‌های فاز ۱

 

 

فضای سبز میان بلوک‌های فاز ۲ که به راسته فاز ۲ معروف است

 

جالب است بدانید عمر مفید آپارتمان‌های شهرک اکباتان حدود ۳۰۰ سال! برآورد شده است و نسبت افت قیمت آن‌ها به دلیل قدمت سازه در مقایسه با ساختمان‌های دیگر بسیار کم است.

اکباتان به چه چیز‌های دیگر معروف است؟
اما این پایان ماجرا نیست! با توجه به خاصیت شهرک بودن اکباتان، فرهنگ و اصول خاصی در اینجاست که فقط یک اکباتانی آن‌ها را درک می‌کند! اکباتانی‌های قدیمی در کودکی در فضا‌های سبز بی نظیر و هوای پاک با هم همبازی شده اند، به مدرسه رفته اند، کار کرده اند و دوستی‌ها و روابط عمیق چند ساله که این روز‌ها در کمتر جامعه‌ای پیدا می‌شود ایجاد کرده اند. در نتیجه از دیدگاه تعامل اجتماعی که ایجاد آن در شهرک یکی از اهداف مهم معمار بوده است، اکباتان در سطح بسیار بالایی قرار دارد.


بازی شطرنج اکباتانی‌ها در محوطه

 

 

یکی دیگر از دلایل معروف بودن اکباتان سکونت افراد مشهور، چون هنرمندان، بازیگران سینما و تلویزیون، ورزشکاران و ... است. از بازیگرانی که در اکباتان ساکن بوده و یا هستند می‌توان به نام‌هایی آشنا، چون هدیه تهرانی، زنده یاد منوچهر نوذری، سعید پیر دوست، آناهیتا همتی، مهران غفوریان و نصراله رادش اشاره کرد.

هنر گرافیتی و ورزش پارکور نیز در اکباتان طرفداران زیادی دارد. امکان ندارد چند ساعت در بلوک‌های اکباتان پیاده روی کرده باشید و چشمانتان در طرح‌های زیبای هنرمندان گرافیتی اکباتان که روی دیوار‌ها کشیده شده اند، غرق نشده باشد. در مورد ورزش پارکور، می‌توان نوجوانان ۸ سال پیش اکباتان را از اولین ورزشکاران این رشته نوپا در ایران دانست.


آثار گرافیتی اکباتان سوژه مناسبی برای عکاسی است.

 

 

یکی از گرافیتی‌های فاز ۳

 

 

ورزش پارکور

 

اکثر اکباتانی‌ها عاشق حیواناتند. جدا از نگهداری حیوانات خانگی توسط بسیاری از ساکنین، اگر زمانی به اکباتان آمدید و در فاصله زمانی کم به چندین مورد غذا دادن به گربه‌ها توسط اکباتانی‌ها برخوردید، اصلا تعجب نکنید! فقط کافیست با یک گربه به زبان تند حرف بزنید (!) تا تذکر‌های اکباتانی‌ها شما را نشانه بگیرند! شوخی نمی‌کنیم، گربه‌ها در اینجا پادشاهند؟!


گربه‌ها در اینجا پادشاهند

 

 

 

 

زری خانم از پرسنل کافه کتاب اکباتان!

 

میزان علاقه مندی و حس تعلق به شهرک در میان ساکنان به حدی بالاست که بسیاری از ساکنین که سال‌ها پیش نقل مکان کرده اند، هر از گاهی برای دیدن دوستان قدیمیشان و نوشیدن فنجانی قهوه در کافه‌های اکباتان یا قدم زدن در محوطه‌هایی که تداعی بسیاری از خاطرات شیرین است، به اکباتان سر می‌زنند. حتی بسیاری از اکباتانی‌هایی که مهاجرت کرده و یا در حال تحصیل در خارج از کشورند، با مشارکت در صفحه‌های شبکه‌های اجتماعی مانند صفحه اکباتان من در اینستاگرام، نوستالژی هایشان را به یاد می‌آورند، دوستان و همکلاسی‌های قدیمی خود را می‌یابند و احساسات خود را ابراز می‌کنند.

 

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت اکباتان من، تاریخ انتشار: فروردین ۹۷، کد خبر:......، www.ekbataneman.com